Zaburzenia trawienia - na czym polega trawienie pokarm�w?
Zacznijmy od definicji samego trawienia. Jest to proces fizycznego i chemicznego przetworzenia pokarmu w ten spos�b, aby organizm m�g� wch�on�� sk�adniki od�ywcze w nim zawarte. Jest to d�ugi proces, kt�ry zaczyna si� ju� w jamie ustnej. Tam pokarm jest rozgryzany, rozdrabniany na mniejsze kawa�ki oraz mieszany ze �lin�, kt�ra pomaga w uzyskaniu odpowiedniej konsystencji. Rozdrobnienie pokarmu jest potrzebne, aby wi�ksza jego powierzchnia by�a dost�pna dla enzym�w trawiennych, a ponadto, �atwiej go wtedy prze�kn��. �lina, kt�ra wydziela si� na skutek podra�nienia receptor�w smakowych przez pokarm, zawiera enzym o nazwie amylaza, kt�ry wst�pnie trawi w�glowodany. Zamienia skrobi� oraz glikogen w dwucukry. Jednocze�nie do trawienia pokarmu przygotowuje si� �o��dek i trzustka, poprzez zwi�kszone wydzielanie sok�w trawiennych: soku �o��dkowego oraz soku trzustkowego. Aktywizuj� si� pod wp�ywem impuls�w p�yn�cych z m�zgu, a motywowanych przez zmys� smaku i wzroku.
Pokarm przedostaje si� do �o��dka przez prze�yk, kt�ry zbudowany jest w ten spos�b, �e nie pozwala na cofanie si� pokarmu. To znajduj�cy si� na ko�cu mi�sie� zwieracza spustu zatrzymuje tre�� pokarmow� w �o��dku. Tam zaczyna si� kolejny etap trawienia miazgi pokarmowej. Sok �o��dkowy, zawieraj�cy dwa enzymy trawienne: peptyn� i lipaz�, dzi�ki czemu rozk�ada bia�ka i rozpoczyna trawienie t�uszczu. Nast�pnie pokarm przesuwany jest do dwunastnicy, gdzie z kolei sok trzustkowy rozk�ada w�glowodany, t�uszcze, bia�ka i kwasy nukleinowe. Tutaj tak�e pojawia si� ���, wydzielana przez w�trob�. Pe�ni kluczow� rol� w ostatecznym strawieniu t�uszcz�w oraz umo�liwia wch�anianie witamin A, D, E i K. Dzi�ki perystaltyce uk�adu pokarmowego strawiony ju� pokarm przesuwany jest dalej do kolejnych odcink�w jelita cienkiego, gdzie nast�puje wch�anianie sk�adnik�w od�ywczych poprzez sie� kosmk�w jelitowych. A stamt�d odbiera je krew i rozprowadza po organizmie. Niestrawione resztki przesuwane s� do jelita grubego i zag�szczane poprzez zwrotne wch�anianie wody i soli mineralnych. W jelicie grubym powstaje teraz ka�, wydalany nast�pnie na zewn�trz.
Zaburzenia trawienia - objawy
Niestrawno�� objawia si� szeregiem dolegliwo�ci, takich jak:
- uczucie ci�ko�ci w �o��dku
- uczucie zalegania pokarmu w brzuchu
- poczucie syto�ci, pojawiaj�ce si� szybko, nawet ju� na pocz�tku jedzenia
- b�l lub pieczenie w �o��dku
Najcz�ciej takie objawy zwi�zane s� z przejedzeniem lub niew�a�ciwym sk�adem pokarm�w i do�� szybko mijaj�. Ale je�eli do objaw�w do��czaj� si�: silne b�le brzucha, zgaga, odbijanie si�, wzd�cia, nudno�ci, wymioty, a tak�e biegunka lub przeciwnie d�ugotrwa�e zaparcia, mo�e to �wiadczy� o powa�niejszych zaburzeniach �o��dkowo-jelitowych.
Zaburzenia trawienia - przyczyny
Zaburzenia trawienia to wszelkie nieprawid�owo�ci pojawiaj�ce si� w procesie przetwarzania pokarmu, szczeg�lnie w pierwszym etapie. Objawiaj� si� uczuciem pe�no�ci w �o��dku, kt�remu towarzysz� odbijanie si�, zgaga, czasami r�wnie� pieczenie, b�l brzucha, a nawet senno��.
Zaburzenia trawienia mog� mie� przyczyny dwojakiego rodzaju: organiczne i czynno�ciowe.
