Znieczulenie zewn�trzoponowe polega na wprowadzeniu lek�w znieczulaj�cych do przestrzeni zewn�trzoponowej kana�u kr�gowego, pomi�dzy okostn� wy�cielaj�c� kana� kr�gowy i opon� tward�, otaczaj�c� rdze� kr�gowy. Ma to na celu z�agodzenie b�lu - lek rozprzestrzenia si� i blokuje przechodz�ce nerwy rdzeniowe odchodz�ce od rdzenia kr�gowego oraz nerwy przechodz�ce przez otwory mi�dzykr�gowe. Znieczulenie zewn�trzoponowe jest znieczuleniem regionalnym z grupy blokad centralnych.
Podaje je anestezjolog. Mo�na je przeprowadzi� na ca�ej d�ugo�ci kr�gos�upa, cho� najcz�ciej jest to odcinek l�d�wiowy. Znieczulenie podaje si� przez cienki polietylenowy cewnik.
Do znieczulenia zewn�trzoponowego wykorzystuje si� takie leki jak lidokaina, bupiwakaina, lewobupiwakaina czy ropiwakaina. Znieczulenie zewn�trzoponowe zaczyna dzia�a� po oko�o 20 minutach, a czas ten mo�na przed�u�a� wed�ug potrzeb. Ka�da dawka znieczula na oko�o dwie godziny.
Po dezynfekcji i znieczuleniu miejsca nak�ucia lekarz anestezjolog wk�uwa si� do przestrzeni zewn�trzoponowej, a nast�pnie wprowadza cewnik przez ig�� i podaje leki. Cewnik umieszczony jest w przestrzeni zewn�trzoponowej w kr�gos�upie, dlatego mo�na przez niego podawa� kolejne dawki lek�w. Unieruchamia si� go za pomoc� plastra. Podczas podawania znieczulenia nie wolno si� porusza�. Znieczulenie zewn�trzoponowe nie boli, cho� dyskomfort mo�e wywo�a� uk�ucie w miejscu wprowadzenia cewnika.
Wykonywane jest z r�nych wskaza� medycznych. S� to zabiegi i operacje ginekologiczne (w tym por�d), zabiegi chirurgiczne w okolicy miednicy oraz ko�czyn dolnych. Ten rodzaj znieczulenia jest r�wnie� stosowany jako metoda zwalczania b�lu pooperacyjnego.
Znieczulenie zewn�trzoponowe stosowane jest podczas porodu naturalnego - przy cesarskim ci�ciu wykonuje si� znieczulenie podpaj�czyn�wkowe.
ZZO jest stosowane przy porodzie - je�li tylko ci�arna wyrazi takie �yczenie i nie ma ku temu przeciwwskaza�. Dzi�ki temu zabiegowi przysz�a mama odczuwa b�l w mniejszym nat�eniu.
Znieczulenie zewn�trzoponowe podczas porodu podaje si�, gdy rodz�ca odczuwa silne b�le, zw�aszcza w okolicy krzy�owej lub czuje strach przed b�lami porodowymi. Mo�na je zastosowa�, gdy rozwarcie szyjki macicy wynosi dwa do trzech centymetr�w, ale nie wcze�niej, poniewa� mog�oby to wstrzyma� akcj� porodow�. Gdy rozwarcie szyjki ma osiem centymetr�w, na znieczulenie zewn�trzoponowe jest ju� za p�no.
Istniej� przeciwwskazania do wykonania znieczulenie zewn�trzoponowego. S� to mi�dzy innymi:
W�a�ciwe wykonane i prowadzone znieczulenie zewn�trzoponowe jest bezpieczne, niemniej mog� si� z nim wi�za� skutki uboczne. Mog� to by� b�le plec�w, spadek ci�nienia t�tniczego, nudno�ci lub wymioty, zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie moczu lub trudno�ci z oddawaniem moczu, b�le g�owy (zesp� popunkcyjny). Po podaniu znieczulenia zewn�trzoponowego podczas porodu mo�e doj�� do spowolnienia post�pu i wyd�u�enia akcji porodowej. Mo�e mie� to zwi�zek ze zmniejszon� si�� parcia.