Ferie w przedszkolach. "Rodzic na urlopie, ale dziecko z samego rana przyprowadza"

Mo�e gdyby przedszkole ko�czy�o si� wa�nym egzaminem - jak w przypadku podstaw�wki i liceum - cz�ciej interesowa�by nas charakter pracy nauczycielek w przedszkolach. Poniewa� tak nie jest, to przedszkola s� cz�sto traktowane przez rodzic�w jak przechowalnie, nie jak plac�wki edukacyjne. Rodzic przyprowadza dziecko do przedszkola i my�li, �e do obowi�zk�w "cio�" nale�y g��wnie to, aby dzieci nakarmi�, po�o�y� spa�, przypilnowa�, zaprowadzi� do toalety, wyj�� na plac zabaw. Tak nie wygl�da praca w przedszkolach.

20 lat pracy. Wynagrodzenie? 3700 z� netto

- �eby pracowa� w przedszkolu, trzeba mie� dobrze zarabiaj�cego m�a. W przedszkolu pracuj� 20 lat, moje zarobki kszta�tuj� si� na poziomie 3700 z�otych netto. Plus bardzo s�abo p�atne nadgodziny, kt�rych nie mo�emy odmawia�. Gdyby�my ich nie bra�y, w�wczas przedszkola musia�yby zosta� zamkni�te, bo nie by�oby komu w nich pracowa� - m�wi nauczycielka z przedszkola z woj. �l�skiego.

Przedszkola od kilku lat maj� tak olbrzymie trudno�ci w pozyskiwaniu kadry pedagogicznej, �e dyrektorki niekt�rych plac�wek s� zmuszone p�niej otwiera� plac�wki i wcze�niej je zamyka�. A to dla rodzic�w spory k�opot. (Wi�cej na ten temat czytaj w tek�cie: "Brakuje nauczycieli w przedszkolach. Dyrektor: Na rozmowie pani m�wi, �e nie lubi dzieci").

Kiedy do pracy w przedszkolach trafiaj� m�ode kobiety po studiach, po kilku miesi�cach rezygnuj�. Niskie p�ace, praca bez przerw, ��czone grupy dzieci w przypadku urlopu czy choroby innej nauczycielki - to pal�ce problemy. Ale niejedyne. Nauczycielki odchodz� z pracy z przedszkoli, bo nie wyrabiaj� psychicznie.

Zdj�cie ilustracyjne Fot. Tomasz Pietrzyk / Agencja Wyborcza.pl

"Rodzice robi� z nas wariatki"

- Rodzice przyprowadzaj� dziecko do przedszkola i przekonuj� nas, �e jest zdrowe. Ale kiedy wychodz�, dziecko m�wi nam, �e ca�� noc mia�o gor�czk�, a rano, przed wyj�ciem do przedszkola, musia�o wypi� syropek. Ten syropek to oczywi�cie lek przeciwgor�czkowy. Kiedy odsy�amy dziecko do domu, bo jest chore, rodzic robi z nas wariatki. Zarzeka si�, �e dziecku nic nie by�o, a na koniec dorzuca, "�e nie jeste�my lekarkami i nie powinny�my si� wypowiada�" - m�wi nauczycielka z 20-letnim sta�em. I prosi, aby ewidentnie chore dzieci zosta�y w domu, bo zara�aj� nie tylko inne dzieci, ale te� nauczycielki.

"A co to, nie ma opiekunki dzisiaj?"

"S�ysza�am z ust polityk�w stwierdzenia: 'Podwy�ki dla nauczycieli i pa� z przedszkola', jakby�my nie by�y nauczycielkami' - napisa�a mi nauczycielka z przedszkola, kt�ra ubolewa nad tym, �e ona i jej kole�anki s� w publicznej dyskusji na temat edukacji traktowane jak te "drugiego sortu", nie jak nauczycielki, tylko opiekunki.

Nauczycielka z przedszkola z Dolnego �l�ska m�wi�a mi o tym, �e rodzice bardzo cz�sto s� zdziwieni, kiedy dowiaduj� si�, �e aby pracowa� w przedszkolu, trzeba mie� wy�sze wykszta�cenie. Opowiedzia�a mi o mamie dentystce, kt�ra przyprowadzaj�c swoje dziecko do plac�wki, zadaje pytanie: "A co to, nie ma opiekunki dzisiaj?".

