14. miesi�c �ycia: dieta i piel�gnacja

Im d�u�ej jeste�cie rodzicami, tym bardziej przekonujecie si�, jak wa�na jest codzienne troska o to, by ma�y cz�owiek r�s� zdrowo. To, co czasem was ju� m�czy i nu�y - codzienne spacery, komponowanie zdrowych posi�k�w, mycie z�b�w i r�k, pilnowanie tysi�ca drobiazg�w - daje efekty.

Malec dobrze si� rozwija i ka�dego dnia wynagradza wam wasz trud u�miechem i nowymi sukcesami. Rzadziej te� choruje, a je�li zdarzy mu si� z�apa� jak�� infekcj�, jego uk�ad odporno�ciowy szybko radzi sobie z problemem.

Je�li maluch ma dobr� diet�, cz�sto przebywa na �wie�ym powietrzu, jest zahartowany i unika du�ych skupisk ludzkich, najpewniej rzadko choruje. Bywa, �e rodzice takich okaz�w zdrowia wpadaj� w pop�och, gdy dziecko nagle zaczyna gor�czkowa� . Spokojnie - przede wszystkim trzeba pami�ta�, �e ma�e dzieci reaguj� mocno podwy�szon� temperatur� na r�ne bod�ce, niekoniecznie gro�ne - przegrzanie, wysi�ek, z�bkowanie . A cho� wydawa�o wam si�, �e b�l rosn�cych z�b�w ju� prze�wiczyli�cie, to czeka was nieprzyjemne wy�ynanie z�b�w przedtrzonowych, a potem trzonowych - najwi�kszych w dotychczasowym garniturze. Oczywi�cie nie ma tu regu� - jedne dzieci przechodz� to wcze�niej, drugie p�niej, jedne cierpi� i gor�czkuj�, inne dopiero po fakcie chwal� si� �wiatu bia�ymi plamkami w g��bi buzi. Jednak trzeba zrozumie� malca, kt�ry przy tej okazji bardzo marudzi. Nie zdziwcie si� te�, �e tr�jki - tzw. k�y, pojawi� si� dopiero po czw�rkach.

Drug� cz�st� przyczyn� wysokiej gor�czki jest trzydni�wka - wirusowa choroba zaka�na, kt�r� dzieci przechodz� najcz�ciej mi�dzy 6. a 36. miesi�cem �ycia. Malec dostaje nagle wysokiej gor�czki, ale to jedyny niepokoj�cy objaw. Je�li trzeciego dnia na buzi i tu�owiu dziecka pojawi si� czerwona wysypka , mo�ecie odetchn�� z ulg� - choroba w�a�nie mija, a gor�czka spada. Je�li wysypki nie ma, trzeba zrobi� badanie moczu i skontaktowa� si� z lekarzem (inn� przyczyn� gor�czki mo�e by� zaka�enie dr�g moczowych , wymagaj�ce szybkiego leczenia).

Pami�taj o szczepieniu

W tym miesi�cu maluch prawdopodobnie przejdzie szczepienie przeciwko odrze, �wince i r�yczce. Mo�ecie tak�e dokona� p�atnego szczepienia przeciwko ospie wietrznej - chorobie niezwykle zaka�nej i nierzadko powoduj�cej powa�ne powik�ania. Mi�dzy 16. a 18. miesi�cem �ycia dziecko otrzyma jeszcze szczepionk� przeciwko b�onicy, t�cowi i krztu�cowi oraz polio. Potem czeka was d�u�sza przerwa od obowi�zkowych wizyt w poradni dzieci�cej. Nast�pn� okazj� b�dzie dopiero bilans dwulatka. Je�li dziecko nie b�dzie powa�niej chorowa� (wszak sami ju� wiecie, jak leczy� u niego zwyk�y katar), by� mo�e, �e nie b�dzie okazji wcze�niej pojawi� si� w przychodni. Ale pami�tajcie, �e warto czasem (przy okazji spaceru ) zajrze� do niej i poprosi� o zwa�enie dziecka. Domowa waga nie poka�e nam dok�adnego wyniku, a przecie� jedn� z oznak prawid�owego rozwoju jest odpowiedni przyrost masy cia�a.

Si�d�my razem do sto�u

Odk�d wasze dziecko sko�czy�o rok, mo�e je�� ju� niemal jak cz�owiek doros�y.

