Badanie ka�u - co mo�na stwierdzi� na podstawie badania ka�u?
Badanie ka�u wykonuje si� w celu zdiagnozowania przyczyn zaburze� trawienia oraz w przypadku podejrzenia chor�b uk�adu pokarmowego, w tym raka jelita grubego. Badanie s�u�y do wykrycia obecno�ci paso�yt�w w organizmie. Mo�e tak�e potwierdzi� grzybic� uk�adu pokarmowego (kandydoz�). Badanie ka�u pozwala ponadto znale�� przyczyn� zaka�enia bakteryjnego i wirusowego. Szuka si� pa�eczek salmonelli, Escherichia coli, bakterii Shigella, Campylobacter jejuni, Clortridium difficile. Mo�na tak�e wykry� obecno�� rotawirus�w, norowirus�w i adenowirus�w.
Badanie ka�u s�u�y te� do oznaczania marker�w nowotworowych i stan�w zapalnych przewodu pokarmowego. Wykonuje si� wtedy badanie marker�w stanu zapalnego jelit Kyber plus, albo badanie kalprotektyny lub laktoferyny, a tak�e oznacza marker M2PK. Badania biochemiczne z kolei pomagaj� w zdiagnozowaniu chor�b w�troby i trzustki, kt�re s� odpowiedzialne za zaburzenia wch�ania oraz trawienia. Podczas analizy poszukuje si� ponadto krwi w stolcu.
W kale mog� si� znale�� fragmenty cia� paso�yt�w, takich jak tasiemiec uzbrojony, tasiemiec nieuzbrojony, jaja owsik�w, cysty lamblii, cysty pe�zaka ameby, jaja glisty ludzkiej oraz jaja Schistosoma (przywra �ylna). Posiew ka�u pozwala te� na sprawdzenie obecno�ci nicieni i pierwotniak�w.
Wskazania do badania ka�u:
- b�le brzucha, nudno�ci, wymioty i biegunki, szczeg�lnie z towarzyszeniem gor�czki, b�lu g�owy
- zaburzenia trawienne, d�ugotrwa�e zaparcia
- os�abienie, znaczny spadek masy cia�a, zaburzenia apetytu
- obecno�� w kale krwi, �luzu, ropy
- podejrzenia stan�w zapalnych jelit
Analiz� ka�u dobrze jest te� wykona� po podr�y do tropikalnych kraj�w, je�eli istnieje podejrzenie zaka�enia paso�ytami, takimi jak Giardia intestinalis, Entamoeba histolytica lub Cryptosporidium. U dzieci bada si� przede wszystkim, czy w ich kale nie znajduj� si� owsiki. Jest to badanie przesiewowe w momencie przyjmowania dziecka do przedszkola. Badanie ka�u na nosicielstwo pa�eczek salmonelli i bakterii Shigella, wykonywanie jest przed przyj�ciem do pracy zwi�zanej z przygotowywaniem jedzenia, a tak�e w szkole, czy te� w us�ugach medycznych. Na tej podstawie lekarz wydaje orzeczenie o zdolno�ci do pracy. Otrzymuje si� wtedy tzw. ksi��eczk� sanepidowsk�, wymagan� chocia�by, do pracy w restauracji.
Badanie ka�u - metody
Pobrane od pacjenta pr�bki s� odpowiednio przygotowywane i poddawane analizie makroskopowej i mikroskopowej. W pr�bce poszukuje si� �lad�w obecno�ci paso�yt�w, a tak�e ocenia sk�ad ka�u. Mo�na w nim znale�� niestrawione resztki pokarmowe, takie jak t�uszcz, w�glowodany, bia�ka. Badanie pozwala ponadto wykry� obecno�� krwi w stolcu, w tym krwi utajonej. Podczas badania mikroskopowego i immunoenzymatycznego identyfikuje si� chorobotw�rcze drobnoustroje, obecne w kale. Natomiast w celu stwierdzenia obecno�ci grzyb�w, bakterii czy nicieni wysiewa si� ka� na specjalne po�ywki.
Badanie ka�u - jak przygotowa� pr�bk�?
W aptekach mo�na dosta� specjalny pojemnik na pr�bki ka�u. Ka� trzeba pobra� z czystego miejsca, najlepiej ze specjalnej foliowej nak�adki, kt�r� tak�e mo�na dosta� w aptece. Nie wolno wyci�ga� ka�u z muszli toaletowej, poniewa� b�dzie wtedy zanieczyszczony na przyk�ad moczem. Pr�bka ka�u powinna by� wielko�ci orzecha laskowego i pobrana z trzech r�nych miejsc. Do badania sanepidowego pobiera si� pr�bki ka�u przez trzy dni. Ka� do badania mo�na przechowywa� szczelnie zamkni�ty w lod�wce, ale musi by� dostarczony do laboratorium nie p�niej ni� 72 godziny od pobrania.
Do bada� ka�u na krew utajon� trzeba si� przygotowa�. Nie wolno wcze�niej za�ywa� lek�w zmniejszaj�cych krzepliwo�� krwi, takich jak aspiryna czy leki przeciwzakrzepowe oraz nale�y ograniczy� przyjmowanie witaminy C, je�eli si� j� akurat za�ywa. Trzeba te� zmieni� diet� na bezmi�sn�, z dodatkiem b�onnika. Z kolei do bada� na obecno�� paso�yt�w ka� pobiera si� przez trzy kolejne dni oraz wykonuje wymaz z odbytu.
Przeciwwskazaniem do pobrania pr�bki jest biegunka. Nie nale�y tak�e wykonywa� badania po antybiotykoterapii lub bezpo�rednio po kuracji przeciwgrzybicznej, lecz dopiero po miesi�cu od zako�czenia leczenia.
Badanie ka�u - co oznaczaj� wyniki?
Analiz� wynik�w zajmie si� lekarz. Og�lnie mo�na powiedzie�, �e wyniki i ich interpretacja mo�e by� nast�puj�ca:
- krew w stolcu - wskazanie na raka jelita grubego
- badanie na obecno�� paso�yt�w - glistnica, owsica, lamblioza, tasiemczyca, pe�zakowica
- posiew stolca pozwala na stwierdzenie obecno�ci bakterii odpowiedzialnych za zaka�enie uk�adu pokarmoweg, na przyk�ad salmonelli
- pH stolca poni�ej 6,0 - nieprawid�owe wch�anianie i trawienie
- obecno�� w�glowodan�w w stolcu - niewydolno�� trzustki, zesp� kr�tkiego jelita
- obecno�� wi�kszej ilo�ci t�uszczu - zesp� z�ego wch�aniania, przewlek�e zapalenie trzustki, marsko�� w�troby, celiakia
- znalezione wirusy potwierdzaj� infekcj� i identyfikuj� patogena, kr�ry zaatakowal organizm