Aby podj�� prac� w przedszkolu, trzeba posiada� przygotowanie pedagogiczne, studia I lub II stopnia, lub jednolite studia magisterskie na kierunku wychowanie przedszkolne, edukacja przedszkolna. Bardzo cz�sto od nauczycielek wymaga si� te� dodatkowych studi�w podyplomowych, kurs�w przygotowuj�cych do pracy z dzie�mi z orzeczeniami.

Nauczycielki - w ostatnich latach zdarza si�, �e w przedszkolach pracuj� te� m�czy�ni - s� niejednokrotnie doskona�e wykszta�cone. Opr�cz studi�w wy�szych maj� np. studia podyplomowe z logopedii, neurologopedii.

 - Sko�czy�am filologi� polsk� i nauczanie wczesnoszkolne na UAM. Mog� uczy� dzieci od ��obka do liceum. Z wyboru jestem nauczycielk� w przedszkolu - m�wi nauczycielka z przedszkola publicznego z woj. wielkopolskiego.

"Panie pracuj�ce w przedszkolach"  nie s� zatem nianiami, ciociami, opiekunkami. S� przygotowanymi do zawodu profesjonalistkami. Do ich obowi�zk�w nie nale�y tylko opieka nad dzie�mi. A to, co widz� rodzice, przyprowadzaj�c i odprowadzaj�c dzieci do plac�wki, to tylko wycinek ich pracy.

"Dzie� Dyni, Dzie� Kotka, Dzie� Pieska - wszystko trzeba opisa�"

- Tak�e mamy podstaw� programow�, kt�r� realizujemy. Prowadzimy zaj�cia dydaktyczne, muzyczne, ruchowe, taneczne, plastyczne, matematyczne, j�zykowe. Uczymy zachowa� spo�ecznie akceptowalnych, rozwijamy kompetencje kluczowe, emocjonalne. Rozwijamy uzdolnienia, udzielamy pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Prowadzimy zaj�cia otwarte, adaptacyjne, zebrania z rodzicami, konsultacje, obowi�zuje nas "godzina Czarnkowa", mamy rady pedagogiczne - wylicza nauczycielka wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, kt�ra w zawodzie pracuje ponad 30 lat. I dodaje:

Piszemy plany miesi�czne, uzupe�niamy dzienniki zaj��, prowadzimy diagnozy i obserwacje, szereg dokumentacji, np. sprawozdania z osi�gni�� dzieci, z pracy bie��cej, realizacji rocznego planu pracy. Rozlicza si� nas na egzaminach na kolejny stopie� awansu. Ale laptopy nam si� nie nale��.

Zdj�cie ilustracyjne Fot. Piotr Skornicki / Agencja Wyborcza.pl

Rodzice przedszkolak�w s� przyzwyczajeni do tego, �e kilka razy w roku id� na wyst�p do dzieci. Pasowanie na przedszkolaka, Dzie� Przedszkolaka, Dzie� Babci i Dziadka, jase�ka, kiermasze bo�onarodzeniowe, wielkanocne, festyny. Do ka�dego tego typu wydarzenia nauczycielki przygotowuj� scenariusz, potem sprawozdanie. A to wymaga dodatkowego czasu, zaanga�owania, pomys�u. To nie prawda, �e pracy z przedszkola nie wynosi si� do domu. Wynosi.

- Dzie� Dyni, Dzie� Kotka, Dzie� Pieska - wszystko trzeba opisa�. Musimy to robi�, aby podnie�� presti� plac�wki - m�wi nauczycielka, mama siedmiolatka, kt�ra cz�sto nie ma czasu dla syna, bo pracuje wi�cej ni� osiem godzin dziennie.

"Rodzice odganiaj� si� od dzieci, jak tylko mog�"

Przedszkola - w przeciwie�stwie do szk� - to plac�wki nieferyjne. Oznacza to, �e pracuj� w wakacje, w ferie zimowe, w czasie �wi�tecznych przerw, a tak�e w wigili� i Sylwestra. I nie tak, jak sklepy, do godzin 14:00, lecz w pe�nym wymiarze godzin.

Nauczycielki przedszkoli maj� 35 dni urlopu w roku, ale nie zawsze mog� odpoczywa�, jak wi�kszo�� z nas, w wakacje czy w ferie zimowe.

- Rodzice masowo zapisuj� dzieci na dy�ury podczas wakacji, ferii, przerw �wi�tecznych. Do przedszkola przez okr�g�y rok chodz� dzieci niepracuj�cych rodzic�w. Kiedy sugerujemy, �e dziecko powinno odpocz��, czasami si� wyspa�, s�yszymy, "�e to mama musi odpocz��, bo jest zm�czona", albo �e "musi jecha� do sklepu". Mam wra�enie, �e niekt�rzy rodzice odganiaj� si� od dzieci, jak tylko mog�. Przedszkola traktuj� jak przechowalnie, nie jak plac�wki edukacyjne - m�wi z �alem nauczycielka z Dolnego �l�ska.