Maluch od dawna zna ju� smak wi�kszo�ci warzyw i owoc�w, mi�sa, ryb, jaj. Oko�o 12. miesi�ca w jego menu mog�y pojawi� si� nawet (potencjalnie uczulaj�ce ) orzechy i owoce cytrusowe. Oczywi�cie przed m�odym cz�owiekiem jeszcze wiele smak�w do odkrycia, ale nadal trzymamy si� zasad rozszerzania diety - nowo�ci serwujemy w niewielkich ilo�ciach i pojedynczo, by po paru dniach pr�b przekona� si�, czy nie ma reakcji alergicznej.

Wa�ne jest nie tylko co, ale tak�e jak dziecko je. Roczniak rwie si� do samodzielno�ci i powinni�my mu na ni� pozwoli�. Badania wykazuj�, �e dzieci, kt�rym wcze�nie pozwala si� na samodzielne jedzenie (na pocz�tku �apkami, potem przy pomocy sztu�c�w), rzadziej wyrastaj� na niejadk�w . Oczywi�cie tak�e szybciej opanowuj� trudn� sztuk� radzenia sobie z �y�k� czy widelcem. Pocz�tki na pewno b�d� trudne, ale wystarczy troch� cierpliwo�ci i sprytu w zabezpieczeniu otoczenia przed plamami. A rado�� dziecka i zapa�, z jakim b�dzie pa�aszowa� nowe smako�yki dadz� du�o satysfakcji.

Chc� je��, chc� gry��!

Oczywi�cie pokarmy musz� by� �atwe do pogryzienia i do�� �agodne w smaku, ale ju� nie musz� mie� konsystencji musu. Wr�cz przeciwnie, dla rozwoju zgryzu wa�ne jest, by w tym wieku coraz wi�cej gry�� i �u�. To mog� by� gotowane na parze kolorowe warzywa, �wie�e owoce bez pestek i twardych cz�ci, dania z mielonego mi�sa, kasze, makarony. Je�li gotujemy na obiad spaghetti z sosem pomidorowym domowej roboty, cz�� potrawy (mniej przyprawion�) postawmy przed maluchem. Z samej ciekawo�ci si�gnie po zabawne nitki i zapewne z rozkosz� upaprze si� czerwonym sosem, ale wylizuj�c �apki poczuje, jak dobry jest to smak. Podobnie mo�emy robi� z innymi potrawami - byle by�y w miar� mi�kkie, niegor�ce, pozbawione niebezpiecznych cz�ci (kostki, o�ci, pestki).

Zmiany w diecie poci�gaj� za sob� nowe wyzwania. Niemowl�ca dieta jest do�� prosta w komponowaniu: mleko, kaszki, zupki, deserki. W�a�ciwie wszystkie te pokarmy mo�emy dosta� gotowe, odpowiednio skomponowane przez producent�w, po��czone w optymalnych proporcjach. Gdy dziecko zaczyna domaga� si� "doros�ego" jedzenia, sprawa si� komplikuje. Nowo�ci nowo�ciami, mi�o popatrze�, jak maluch z ochot� wcina z talerza taty omlet ze szpinakiem, ale jak na co dzie� powinien wygl�da� jad�ospis dziecka?

Mam do�� mleka

Wa�nym elementem diety nadal jest mleko (mamy lub modyfikowane, przeznaczone dla dzieci od 1. do 3. roku �ycia), ale w��czamy tak�e jego przetwory. Malec mo�e pi� jogurt, kefir, ma�lank�, zjada� twar�g, serki homogenizowane (najlepiej, by wszystkie tego typu produkty by�y naturalne i nies�odzone, a je�li chcemy przerobi� je na owocowe, po prostu sami dodajmy �wie�e owoce). Powoli wprowadzamy ��ty ser, pilnuj�c jednak, by nie by�o go w diecie zbyt du�o. Z jednej strony jest najbogatszym �r�d�em wapnia , z drugiej za� zawiera du�o t�uszczu i sodu. Dzieciom przewa�nie bardzo podoba si� smak i konsystencja mozzarelli, �agodnego, mi�kkiego sera, kt�ry dobrze pasuje do kanapek, �wie�ych warzyw i zapiekanek.

