Całkowity koszt kredytu – co zawiera i o czym musisz pamiętać?

Przed ubieganiem się o jakikolwiek kredyt warto sięgnąć po kalkulator kredytowy, aby za jego pomocą obliczyć koszt zaciągnięcia zobowiązania. Takie narzędzie wyliczy Ci automatycznie wysokość miesięcznych rat oraz:

całkowity koszt kredytu – obejmuje on m.in. łączną kwotę odsetek, a także wszelkie prowizje i opłaty pobrane przez bank w związku z udzieleniem kredytu;
całkowitą kwotę do spłaty – jest to suma pożyczonego kapitału kredytu oraz wszystkich kosztów kredytowych, jakie ostatecznie wpłacisz do banku.

Co składa się na wszystkie koszty kredytowe?

Przed udzieleniem Ci kredytu bank ma obowiązek poinformowania Cię o tym, ile wyniesie całkowity koszt kredytu (CKK). Obligują go do tego przepisy, które również dokładnie precyzują, co składa się na całkowity koszt kredytu, a co się do niego nie zalicza.

Zarówno w Ustawie o kredycie konsumenckim, jak i w Ustawie o kredycie hipotecznym pojęcie całkowitego kosztu kredytu jest wyjaśnione jako:

„wszelkie koszty, jakie konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy,
koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach

– z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych i opłat sądowych ponoszonych przez konsumenta”.

Całkowity koszt kredytu zawsze prezentowany jest w ujęciu kwotowym. Poniżej przedstawiamy jego najważniejsze składowe, czyli koszty odsetkowe (wynikające z oprocentowania) oraz pozaodsetkowe (prowizje, opłaty administracyjne i ubezpieczenie).

Oprocentowanie

Oprocentowanie nominalne jest najważniejszym elementem decydującym o koszcie kredytu. Jest ono określono procentowo (np. 8%) i dlatego nie jest bezpośrednio ujęte w całkowitym koszcie kredytu. Są w nim jednak uwzględnione odsetki, które bank wylicza właśnie na podstawie oprocentowania.

Oprocentowanie kredytu może być stałe lub zmienne. W pierwszym przypadku jego stawka jest stała przez określony czas np. 5 lat lub przez cały okres trwania umowy. Oprocentowanie zmienne natomiast może podlegać wahaniom w ślad za zmianą wysokości jego stawki referencyjnej np. WIBOR. Jeśli więc otrzymasz kalkulację kredytu, to będzie ona uwzględniała aktualną stawkę oprocentowania, co oznacza, że finalnie całkowity koszt kredytu może okazać się inny.

Warto też pamiętać, że maksymalne oprocentowanie kredytu nie może być wyższe niż dwukrotność odsetek ustawowych, które są równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5%.

Odsetki

Na podstawie oprocentowania bank wylicza odsetki od udzielonego kapitału kredytu i potem dolicza je do kolejnych rat kredytowych. Właśnie dlatego każda rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej.

Suma takich odsetek naliczonych za cały okres kredytowania stanowi najważniejszy element całkowitej kwoty kredytu.

Przykładowo, jeśli weźmiesz kredyt gotówkowy w kwocie 20 000 zł na okres 48 miesięcy i z oprocentowaniem 8%, to odsetki przy pierwszej racie wyniosą około 133 zł. Z kolei całkowita kwota odsetek za cały okres kredytowania wyniesie 3 436,41 zł i to właśnie ta kwota będzie wliczona do całkowitego kosztu kredytu.

Prowizja

Prowizja to jednorazowa opłata, jaką banki pobierają za udzielenie kredytu. Jest ona zawsze wliczana do całkowitego kosztu kredytu. Zwykle banki naliczają ją jako określony procent od kwoty pożyczonego kapitału.

Przykładowo, jeśli prowizja za udzielenie kredytu w kwocie 20 000 zł wynosi 5%, to do całkowitego kosztu kredytu musisz wliczyć 1000 zł.