Przedszkola maj� obowi�zek przyj�� wszystkie dzieci zapisane w czasie ferii i wakacji na zaj�cia. Plac�wki nie mog� weryfikowa�, czy rodzice w tym czasie s� na urlopach, czy innych �wiadczeniach.

"Aby wyj�� do toalety, musz� prosi� pani� wo�n�, aby zosta�a z dzie�mi"

Od czasu zmiany rz�du, temat edukacji jest na tapecie. Planuje si� sporo zmian. O tym, co zmieni si� w szko�ach w 2024, pisali�my w tek�cie "Weekendy bez prac domowych, mniej religijnych lektur".

W serwisach spo�eczno�ciowych na temat zapowiadanych zmian w edukacji wypowiada si� tysi�ce ludzi, w tym nauczyciele i nauczycielki. Te pracuj�ce w przedszkolach bardzo cz�sto pisz� tak: "Ci�gle tylko szko�a, szko�a... A co planuje si� dobrego zrobi� dla przedszkoli?"

Nauczycielki przedszkoli czuj� si� pomini�te. Skontaktowa�am si� z wieloma z nich. Z kilkudziesi�ciu maili i wypowiedzi, kt�re dosta�am i us�ysza�am, wyklarowa� si� smutny obraz.

Zdj�cie ilustracyjne Fot. Cezary Aszkie�owicz / Agencja Wyborcza.pl

Pensum* nauczycielek w szko�ach w klasach 1-3 to 18 godzin w tygodniu, w przedszkolach to 25. Wi�ksze pensum przek�ada si� na mniejsze pieni�dze za nadgodziny. Przep�yw nauczycielek z przedszkoli do szk� jest w tej sytuacji zjawiskiem oczywistym. Niebawem mo�e okaza� si�, �e cz�� przedszkoli trzeba zamkn��, bo nie b�dzie w nich kadry.

W szko�ach nauczycielki w klasach 1-3 dostaj� dodatek (300 z�) za wychowawstwo, a w przedszkolach dodatek uzale�niony jest od decyzji samorz�d�w, cz�sto wynosi 100 z�. Wychowawstwo w przedszkolu to nie godzina wychowawcza, ale przebywanie z dzie�mi non-stop. I to dos�ownie, bo w przedszkolach nie ma przerw. Nauczycielki w pojedynk� sprawuj� opiek� nad grup� 25 dzieci. Oznacza to, �e ca�y czas musz� by� czujne. Problemem jest nawet wyj�cie do toalety.

- To upokarzaj�ce, �e aby wyj�� do toalety, musz� prosi� pani� wo�n�, aby zosta�a na chwil� z dzie�mi - pisa�a jedna z nauczycielek.

Nauczycielki w przedszkolach maj� �al o to, �e nie zosta�y uwzgl�dnione w programie dofinansowania zakupu laptopa dla nauczyciela. Podczas gdy nauczycielki i nauczyciele ze szk� publicznych mog� otrzyma� bon o warto�ci 2500 z� brutto na zakup laptopa, tak w przedszkolach - chyba wci�� si� tak uwa�a - laptopy nie s� potrzebne.

"Dlaczego my nauczyciele wychowania przedszkolnego, ucz�cy te najm�odsze dzieci wszystkiego od podstaw, jeste�my traktowani najgorzej w systemie edukacji? Niech rz�d pami�ta o przedszkolu" - napisa�a mi jedna z nauczycielek.

W ostatnich tygodniach w sieci coraz cz�ciej mo�na natrafi� na hasztag #pamietajcieoprzedszkolu. Z ka�dym kolejny dniem przybywa komentarzy i wpis�w ludzi zwi�zanych zawodowo z przedszkolami. Jeden z nich brzmi tak:

"Po dziewi�tnastu latach pracy w przedszkolu wci�� kocham prac� z dzie�mi, ale jeste�my nauczycielkami wychowania przedszkolnego, a nie przedszkolankami". 

*Pensum to ta cz�� czasu pracy nauczycieli, kt�ra przeznaczona jest na dydaktyk�. Innymi s�owy, to liczba godzin zaj�� dydaktycznych, do kt�rych zobowi�zany jest nauczyciel.