Pieter M. Judson

Na Austro-Węgry w Polsce patrzymy zazwyczaj przez pryzmat przygód wojaka Szwejka oraz CK Dezerterów. Długo panowało przekonanie, że było to imperium słabe, skazane na rozpad, w porównaniu do Niemiec wręcz drugoligowe. Do tego z jednej strony dekadenckie a z drugiej trochę operetkowe i staromodne jak jego najsłynniejszy władca. Od pewnego jednak czasu o Austro-Węgrzech pisze się inaczej i kraj ten na pewno zasługuje na większy szacunek niż ten, jakim się go dotychczas obdarzało. Sam fakt, że po jego rozpadzie powstał szereg samodzielnych państw ze sprawną administracją pokazuje, że był to kraj na ówczesne standardy demokratyczny i nowocześnie zarządzany ze społeczeństwem świadomym swoich praw. Od pewnego momentu Habsburgowie nie tłumili ruchów narodowych, języki miały równy status w szkołach, urzędach i w wielonarodowym wojsku. Nie przypadkiem Galicja była inkubatorem naszych organizacji niepodległościowych. Zresztą o Galicji i polskich poddanych Habsburgów jest w tej książce sporo. Warto zmienić czasem perspektywę i poczytać o własnej historii u obcego autora. Co ciekawe to książka prawie całkowicie ignoruje tematykę militarną. Wojna austriacko-pruska w 1866 roku zamknięta jest w jednym akapicie. I Wojna Światowa jest dość szeroko opisana ale z perspektywy zaplecza frontu i sytuacji wewnętrznej kraju. Najwięcej tutaj o samych władcach z dynastii Habsburgów i przeprowadzanych przez nich reformach ale też o sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej w Cesarstwie Austriackim a potem w Austro-Węgrzech. Jest to taka książka, w przypadku której czytając czujemy, że mamy do czynienia z dziełem przemyślanym i wartościowym, napisanym przez prawdziwego pasjonata ale lektura przez to nie staje się łatwiejsza. Szczerze pisząc przeczytanie "Imperium Habsburgów" zajęło mi dość sporo czasu i robiłem to z przerwami. Jest tutaj mnóstwo informacji np. o szkolnictwie w Słowenii albo sytuacji narodowościowej na Bukowinie. Ok, chyba po prostu nie okazałem się AŻ TAK zainteresowany tematem, jak o sobie myślałem kupując tę książkę. Mimo wszystko cieszę się, że ją przeczytałem i dowiedziałem się wielu ciekawych rzeczy na temat państwa i dynastii tak silnie przecież związanych z dziejami naszego kraju.