Wprowadzanie przetwor�w mlecznych jest wa�ne tak�e dlatego, �e wiele roczniak�w nagle przestaje chcie� pi� mleko (z butelki lub kubka-niekapka). Nie trzeba si� tym niepokoi�, ale zadba�, by w diecie dziecka nie zabrak�o wapnia, niezb�dnego do rozwoju ko��ca i z�b�w. Jego �r�d�em powinny sta� si� wtedy w�a�nie sery i napoje z mleka fermentowanego. Je�li dziecko przez d�u�szy czas odmawia picia mleka, warto skontaktowa� si� z lekarzem, kt�ry oceni, czy malcowi trzeba podawa� preparat wapnia.

Daj mi co� konkretnego

W diecie wa�ne miejsce maj�: mi�so, ryby i jaja. Wymieniamy je ��cznie, bo warto zadba�, by dziecko jad�o je w r�wnych proporcjach. Polskie dzieci wci�� jedz� zbyt du�o mi�sa , a zbyt ma�o ryb , kt�re s� �wietnym �r�d�em sk�adnik�w mineralnych i cennych kwas�w t�uszczowych, a przy tym dostarczaj� odpowiedniej porcji bia�ka. Na talerzu malca powinny l�dowa� zar�wno ryby o delikatnym i chudym mi�sie, jak i te t�uste, morskie. Jedne i drugie przyrz�dzajmy na parze lub w piekarniku (sma�one, w�dzone, solone, z puszki - s� mniej wskazane) i bardzo dok�adnie sprawdzamy, czy nie zapl�ta�a si� �adna o��.

Mi�so tak�e najlepsze jest gotowane na parze lub pieczone. Je�li dobrze je doprawimy i pokroimy na zimno, z powodzeniem zast�pi w�dlin�. T� jak najp�niej wprowadzamy do diety dziecka - nawet w szlachetnie wygl�daj�cej szynce pe�no jest konserwant�w i soli. Dzieciom nie podajemy par�wek i kupnych pasztet�w - tylko producent wie, co tak naprawd� jest w nich surowcem, na pewno jednak nie jest to mi�so dobrej jako�ci.

W diecie dziecka, kt�re do tej pory nie mia�o alergii pokarmowej , mog� pojawi� si� ju� wywary mi�sne, a zatem, je�li rodzice bardzo chc�, mog� zaserwowa� maluchowi domowy ros�. Na co dzie� lepiej jednak gotowa� zupy warzywne z dodatkiem oliwy z oliwek, oleju rzepakowego czy odrobiny mas�a, doprawia� je zio�ami, zabiela� mlekiem czy jogurtem. Dziecko (podobnie jak doro�li) wcale nie musi je�� zup na mi�sie i ko�ciach.

Wa�nym sk�adnikiem diety s�, daj�ce energi�, w�glowodany. Je�li dziecko lubi niemowl�ce kaszki, mo�e je nadal je��, ale r�wnie dobrze mog� je zast�pi� p�atki lub chrupki na mleku. W�r�d produkt�w zbo�owych nie powinno zabrakn�� grubych kasz . Przekonajcie si�, �e roczne dziecko mo�e z apetytem wcina� kasz� gryczan� ze zsiad�ym mlekiem, zamiast s�odkiej kaszki z owocami.

Pora tak�e wprowadzi� pieczywo , jako baz� �niada� i kolacji. Dziecko wcale nie musi je�� bia�ego pieczywa, wr�cz przeciwnie - przyzwyczajajmy je go smaku o wiele zdrowszego razowca. Godny polecenia jest tak�e graham. Unikamy tylko bu�ek i chleba z ziarnami, kt�rymi malec m�g�by si� zakrztusi�.

Przekonaj mnie do warzyw

Do ka�dego sta�ego posi�ku - a tych powinno by� w diecie rocznego dziecka tyle, ile w diecie doros�ego, czyli pi�� - dodajemy warzywa i owoce. Czy to wykonalne? Oczywi�cie! Trzeba tylko troch� inwencji. Je�li kanapka, to z pomidorem lub og�rkiem na wierzchu, je�li pasta jajeczna, to ze szczypiorkiem. Na drugie �niadanie - sur�wka, na podwieczorek - jogurt ze �wie�ymi owocami. Do obiadu i kolacji jarzynka, bukiet chrupi�cych warzyw albo owoc na deser. W ten spos�b zapewniamy dziecku sta�y dop�yw witamin, minera��w i innych cennych zwi�zk�w wyst�puj�cych w produktach ro�linnych oraz dostarczamy mu b�onnika, kt�ry reguluje prac� jelit i chroni przed zaparciami .

