Benjamin Spock, ameryka�ski pediatra:
"Nie bierzcie zbyt serio wszystkiego, co m�wi� wasi s�siedzi. Macie w�asny zdrowy rozs�dek. Zwykle rodzice wiedz�, co jest dobre dla ich dzieci".
Agnieszka Stein, psycholog, autorka bloga o rodzicielstwie blisko�ci i ksi��ek na ten temat:
"Pozwol� sobie opisa� scenk� rodzajow�. Dziecko, kt�re nie dosta�o czego� upragnionego, zaczyna p�aka�, wierzga� nogami, rzuca� si� na ziemi�. Wykrzykuje rodzicom w rozpaczy to, co w�a�nie o nich my�li. Pierwszy rodzic krzyczy na dziecko. Ostrzega, co zrobi, je�li dziecko si� nie uspokoi. Cz�sto jego celem jest to, by dziecko jak najszybciej przesta�o robi� "cyrk". Drugi rodzic z kolei jak najszybciej daje dziecku to, na co mia�o ochot�. Kupuje zabawk�, daje ciastko, pozwala bawi� si� tym, co wcze�niej by�o zabronione. Pytanie brzmi, czy kt�ry� z tych rodzic�w wychowuje dziecko bezstresowo? Jedno i drugie dziecko prze�ywa stres i trudne emocje. Prawdopodobnie trudne emocje prze�ywa te� jeden i drugi rodzic. Cech� wsp�ln� rodzic�w z powy�szych przyk�ad�w jest to, �e tak naprawd� �aden z nich nie radzi sobie dobrze z trudnymi emocjami. Nie akceptuje ich. I jeden, i drugi chce, by dziecko jak najszybciej przesta�o go denerwowa� i si� uspokoi�o. Oczekuj� od dziecka, �e poradzi sobie ze stresem samo, bo oni tego nie potrafi�.
Jest te� trzeci rodzic. On cierpliwie stoi lub kuca przy p�acz�cym dziecku. Czasami je przytula, m�wi do dziecka: "Bardzo chcia�e� mie� t� zabawk� i z�o�cisz si�, �e ci jej nie da�em", zabiera w spokojniejsze miejsce, �eby �atwiej mu by�o si� wyciszy�. Ten rodzic otrzymuje etykiet� wychowuj�cego bezstresowo. Jest krytykowany jako permisywny, nie stawiaj�cy granic. Jednak dziecko z tego przyk�adu tak�e prze�ywa stres, kt�ry jest zwi�zany z sam� sytuacj�. Ale rodzic do trudnych emocji dziecka nie dok�ada kolejnego stresu zwi�zanego z byciem niezrozumianym i opuszczonym, zwi�zanego ze strachem przed kar� i konsekwencj�. Nie musi tego robi�, bo dobrze sobie radzi z w�asnymi emocjami i emocjami dziecka. Nie boi si� ich. Jego celem nie jest uspokojenie dziecka, ale wsparcie go w prze�ywaniu w�asnych emocji i do�wiadczeniu tego, �e emocje pomagaj� nam radzi� sobie w �yciu. Pomagaj�, bo dzi�ki z�o�ci, smutkowi, strachowi mo�emy si� lepiej zatroszczy� o w�asne potrzeby".
ANTROPOLOGIA:
"Postulaty charakterystyczne dla wychowania bez granic mo�na odnale�� w Polsce na prze�. XVIII i XIX wieku, kiedy to zwracano uwag� na naturalno�� wychowania i konieczno�� rozwoju potencja�u dziecka, daj�c mu swobod� dzia�ania." - Kamila Krocz, badaczka.
HISTORIA:
"Termin wychowania bezstresowego przypisuje si� nies�usznie Benjaminowi Spockowi, kt�rego misj� by�o wyzwolenie powojennego pokolenia rodzic�w z nakazu "zimnego wychowu" dzieci. Berry Brazelton, pediatra i terapeuta, wspomina: Zanim pojawi� si� Spock, porady dla rodzic�w by�y bardzo dydaktyczne. Sam Spock pisa�: Nigdy nie zach�ca�em do wychowania permisywnego. Chcia�em, by rodzice mogli zaufa� sobie. Zosta�em �le zrozumiany." - Eric Pace, dziennikarz.
