Ból łokcia może sygnalizować rozwój stanu zapalnego w obrębie stawu łokciowego, chorobę reumatyczną, ale także dolegliwości ze strony kręgosłupa. Warto pamiętać, że niekoniecznie problem jest zawsze tam, gdzie nas boli. Organizm człowieka to zespół naczyń połączonych, ból nieraz "promieniuje", a dolegliwości nieraz dopadają nas w lokalizacji bardzo odległej od pierwotnego źródła problemów.
Niezależnie od przyczyny: jeśli łokieć dokucza tak, że upośledza codzienne czynności (podniesienie szklanki, uściśniecie dłoni), bez pomocy specjalisty nie dasz już sobie rady. Zazwyczaj niezbędna jest pomoc ortopedy lub neurologa.
Ból łokcia - skąd się bierze?
Staw łokciowy jest wyjątkowo często narażony na urazy i nadwyrężenia. Wielokrotnie się w niego uderzamy, nie tylko przy upadkach, ale i codziennych czynnościach. Tymczasem natura nie przewidziała dla tego miejsca jakiejś szczególnej formy ochrony.
Okolica łokcia jest bogato umięśniona, sporo tu ścięgien i nerwów istotnych dla funkcji ręki. Łokieć tworzą trzy kości: ramienna, promieniowa i łokciowa. Staw otoczony jest torebką stawową, ale duże grupy mięśniowe go nie osłaniają. To między innymi dlatego ból przy urazie bywa tak dotkliwy.
Staw łokciowy ma sporo pracy: zginanie, prostowanie, odwracanie ręki i jej powrót. Mnóstwo precyzyjnych, specyficznych i wymagających ruchów, a kiedy trzeba, także dźwiganie. Przesadne obciążenie którąkolwiek aktywnością może prowadzić do różnych nieprawidłowości w tym stawie oraz jego okolicy.
Ból łokcia bywa skutkiem nieprawidłowości w innych stawach, bądź odległych mięśniach. Ograniczenie w stawie barkowym bądź aktywny punkt spustowy jednego z mięśni okolicy barku czy pleców może skutkować bólem promieniującym do łokcia. Dysfunkcje kręgów, więzadeł lub mięśni na odcinku szyjnym kręgosłupa to kolejne źródło dolegliwości okolicy łokcia.
Zazwyczaj, gdy w okolicy łokcia pojawia się opuchlizna, możesz podejrzewać, że to jest właśnie źródło problemów (chociaż nie musi tak być zawsze - obrzęki także mają różne przyczyny). W ten sposób objawia się choćby choroba zwyrodnieniowa stawu. Ryzyko jej wystąpienia rośnie z wiekiem, a problem pojawia się już nieraz u czterdziestolatków,
Co (i kto) łokciowi często szkodzi?
Czynności obciążające i prowadzące do nadwyrężeń, ale także te wielokrotnie powtarzane, pozornie niegroźne - oto klasyczny początek problemów z łokciem. Konsekwencje znają stolarze, szewcy, krawcowe, tenisiści, golfiści, ale także osoby pracujące przy komputerze, stomatolodzy, skrzypkowie czy młode mamy, które przesadziły z noszeniem na ręku zbyt już ciężkiego dziecka. Jeśli dodatkowo mają zwyczaj nosić ciężką torbę, a nie obciążać rąk równomiernie, kłopoty bardzo prawdopodobne.
Powtarzalne ruchy ręki to także codzienność masażystów, którzy najpierw przynoszą ulgę obolałym mięśniom pacjentów, a potem sami, niejednokrotnie mają problem z rękami.
By ocenić w pełni ewentualne patologie w obrębie łokcia, zazwyczaj niezbędne są trzy badania:
- badanie radiologiczne (rtg),
- USG,
- MRI (magnetyczny rezonans jądrowy) - określi precyzyjnie lokalizację i charakter zmian.
