Alergia

Czym jest alergia? Zesp� reakcji i objaw�w organicznych, wykazuj�cy nieprawid�ow� reaktywno�� wobec jednej lub kilku substancji obcych dla organizmu, nazywanych alergenami. U os�b predysponowanych kontakt z alergenami stymuluje system odporno�ciowy do produkcji przeciwcia�, ��cz�cych si� z poszczeg�lnymi kom�rkami tkanki ��cznej, kt�rej cech� jest wysoka zawarto�� substancji aktywnych (histaminy itd.) Co dzieje si� pod wp�ywem alergen�w? Alergeny mog� wywo�a� m.in.: rozszerzenie naczy� krwiono�nych i zwi�kszenie przepuszczalno�ci ich �cian (zjawisko to powoduje przej�cie p�yn�w z naczy� na zewn�trz, w wyniku czego pojawia si� opuchlizna); skurcze mi�ni oskrzelowych i zwi�kszenie wytwarzania �luzu, wywo�uj�ce utrudnienia w oddychaniu; skurcze mi�ni jelitowych z konsekwencjami, np. biegunk�, reakcje typu zapalnego powoduj� wyst�pienie powszechnie obserwowanych oznak: pokrzywki, gor�czki siennej itp. Organizm uczulony podczas kolejnego kontaktu z tym samym alergenem produkuje mastocyty, kt�re specyficznie uwalniaj� substancje aktywne. Efekty mog� by� miejscowe (pojawienie si� zaczerwienienia na sk�rze, zwi�kszenie wydzielania oskrzelowego, zmniejszenie �rednicy oskrzelik�w itd.), og�lne (obni�enie ci�nienia krwi, trudno�ci w oddychaniu itd.) oraz uog�lnione (wstrz�s anafilaktyczny). Diagnoza: W wi�kszo�ci przypadk�w diagnoza choroby alergicznej powinna by� sformu�owana po dok�adnym przeanalizowaniu zwyczaj�w �yciowych pacjenta: czasu i miejsca wyst�pienia objaw�w, �rodowiska, w jakim �yje (sk�ad materia�owy materaca, wyposa�enie sypialni itp.), zmian w symptomatologii w ci�gu dnia. Z tej analizy wyci�gn�� mo�na wnioski pozwalaj�ce wyodr�bni� alergen odpowiedzialny za objawy alergiczne. Cz�sto pacjenci cierpi� na formy mieszane, np. trwa�y katar alergiczny wywo�any roztoczami wsp�wyst�puj�cy z form� alergii sezonowej na py�ki. Nale�y zwraca� szczeg�ln� uwag� przy rozr�nianiu objaw�w, aby unikn�� przeoczenia jednego z alergen�w, czego konsekwencj� mog� by� zalecenia niekompletne lub tylko cz�ciowo skuteczne. Rzadko spotyka si� formy mieszane spowodowane wi�cej ni� dwoma lub trzema alergenami r�wnocze�nie. Aby ustali�, kt�re alergeny s� swoi�cie odpowiedzialne za chorob�, wykorzystuje si� testy sk�rne i testy radioimmunologiczne, bardziej z�o�one i kosztowniejsze. W przypadku objaw�w sezonowych alergii na py�ki wystarczy wykona� pr�by odczynu sk�rnego. Przy sta�ych objawach alergii na roztocza kurzu w domu i pochodne zwierz�ce lepiej skorzysta� z reakcji �r�dsk�rnej, w kt�rej substancja zostaje wstrzykni�ta podsk�rnie odpowiedni� strzykawk�. Leczenie: Wyr�nia si� trzy sposoby leczenia chor�b alergicznych: 1) unikanie ekspozycji na alergen (cz�sto do�� trudne); 2) przyjmowanie lek�w ograniczaj�cych najpowa�niejsze i najbardziej upo�ledzaj�ce objawy; 3) korzystanie ze swoistej immunoterapii, leczenia skierowanego na zmniejszenie wra�liwo�ci za pomoc� wstrzykni�� podsk�rnych, w dawkach stopniowo wzrastaj�cych, alergenu powoduj�cego alergi�. Szczepionki odczulaj�ce s� wskazane i skuteczne w wielu formach alergii spowodowanych alergenami wdychanymi (py�ki, zarodniki, roztocza, z�uszczony nask�rek) lub wstrzykiwanymi (jad owad�w). Obok tradycyjnych szczepionek podsk�rnych obecnie dost�pne s� wyci�gi przyjmowane doustnie. Podanie alergen�w w ilo�ciach stopniowo rosn�cych stymuluje wytwarzanie przeciwcia�. Blokuj� one lub zmniejszaj� uwalnianie histaminy i innych substancji znajduj�cych si� w mastocytach. Nie eliminuje to alergii, zmniejsza jednak wra�liwo�� organizmu i z czasem umo�liwia kontrol� objaw�w a� do punktu r�wnoznacznego z ca�kowitym wyleczeniem. Leczenie to jest raczej d�ugie i zmienia si� w zale�no�ci od alergenu: od kilkunastu tygodni (podawanie leku co tydzie�) do 2-3 lat. Po zako�czeniu terapii konieczne jest podawanie podtrzymuj�ce w odst�pach 2-6 tygodni, przez okres nawet wielu lat. W wielu przypadkach nieunikniona jest interwencja farmakologiczna kontroluj�ca objawy alergiczne, kt�re czasami mog� by� bardzo powa�ne lub wr�cz �miertelne. Korzysta si� tak�e z lek�w przeznaczonych do leczenia zaburze� powodowanych alergi� lub zapobiegania im, takich jak leki o dzia�aniu rozszerzaj�cym oskrzela w astmie, leki obkurczaj�ce �luz�wk� nosa w nie�ycie nosa, leki spazmolityczne w kolkach jelitowych, przeciwbiegunkowe, przeciwmigrenowe itp. Wiele lek�w mo�na naby� bez recepty, jednak w przypadku reakcji alergicznej zaleca si� zasi�gni�cie porady lekarza (z wyj�tkiem nawrot�w corocznych lub sezonowych, kiedy alergia jest ju� dobrze znana i zidentyfikowana).