KULTURA:
"W naszej kulturze istnieje ogromny l�k przed nadmiern� permisywno�ci� rodzic�w w stosunku do dzieci, podczas gdy powszechnym problemem jest raczej sprawowanie nadmiernej kontroli nad nimi. Jest to cz�ciowo spu�cizna po tradycji, kt�ra w dzieciach widzia�a diab�y wcielone i ma�e dzikusy i nale�a�o szybko i zdecydowanie je ucywilizowa�. Jest to te� owoc potocznie rozumianego behawioryzmu, kt�ry zak�ada�, �e ludzie nie my�l�, bo istnieje tylko zachowanie, kt�re mo�na bada� i obserwowa�." - Alfie Kohn, autor wydanej w Polsce ksi��ki "Wychowanie bez nagr�d i kar" oraz wielu innych na temat edukacji szkolnej i rodzicielstwa.
PEDAGOGIKA:
"Wychowanie permisywne (w Polsce opisywane jako bezstresowe) to wyodr�bniony w latach sze��dziesi�tych XX wieku styl wychowawczy. Zak�ada niskie oczekiwania rodzic�w wobec dzieci, wprowadzanie w �ycie rodziny niewielu, cz�sto niesp�jnych zasad, po�o�enie akcentu na zadowolenie dzieci i dawanie im du�ej swobody. Rodzic ustawia si� na pozycji kumpla, a nie opiekuna. Dzieci tak wychowywane maj� cz�sto niskie poczucie bezpiecze�stwa. Rodzice permisywni sami cz�sto pochodzili z rodzin, w kt�rych panowa� styl autorytarny oparty na karach i/lub przemocy." - Diana Baumrind, badaczka styl�w rodzicielskich.
MOIM ZDANIEM:
Wychowanie bezstresowe (okre�lenie wyst�puj�ce tylko w j�zyku polskim!) nie istnieje. To mit i medialne has�o, za kt�rym nie stoj� �adne sensowne tre�ci. Mam wra�enie, �e s�u�y do atakowania rodzic�w, kt�rzy si� zachowuj� w inny od naszego spos�b. Nigdzie w literaturze nie ma opisu takiej metody. Mo�emy znale�� teorie wychowania demokratycznego, bez przemocy, opartego na relacji, ale nie znajdziemy �adnej teorii stoj�cej za "wychowaniem bez stresu". Podobnie, jak nie spotkamy w realnym �yciu nikogo, kto nam powie: Wychowam moje dzieci tak, by im nigdy nie by�o trudno ani przykro. Przypuszczam, �e tym "wyzwiskiem" atakuje si� rodzic�w, kt�rzy nie d��� za wszelk� cen� do wymuszenia na dziecku pos�usze�stwa, staraj� si� nie stosowa� kar (i nagr�d), usi�uj� raczej rozumie� dziecko, ni� je ocenia�. Czasami spotykamy dziecko, kt�re jest obezw�adnione przez trudne emocje, zupe�nie sobie z nimi nie radzi, domaga si� uwagi, nie liczy si� z innymi. My�l�, �e to jest dziecko raczej opuszczone w potrzebie, a jego stres jest ogromny. Jego rodzice nie s� ow�adni�ci jak�� wymy�lon� przez media ideologi�, tylko s� po prostu bezradni.
* 50 milion�w - w tylu egzemplarzach ksi��ka Benjamina Spocka sprzeda�a si� na ca�ym �wiecie i zosta�a przet�umaczona na 49 j�zyk�w.
* Warto odr�nia� mobilizuj�cy stres od toksycznego. Uwa�ni rodzice widz�, kiedy stres motywuje ich dziecko, a kiedy je dezorganizuje.