Gotuj dla mnie zdrowo

Oczywi�cie jest spora lista sk�adnik�w , kt�re w diecie dziecka zdecydowanie nie powinny si� pojawi�. Robi�c zakupy uwa�nie czytajmy etykiety i odk�adajmy z powrotem na p�k� wszystkie produkty konserwowane chemicznie, sztucznie barwione, pe�ne wzmacniaczy smaku. Nauczmy si� gotowa� bez nich, najlepiej dla ca�ej rodziny - prawdziwy smak potraw jest lepszy i zdrowszy ni� chemiczne jego substytuty.

Dziecko do zdrowego rozwoju nie potrzebuje tak�e >s�odyczy . Samo zreszt� po nie nie si�gnie, to doro�li podsuwaj� mu pomys� pojadania ciastek, cukierk�w, lizak�w, chrupek, kt�re sprzyjaj� pr�chnicy i oty�o�ci. Je�li dziecko ma ju� zje�� co� s�odkiego, niech b�dzie to kawa�ek zwyk�ej czekolady lub domowe ciasto bez proszku do pieczenia.

Na indeksie s� chipsy - to produkt, kt�ry absolutnie nie nadaje si� dla dzieci.

Pozw�l mi wybiera�

Kiedy ju� wiemy, co dziecku podawa�, przejd�my jeszcze do kwestii - jak i w jakich porcjach. I tu trzeba u�wiadomi� sobie dwie bardzo wa�ne sprawy. Dziecko musi mie� dost�p do jedzenia zdrowego i r�norodnego - jego dieta powinna by� urozmaicona i oparta o pe�nowarto�ciowe pokarmy. Druga za� rzecz: ma�y cz�owiek ma prawo do w�asnego wyboru spo�r�d tego bogactwa. Wielu rodzic�w stara si� forsowa� apetyt dziecka, namawia� je na porcje, kt�re im wydaj� si� w�a�ciwe. Ma�e dzieci maj� fantastyczn� umiej�tno�� - dok�adnie wiedz�, ile jedzenia im potrzeba. Cho�by nam si� wydawa�o, �e maluch powinien sprz�tn�� z talerza wszystko, co mu na�o�yli�my, to nasze za�o�enia mog� by� ca�kiem b��dne. Je�li dziecko prawid�owo si� rozwija, utrzymuje si� na tym samym centylu , wygl�da na zdrowe i dziarskie, zaufajmy jego apetytowi, cho�by by� niewielki.

Rady na ten miesi�c:

* Um�w si� na szczepienie. Przygotuj list� pyta� do lekarza - pami�taj, �e zawsze masz prawo pyta�, a obowi�zkiem lekarza jest rozwia� twoje w�tpliwo�ci. Porozmawiaj z pediatr� o odp�atnych szczepieniach zalecanych - wsp�lnie oce�cie, na co warto malucha uodporni�.

* Wyka� cierpliwo��, gdy malec za wszelk� cen� chce je�� sam. Lepiej przerwa� ten trudny czas i za par� miesi�cy mie� w domu cz�owieka, kt�rego nikt nie musi zach�ca� do jedzenia ani karmi�.

* Pami�taj, �e do dzieci�cych ubranek lepiej nie stosowa� �rodk�w odplamiaj�cych. Rzeczy malucha nadal pierz w proszku dla niemowl�t i ma�ych dzieci. Przekonasz si�, �e nawet plamy po marchewce czy pomidorach znikn� po kilku praniach.

* Spr�buj wprowadzi� drobne zmiany w kuchni, tak by dania, kt�re gotujesz dla ca�ej rodziny, by�y odpowiednie tak�e dla najm�odszego jej cz�onka.

* Przynajmniej dwa razy dziennie myj dziecku z�by. Szczotkowanie nale�y mu si� tak�e zawsze wtedy, gdy zje co� s�odkiego i oblepiaj�cego z�by. Spr�buj zach�ci� dziecko do picia z kubka i ca�kowicie wycofa� ju� z u�ytku butelk� ze smoczkiem. Picie z niej sprzyja wadom zgryzu i pr�chnicy .

Zabawki dla dzieci - kup i sprzedaj korzystaj�c z naszych darmowych og�osze�.

Wi�cej o: