Jest w wielu kosmetykach. WHO uzna�a go za rakotw�rczy. Naukowcy s� ostro�ni

Talk to substancja mineralna, uwodniony krzemian magnezu, pozyskiwany z naturalnych z�� od setek lat. Jest minera�em posiadaj�cym w�a�ciwo�ci absorpcyjne - wch�ania wilgo�, a tak�e t�uszcze, takie jak sebum wydzielane przez gruczo�y �ojowe. W kosmetologii talk wykorzystuje si�, mi�dzy innymi, w  zasypkach dla dzieci, produktach do makija�u (m.in. w pudrach), w �rodkach przeciwpotnych, w tym w zasypkach stosowanych na genitalia. Ma te� zastosowanie w przemy�le spo�ywczym, na przyk�ad jako sk�adnik gumy do �ucia. Jest tak�e dodawany do niekt�rych lek�w. 

Dzia�aj�ca przy WHO Mi�dzynarodowa Agencja Bada� nad Rakiem (IARC) podaje, �e istniej�  „ograniczone dowody", i� talk mo�e spowodowa� raka jajnika u kobiet, „wystarczaj�ce dowody", �e wi��e si� z rakiem u szczur�w i „silne dowody mechanistyczne", wskazuj�ce na dzia�anie rakotw�rcze w kom�rkach ludzkich. Co to jednak oznacza?

Talk pod lup� naukowc�w

Eksperci podkre�laj�, �e najwi�ksze zagro�enie wi��e si� z procesem wydobywczym, a tak�e z procesem przetwarzania - to wtedy nara�enie na talk jest szczeg�lnie niebezpieczne dla zdrowia ludzi (jest wdychany przez pracownik�w podczas procesu mielenia itp.). Je�li chodzi o rakotw�rcz� rol� talku w produktach kosmetycznych to, mimo i� liczne badania jednoznacznie wskazuj� na wzrost zachorowa� na raka jajnika u kobiet stosuj�cych talk na genitaliach, to jednak nie mo�na wykluczy�, �e ten minera� w niekt�rych badaniach m�g� by� zanieczyszczony azbestem (azbest jest obecny w niekt�rych rudach talku i produktach jako zanieczyszczenie).

- Normy przemys�owe, stosowane do oceny kosmetyk�w i produkt�w farmaceutycznych na bazie talku, cz�sto pozostaj� niewystarczaj�ce, aby wykluczy� zanieczyszczenie azbestem - pisz� eksperci IARC na �amach "The Lancet Oncology".

Ale ostatecznie nie uda�o si� jeszcze w pe�ni ustali� przyczynowej roli talku w rozwoju raka jajnika. Wi�cej natomiast wiadomo o rakotw�rczym dzia�aniu talku na zwierz�ta. Szczury, kt�re wdycha�y talk przez pewien czas, zachorowa�y m.in. na raka oskrzelikowo-p�cherzykowego, gruczolaka czy z�o�liwego guza chromoch�onnego. 

- Talk wywo�uje przewlek�y stan zapalny; w eksperymentalnych systemach in vivo zaobserwowano sp�jne dowody w r�nych tkankach po r�nych drogach podania i nara�eniu trwaj�cym do 2 lat. Talk zmienia proliferacj� kom�rek, �mier� kom�rek lub dostarczanie sk�adnik�w od�ywczych (...) - przekonuj� naukowcy z IARC.

Co m�wi� eksperci?

Decyzja WHO wzbudzi�a w �rodowisku naukowym pewne kontrowersje. Komentuj�cy t� decyzj� Kevin McConway z brytyjskiego Open University przypomina, �e jest to tylko stwierdzenie, �e talk mo�e w pewnych okoliczno�ciach potencjalnie spowodowa� raka. Naukowiec uwa�a, �e jak dot�d, nie ma niezbitego dowodu na to, �e stosowanie talku podnosi ryzyko zachorowania na raka. Wspomniane przez IARC badania mia�y bowiem charakter obserwacyjny (a zatem nie dowodz� zwi�zku przyczynowo-skutkowego).  

Przy okazji przypomina si� proces, z kt�rym kilka lat temu zmaga�a si� firma Johnson & Johnson. Zosta�a pozwana przez konsument�w i oskar�ona, �e wprowadzi�a ich w b��d co do bezpiecze�stwa swoich produkt�w na bazie talku. Firma nie przyzna�a si� do winy, a z oskar�ycielami zawar�a ugod� i wyp�aci�a im odszkodowanie. Sporny produkt zosta� jednak wycofany z rynku. Istniej� te� badania, pochodz�ce z 2020 roku przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych na grupie 250 tys. kobiet, w kt�rych nie potwierdzono statystycznego zwi�zku mi�dzy stosowaniem talku na narz�dy p�ciowe a ryzykiem zachorowania na raka jajnika.