Fentanyl – oddzia�ywanie na organizm
Fentanyl wynaleziony zosta� w Belgii w latach 50-tych XX wieku i ju� kilka lat p�niej zacz�� by� stosowany w medycynie w celu �agodzenia uci��liwego b�lu. Fentanyl jest to bardzo silny i niebezpieczny �rodek, kt�ry powoduje �agodzenie intensywnego b�lu, np. b�lu pooperacyjnego, nowotworowego czy b�lu towarzysz�cemu otwartym z�amaniom. Szybko�� i d�ugo�� reakcji s� uzale�nione od metody podania. W przypadku iniekcji do�ylnej, fentanyl dzia�a niemal natychmiast i jego oddzia�ywanie na organizm trwa oko�o 30 minut. Z kolei po podaniu doustnym, dzia�anie rozpoczyna si� po nieca�ej godzinie, ale utrzymuje si� od 6 do 12 godzin. Opr�cz dzia�ania znieczulaj�cego i uspokajaj�cego (w ma�ych dawkach), fentanyl powoduje bardzo wiele niebezpiecznych dla organizmu skutk�w m.in.:
- Urojenia, halucynacje i omamy wszystkich zmys��w (wzrok, s�uch, czucie)
- Euforia
- Odmienne stany �wiadomo�ci
- Uczucie zimna albo ataki gor�ca
- Stany podniecenia lub silny niepok�j
- Nudno�ci, wymioty
- Zanik �aknienia, spadek wagi (przy d�ugotrwa�ym przyjmowaniu fentanylu)
- Zaburzenia uk�adu oddechowego oraz pracy serca
- Drgawki
S� to tylko niekt�re ze skutk�w przyjmowania fentanylu. Po odstawieniu tego �rodka, niemal zawsze wyst�puje reakcja odstawienna, czyli „bunt” organizmu, dlatego w przypadku kontrolowanego stosowania tego fentanylu (zwykle po operacjach), jego dawki zmniejsza si� stopniowo, aby unikn�� zespo�u abstynenckiego.
Fentanyl – najniebezpieczniejszy narkotyk na �wiecie
Od kilkunastu lat fentanyl uznawany jest najniebezpieczniejszy narkotyk na �wiecie. Jest to �rodek, kt�ry bardzo intensywnie i szybko oddzia�uje na organizm, a tak�e opioid silnie uzale�niaj�cy, kt�rego organizm domaga si� ju� po pierwszym spo�yciu. Jest on du�o bardziej niebezpieczny ni� heroina oraz kokaina i oko�o 100 razy mocniejszy od morfiny.
Liczba fentanylu na czarnym rynku ro�nie i wyst�puje on w postaci pigu�ek, zastrzyk�w, lizak�w, lub proszku, kt�ry paruje w temperaturze 40°C, dlatego wielu narkoman�w si� tym �rodkiem inhaluje. Fentanyl jest r�wnie� sk�adnikiem dopalaczy, a narkomani stosuj� r�wnie� mieszanki innych narkotyk�w z tym �rodkiem, kt�re cz�sto bywaj� �miertelne.
Na Wyspach Brytyjskich w 2017 roku liczba zgon�w wywo�anych fentanylem wzros�a a� do 30 proc. w stosunku do roku poprzedniego, a w Polsce w ci�gu jednego tygodnia odnotowano a� 10 przypadk�w �miertelnego zatrucia si� tym opioidem. W 2014 roku w USA, w wyniku przedawkowania fentanylu zmar�o 47 000 os�b i z roku na rok ta liczba ro�nie.
W kwietniu 2016 roku w wyniku przedawkowania �rodka przeciwb�lowego, zawieraj�cego fentanyl zmar� Prince, ameryka�ska gwiazda muzyki POP. Z kolei w 2002 roku, podczas ataku terrorystycznego na teatr w Dubrowce ponad 130 os�b zmar�o od zatrucia si� gazow� mieszank� pochodnych fentanylu wypuszczon� przez czecze�skich terroryst�w.
Przedawkowanie fentanylu
Przedawkowanie fentanylu skutkuje najcz�ciej depresj� uk�adu oddechowego, czyli zmniejszeniem cz�stotliwo�ci oddychania oraz obj�to�ci oddechowej, co powoduje bardzo szybkie uduszenie. Kolejnym niebezpiecznym aspektem tego narkotyku jest brak sprecyzowanych informacji na temat dawki, kt�ra jest �miertelna.
Pierwotnie fentanyl stosowany by� wy��cznie w medycynie jako lek przeciwb�lowy. Stosuje si� go w postaci:
- Zastrzyk�w podczas przygotowania do operacji
- Plastr�w przeciwb�lowych
- Iniekcji do�ylnych w leczeniu najsilniejszych b�l�w (np. pooperacyjnych)
Bardzo szybko zosta� on rozpoznany przez czarny rynek jako silnie uzale�niaj�cy narkotyk. Szacuje si�, �e a� 80 proc. pacjent�w, u kt�rych stosowano leczenie fentanylem uzale�nia si� od niego i zaczyna stosowa� heroin�. Co ciekawe, w najwi�ksza liczba zgon�w w wyniku przedawkowania tego �rodka wyst�puje w Stanach Zjednoczonych, gdzie stosuje si� go a� w 70 proc. operacjach jako lek przeciwb�lowy. Bardzo niebezpieczne s� plastry przeciwb�lowe, kt�re po zu�yciu (wed�ug producenta), zawieraj� nawet 80 proc. czynnej substancji. Narkomani urz�dzaj� polowania na te plastry, aby je potem ponownie „wykorzysta�” wygotowuj�c je, �uj�c lub pal�c.
Jednym z najniebezpieczniejszych aspekt�w tego narkotyku jest to, �e jest on dost�pny na recept� jako �rodek przeciwb�lowy. Istniej� przypadki narkoman�w, kt�rzy, aby dosta� ten „lek” sami dokonuj� z�ama� ko�czyn, poniewa� b�l podczas samookaleczenia jest du�o mniejszy, ni� b�l organizmu podczas g�odu narkotykowego.