Warto tutaj dodać, że prowizja może być kredytowana i wówczas jest doliczona do kwoty kredytu, aby można ją było rozłożyć na raty. W takim przypadku wliczasz ją do całkowitego kosztu kredytu, ale nie do całkowitej kwoty kredytu.

Marża banku

Marża banku jest kolejnym ważnym elementem całkowitego kosztu kredytu. Jest to nic innego jak wyrażony procentowo i w ujęciu rocznym zysk banku z tytułu udzielonego kredytu, który stanowi element oprocentowania. Na stawkę oprocentowania kredytu składa się bowiem stała marża banku oraz:

zmienna stawka referencyjna (np. WIBOR) – jeśli mamy do czynienia z oprocentowaniem zmiennym,
lub okresowo stała stopa bazowa banku – jeżeli oprocentowanie jest stałe.

Przykładowo, jeśli oprocentowanie kredytu jest zmienne i oparte na marży banku 2% oraz stawce WIBOR 3M, to na dzień 03 lipca 2024 r. wysokość takiego oprocentowania kredytu wyniesie 7,85%, ponieważ w tym dniu WIBOR 3M wynosił 5,85%.

Pamiętaj, że marżę możesz negocjować z bankiem, a więc tym samym zmniejszyć oprocentowanie i całkowity koszt kredytu.

Dodatkowe ubezpieczenie

Zgodnie z przepisami do całkowitego kosztu kredytu wliczamy dodatkowe ubezpieczenie, ale tylko wtedy, jeśli jest ono niezbędne do udzielenia kredytu – czyli np. gdy:

cesja z praw do takiej polisy stanowi zabezpieczenie kredytu,
wykupienie polisy wskazanej przez bank determinuje możliwość skorzystania z konkretnej oferty kredytowej.

Nie wliczamy natomiast do całkowitego kosztu kredytu dobrowolnego ubezpieczenia, gdy jego wykupienie przez kredytobiorcę nie wpływa na decyzję o udzieleniu finansowania. Właśnie o dobrowolnym charakterze jest zwykle ubezpieczenie kredytu gotówkowego.

Z kolei ubezpieczenie kredytu hipotecznego występuje w różnych wariantach i część z nich jest dobrowolna, a część obowiązkowa.

Opłaty administracyjne

Całkowity koszt kredytu mogą powiększać również różne opłaty administracyjne, jakie banki pobierają z tytułu różnych czynności związanych z jego udzieleniem. Zaliczamy do nich np. opłatę przygotowawczą z tytułu rozpatrzenia wniosku, czy też za przygotowanie umowy.

W przypadku kredytu hipotecznego banki do jego całkowitego kosztu często doliczają także:

opłatę za wycenę nieruchomości wykonaną za pośrednictwem banku,
opłatę sądową za wpis hipoteki do księgi wieczystej,
podatek PCC od ustanowienia takiej hipoteki.

Koszty okołokredytowe

Istnieją jeszcze tzw. koszty okołokredytowe, które kredytobiorca musi ponieść w związku z umową kredytową, pomimo że nie są one związane bezpośrednio z udzieleniem kredytu. Właśnie dlatego nie wlicza się ich do całkowitego kosztu kredytu. Spotkasz się z nimi przede wszystkim przy zaciąganiu kredytu hipotecznego i są to m.in.:

opłata dla notariusza za sporządzenie aktu notarialnego nabycia nieruchomości,
opłata sądowa za założenie księgi wieczystej i dokonanie wpisu prawa własności,
koszt wyceny nieruchomości zleconej przez kredytobiorcę u rzeczoznawcy zewnętrznego,
podatek PCC od nabycia nieruchomości,
prowizja dla pośrednika nieruchomości,
spread walutowy w przypadku kredytu walutowego.

Do całkowitego kosztu kredytu nie wlicza się też niektórych opłat bankowych, między innymi takich jak:

opłata za wydanie promesy kredytowej,
prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu,
odsetki za opóźnienie,
opłata za prowadzenie rachunku bankowego.

