Konflikt serologiczny - przyczyny
Konflikt serologiczny zachodzi, gdy p��d dziedziczy po ojcu grup� z Rh+, a jego matka posiada grup� Rh-. Jest to zwi�zane z tym, �e ludzie maj� r�ne grupy krwi: A, B, AB lub 0. Wi�kszo�� z nas (oko�o 85 procent populacji) ma na powierzchni czerwonych krwinek tzw. antygen D. Krew os�b, u kt�rych wyst�puje czynnik Rh, okre�la si� jako RH+. Pozostali posiadaj� krew RH-. Za powstanie konfliktu serologicznego odpowiedzialny jest w�a�nie antygen D, okre�lany r�wnie� jako antygen RH (rhesus).
Kogo dotyczy konflikt serologiczny?
Konflikt serologiczny mo�e powsta�, gdy matka ma krew z czynnikiem Rh-, a ojciec Rh+. Oznacza to, �e je�li podczas badania krwi wykonanego na pocz�tku ci��y okazuje si�, �e krew ci�arnej jest Rh+, zagro�enie konfliktem serologicznym jej nie dotyczy. Gdy matka ma krew RH-, kluczow� staje si� kwestia, jaki czynnik Rh ma ojciec dziecka. Je�li ojciec ma krew RH-, problemu nie ma. Tym samym konflikt serologiczny mo�e zaistnie� tylko w�wczas, gdy matka dziecka ma krew RH-, a ojciec RH+, a p��d odziedziczy czynnik RH po ojcu.
Konflikt serologiczny - na czym polega?
Konflikt serologiczny to reakcja immunologiczna pomi�dzy przeciwcia�ami produkowanymi w organizmie matki a antygenami krwinek p�odu. Pojawia si�, gdy matka dziecka ma krew RH-, a ojciec RH+, a p��d odziedziczy czynnik RH po ojcu. Kiedy organizm matki zaczyna postrzega� dziecko jako cia�o obce, w odruchu obronnym wytwarza przeciwcia�a, kt�re maj� zniszczy� "intruza".
Organizm matki otrzymuje tak� informacj� podczas zetkni�cia si� z krwi� p�odu, do czego zwykle dochodzi dopiero podczas porodu, poronienia, odklejenia si� �o�yska, ci��y pozamacicznej, krwotoku, zabieg�w wewn�trzmacicznych, bada� prenatalnych, cesarskiego ci�cia, porodu zabiegowego. Aby powsta�y przeciwcia�a, do organizmu matki musi przedosta� si� co najmniej 0,2 ml krwi p�odowej.
Poniewa� wyprodukowane przeciwcia�a nie zd��� zaatakowa� dziecka, w przypadku pierwszej ci��y zagro�enie praktycznie nie istnieje. Pojawia si� jednak kwestia konflikt serologiczny a druga ci��a. Konflikt serologiczny w drugiej ci��y stanowi zagro�enie, poniewa� w organizmie matki pozostaj� przeciwcia�a z pierwszej ci��y. S� one na tyle silne, �e mog� przenikn�� przez �o�ysko i zacz�� atakowa� czerwone krwinki dziecka.
Konflikt serologiczny – rozpoznanie i leczenie
Jak zbada� konflikt serologiczny? Najwa�niejsze jest, by ka�da ci�arna do 12. tygodnia ci��y mia�a oznaczon� grup� krwi, czynnik Rh oraz (je�li ma krew Rh-) poziom przeciwcia� atakuj�cych czerwone krwinki p�odu. Takie same badania powinien wykona� ojciec dziecka. Wyniki bada� pozwalaj� na wst�pn� ocen� ryzyka pojawienia si� konfliktu serologicznego.
Kobiety, kt�re maj� grup� krwi Rh-, musz� powt�rzy� badanie poziomu przeciwcia� pod koniec II trymestru ci��y. Czasem zleca si� pobranie krwi z �y�y p�powinowej i ocen� pr�bki pod wzgl�dem czynnika Rh. Wa�ne jest, by wykonywa� badania ultrasonograficzne (USG). To pozwala na zdiagnozowanie ewentualnych zmian i pod�cie dzia�a�. Post�powanie medyczne zale�y od dalszych wynik�w krwi.
Jak leczy� konflikt serologiczny? Mo�liwe jest przetaczanie krwi p�odu w czasie trwania ci��y. Je�li istnieje niebezpiecze�stwo przecieku p�odowo-matczynego, konieczne mo�e by� podanie matce immunoglobuliny anty-D, zwykle oko�o 28. tygodnia ci��y oraz bezpo�rednio po akcji porodowej.
Konflikt serologiczny - profilaktyka
Do czego prowadzi konflikt serologiczny? Naj�agodniejsz� i najcz�ciej diagnozowan� form� konfliktu serologicznego jest anemia dziecka. Inne mo�liwe konsekwencje to ci�ka ��taczka hemolityczna, manifestuj�ca si� w pierwszej dobie �ycia noworodka. Najci�szym objawem jest uog�lniony obrz�k p�odu, kt�ry obejmuje zar�wno sk�r�, jak i tkanki podsk�rne. Ci�ka choroba hemolityczna p�odu i niemowl�cia mo�e prowadzi� do �mierci dziecka. To dlatego tak wa�na jest profilaktyka i powa�ne potraktowanie problemu.
Profilaktyka konfliktu matczyno-p�odowego polega na przeprowadzeniu stosownych bada� oraz podaniu immunoglobuliny anty-RhD pacjentkom RhD-ujemnym. W Polsce, opr�cz profilaktyki poporodowej, obowi�zuje tak�e profilaktyka �r�dci��owa, kt�ra od 1 stycznia 2018 r. wchodzi w zakres �wiadcze� gwarantowanych.