- Przyczyny organiczne zaburze� trawienia to schorzenia pierwszego odcinka uk�adu pokarmowego, czyli prze�yku, �o��dka i dwunastnicy, takie jak zapalenie prze�yku, nie�yt �o��dka, refluks �o��dkowo-prze�ykowy oraz wrzody �o��dka i dwunastnicy, zapalenie jelit, nowotwory �o��dka i jelit i inne.
- Przyczyny czynno�ciowe zaburze� trawienia to r�ne zaburzenia perystaltyki uk�adu pokarmowego, powoduj�ce zbyt wolne przesuwanie si� pokarmu i op�nione opr�nianie �o��dka. A tak�e zarzucanie tre�ci pokarmowych z powrotem do prze�yku, co dzieje si� przy refluksie �o��dkowo-prze�ykowym. Do zaburze� trawienia prowadzi tak�e nadmierne wydzielanie kwas�w �o��dkowych, kt�re powoduj� nad�erki w �ciankach narz�du. B�ona �luzowa przewodu pokarmowego mo�e tak�e zosta� podra�niona przez sk�adniki pokarmu i temperatur�, czy te� przez niew�a�ciw� konsystencj� masy pokarmowej, spowodowan� zaburzeniami w wydzielaniu �liny oraz niedok�adnym prze�uwaniem.
Najcz�stsze przyczyny zaburze� trawienia tkwi� w niew�a�ciwej diecie i w naszym stylu �ycia. To nadmiar ci�kostrawnych sk�adnik�w w po�ywieniu, t�uste i pozbawione b�onnika dania s� trudne do strawienia i zalegaj� w �o��dku. Szczeg�lnie, gdy zjadane s� w zbyt du�ych porcjach na raz. Zaburzeniom trawienia sprzyja nieregularno�� posi�k�w, nadmiar wysokoprzetworzonej, sztucznie konserwowanej �ywno�ci. Do zaburze� trawienia dochodzi tak�e, gdy dania s� niew�a�ciwie przygotowane, np. niedogotowane, sma�one na z�ym t�uszczu, niedoprawione itp. Zaburzenia trawienia to tak�e efekt zbyt szybkiego jedzenia, stresu i braku aktywno�ci fizycznej.
Zaburzenia trawienia - leczenie
Zwyk�e zaburzenia trawienia, spowodowane przejedzeniem lub ci�kostrawnym posi�kiem mo�na zwalcza� domowymi sposobami, za pomoc� preparat�w na bazie zi�, kt�re dzia�aj� ��ciotw�rczo, os�onowo na �o��dek lub zwi�kszaj� produkcj� sok�w trawiennych, a tak�e rozlu�niaj� i uspakajaj�. To, mi�dzy innymi, mi�ta, rumianek, prawo�laz, dziurawiec, mniszek lekarski i ca�y szereg innych zi� wspieraj�cych trawienie.
Koniecznie nale�y przyjrze� si� swojej diecie. Czy jest odpowiednio urozmaicona, czy zawiera b�onnik pokarmowy, a wi�c ile zjadamy warzyw i owoc�w oraz pe�noziarnistych produkt�w spo�ywczych. Pomocne jest picie lub jedzenie produkt�w zawieraj�cych bakterie wspieraj�ce proces trawienia, czyli jogurt�w, kefiru. Do posi�ku pijmy du�o wody, zamiast napoj�w s�odzonych i gazowanych. Nale�y ograniczy� ilo�� t�uszczu oraz soli i cukru w �ywno�ci. A tak�e zrezygnowa� z u�ywek. Do potraw dobrze jest dodawa� zio�a poprawiaj�ce trawienie, takie jak kminek, bazylia, kolendra, tymianek, estragon i inne. Zadbajmy o prawid�owe nawyki �ywieniowe, o regularno�� posi�k�w, ograniczmy objadanie si� i wszelkie przek�ski. Jedz�c, nale�y dok�adnie prze�uwa� pokarm, je�� bez po�piechu i w miar� w komfortowych warunkach. No i ruch, i jeszcze raz ruch fizyczny, kt�ry rozp�dza trawienie i wspiera perystaltyk� jelit.
Powa�ne zaburzenia trawienia, nasilaj�ce si� i powoduj�ce nag�y spadek wagi, zaburzenia lub b�l w trakcie po�ykania, krwawienia z przewodu pokarmowego, przewlek�e wymioty czy biegunki wymagaj� wizyty u lekarza i odpowiednich bada� diagnostycznych.