Czym jest RRSO i jakie ma znaczenie przy określaniu kosztów kredytowych?

Całkowity koszt kredytu (CKK) jest ujęty kwotowo, ale można go również przedstawić procentowo. Służy do tego RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania. Obejmuje ona wszystkie koszty kredytowe, a więc m.in. oprocentowanie, prowizję, obowiązkowe ubezpieczenie i inne opłaty ponoszone przez kredytobiorcę w związku z zaciągnięciem zobowiązania.

Co ważne, w RRSO całkowity koszt kredytu odzwierciedlony jest jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, ale przy uwzględnieniu zmiany wartości pieniądza w czasie. To dlatego RRSO dla tej samej kwoty i warunków kosztowych kredytu może być różne w zależności od okresu kredytowania.

Przy udzielaniu kredytu banki mają ustawowy obowiązek informowania konsumentów zarówno o całkowitym koszcie kredytu (CKK), jak i RRSO. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania ma bowiem pomagać kredytobiorcy w porównaniu ofert kredytowych. Pamiętaj tutaj o prostej zasadzie: dla tej samej kwoty i okresu kredytowania kredyt z najniższym RRSO powinien być najtańszy.

Jak obliczyć całkowity koszt kredytu?

Chcąc obliczyć całkowity koszt kredytu, wystarczy zsumować odsetki oraz wszystkie prowizje i opłaty związane z zaciągnięciem i spłatą zobowiązania. Jeśli znasz te wszystkie elementy kosztowe, obliczenie CKK jest proste. Trudniej natomiast go obliczyć na podstawie samych parametrów oferty np. gdy trzeba najpierw wyliczyć odsetki na podstawie oprocentowania.

Właśnie dlatego najlepiej sięgnąć po narzędzie, które automatycznie wylicza takie koszty i potem je sumuje. Chodzi o kalkulator całkowitego kosztu kredytu online, który znajdziesz na naszej stronie w dwóch wariantach – dla kredytu gotówkowego i hipotecznego. Wystarczy w nim wpisać podstawowe parametry kredytu, czyli: kwotę zobowiązania, okres spłaty, oprocentowanie oraz opcjonalnie prowizję. Na ich podstawie narzędzie wyliczy m.in. wysokość miesięcznej raty, całkowitą kwotę odsetek oraz inne koszty kredytowe.

Poniżej prezentujemy przykłady, jak obliczyć całkowity koszt kredytu w zależności od jego rodzaju.

Całkowity koszt kredytu gotówkowego – przykład jak obliczyć.

Załóżmy, że chcesz zaciągnąć kredyt gotówkowy w kwocie 20 000 zł na okres 48 miesięcy. Jego oprocentowanie wynosi 8%, a prowizja za jego udzielenie 4%. Prowizja jest pobierana przez bank z góry poprzez potrącenie jej z kwoty kredytu. Poza tym bank nie pobiera żadnych opłat. Proponuje jednak dobrowolne ubezpieczenie na życie, którego miesięczna składka wynosi 50 zł.

Kalkulacja kredytu wygląda zatem następująco:

Całkowita kwota odsetek – 3 436,41 zł,
Prowizja – 800 zł,
Miesięczna rata – 488,26 zł,
Całkowity koszt ubezpieczenia – 2400 zł (48 x 50 zł).

Na całkowity koszt kredytu gotówkowego składają się w tym przypadku tylko dwa elementy: odsetki oraz prowizja. Ubezpieczenia nie wliczamy do CKK, ponieważ jest dobrowolne. CKK wynosi zatem: 3 436,41 zł + 800 zł = 4 236,41 zł. Gdyby jednak ubezpieczenie było obowiązkowe, całkowity koszt kredytu wyniósłby 6 636,41 zł.