Łokieć - najczęstsze problemy
Niemal wszyscy słyszeli o łokciu tenisisty, czyli zapaleniu bocznym nadkłykcia kości ramiennej. Narastający, często uniemożliwiający zginanie ręki, ból w okolicach łokcia, to jego klasyczny objaw. Zmiany chorobowe rozwijają się w miejscu przyczepu ścięgien i więzadeł do kości, gdzie w jednym punkcie umocowane są dwa mięśnie ręki: prostownik i zginacz. Mięśnie te odpowiadają przede wszystkim za prostowanie nadgarstka. Gdy siły działające na ścięgna są bardzo duże, dochodzi do ich nadwyrężenia i przeciążenia mięśni. W miejscu przyczepu mięśni może dochodzić do powstawania tzw. entezofitów, czyli narośli kostnych. Zazwyczaj pierwszym sygnałem świadczącym o tym, że coś niepokojącego dzieje się w obrębie stawu łokciowego, jest dyskomfort pojawiający się dzień po intensywnym wysiłku. Możesz go doświadczyć po wielogodzinnym klikaniu w internecie, nieumiejętnej grze w badmintona, squasha i ping-ponga, a także po ćwiczeniach wioślarskich. Chociaż dolegliwości początkowo są niewielkie, czasem dość szybko nasilają się i nie ustępują po odpoczynku. Bywa, że wykonywanie codziennych, prostych czynności staje się niemożliwe. Dosłownie nie można unieść ręki. Objawy mogą się utrzymywać nawet przez kilka miesięcy. Osoby dotknięte problemem trafiają więc w końcu do gabinetu ortopedy.
Inne problemy to:
łokieć golfisty – pojawia się u osób wielokrotnie wykonujących ruch zgięcia nadgarstka przeciwko oporowi, objawia bólem łokcia po wewnętrznej stronie stawu,
zespół rowka nerwu łokciowego – zbiór objawów neurologicznych spowodowanych uciśnięciem nerwu łokciowego,
złamanie wyrostka łokciowego - najczęściej skutek upadku podpartego łokciem. Wiąże się z silnym bólem, opuchlizną i ograniczeniem ruchomości. Wymaga szybkiej interwencji lekarskiej: gipsu, a nieraz i operacji,
zapalenie kaletki łokciowej – towarzyszy mu opuchlizna z tyłu łokcia. Dochodzi do niego nawet po niewielkim urazie lub przeciążeniu,
zmiany zwyrodnieniowe, prowadzące do ograniczenia ruchomości stawu,
dyskopatia (ból promieniujący),
punkty spustowe – promieniowanie bólu z mięśni okolicy łopatki i ramienia,
podrażnienie więzadeł kręgosłupa – ból promieniujący, nieraz podobny do bólu w łokciu tenisisty.
Ból łokcia - leczenie i rehabilitacja
Leczenie zależnie od przyczyny. W przypadku problemów będących skutkiem przeciążeń, specjaliści zalecają odpoczynek. Niejednokrotnie wskazane jest unieruchomienie stawu, np. za pomocą temblaka, gipsu, szyny. Ulgę doraźną przynoszą też okłady z lodu.
Niestety, takie leczenie nieraz działa do czasu powrotu do aktywności. Leczenie bywa długotrwałe, trochę metodą prób i błędów. Kinesiotaping (naklejanie specjalnych plastrów), masaże lecznicze, jonoforeza, zabiegi laserowe, krioterapia, ultradźwięki... Zazwyczaj wskazane jest równoczesne stosowanie kilku metod i wielokrotne powtarzanie zabiegów. Bywa, że wyraźna poprawa przychodzi po wielu miesiącach, a czasem niekoniecznie.
Nieodzowne jest stosowanie leków przeciwbólowych: doustnych i miejscowych (w formie maści). Czasem zdarza się, choćby przy łokciu tenisisty, na szczęście rzadko, że wszelkie metody zachowawcze zawiodą. Ocenia się, że o porażce takiego leczenia można mówić po roku (czasem po pół roku, przy szczególnie nasilonych objawach) bez wyraźnej poprawy. Wówczas pozostaje ostateczność, czyli zabieg operacyjny. Wbrew powszechnej opinii nowoczesne zabiegi są niezwykle skuteczne i obciażone niewielkim ryzykiem powikłań. Leczenie operacyjne nie przynosi poprawy u 2-3% pacjentów.
Ból łokcia to dolegliwość uciążliwa i nawracająca, często będąca skutkiem stylu życia. Warto więc pomyśleć o profilaktyce. Wystarczy przecież, kiedy to tylko możliwe, rozłożyć pracę na dwie ręce (np. podczas zakupów), kupić ergonomiczną klawiaturę, pływać w miarę regularnie (łokieć i generalnie kręgosłup kochają ten sport).