W bardzo podobny sposób obliczysz całkowity koszt pożyczki oraz całkowity koszt kredytu samochodowego, ponieważ głównymi kosztami zaciągnięcia takich zobowiązań są również odsetki i prowizja.

Całkowity koszt kredytu hipotecznego – przykład jak obliczyć

Załóżmy, że chcesz zaciągnąć kredyt hipoteczny w kwocie 400 000 zł na okres 25 lat, czyli 300 miesięcy. Jego oprocentowanie jest zmienne i składa się na niego marża banku 2,09% oraz WIBOR 3M, który w dniu dokonania kalkulacji wynosi 5,86%. Za udzielenie kredytu bank nie pobiera prowizji. Wymaga ubezpieczenia nieruchomości, jednak nie narzuca swojej oferty w tym zakresie. Wymaga natomiast, aby wycenę nieruchomości wykonać za jego pośrednictwem i taka usługa kosztuje 400 zł.

Kalkulacja kredytu wygląda zatem następująco:

Oprocentowanie kredytu – 7,95%,
Całkowita kwota odsetek – 522 208,28 zł,
Prowizja – 0 zł,
Miesięczna rata – 3 074,03 zł,
Opłata za wycenę nieruchomości – 400 zł.

Na całkowity koszt kredytu hipotecznego składają się w tym przypadku: odsetki, prowizja, a także opłata za wycenę nieruchomości. CKK wynosi zatem: 522 208,28 zł + 0 zł + 400 zł = 522 608,28 zł. Według wyliczeń banku wynosi on jednak 522 827,28 zł, ponieważ bank uwzględnia w CKK także koszt PCC za ustanowienie hipoteki 19 zł oraz koszt wpisu hipoteki do księgi wieczystej 200 zł.

Czynniki wpływające na całkowity koszt kredytu

Całkowity koszt kredytu ma ogromne znaczenie, ponieważ to właśnie od niego zależy, jak dużą kwotę będziesz musiał zwrócić do banku poza pożyczoną kwotą kapitału. Warto więc wiedzieć, co na niego wpływa oraz jak zmniejszyć koszt kredytu.

Najważniejsze czynniki wpływające na całkowity koszt kredytu to:

oprocentowanie – im jest wyższe, tym większa będzie całkowita kwota odsetek,
kwota kredytu – im jest większa, tym większy będzie koszt prowizji i odsetek,
okres spłaty – im jest on dłuższy, tym dłużej bank nalicza odsetki, a więc tym samym ich łączna suma jest wyższa,
prowizja – ponieważ bank nalicza ją od kwoty kredytu, najlepiej jeśli jest możliwie jak najniższa.

Jeśli chcesz zaciągnąć tani kredyt, warto znać sposoby na obniżenie jego całkowitego kosztu:

zawsze najpierw porównaj oferty kredytu w różnych bankach – korzystaj w tym celu z gotowych narzędzi takich jak rankingi lub porównywarki kredytów, które porównują oferty kredytowe dla konkretnej kwoty i okresu spłaty zobowiązania właśnie według całkowitego kosztu kredytu, RRSO oraz wysokości miesięcznej raty;
korzystaj z promocji – promocyjne kredyty są zwykle korzystniejsze, bo mają np. prowizję 0% lub znacznie niższe oprocentowanie;
rozważ cross-selling – wiele banków oferuje niższe koszty kredytu w zamian za skorzystanie z dodatkowych produktów np. założenie konta lub wykupienie ubezpieczenia z oferty bankowej;
zadbaj o dobrą historię kredytową – dzięki temu bank może zaproponować Ci korzystniejsze warunki kredytu lub łatwiej będzie Ci je wynegocjować np. niższą marżę lub prowizję;
w przypadku kredytu hipotecznego uzbieraj jak najwyższy wkład własny – przy LTV niższym niż 80% możesz liczyć na niższe oprocentowanie;
wybierz możliwie jak najkrótszy okres kredytowania i raty malejące – pod warunkiem, że masz odpowiednią zdolność kredytową do regulowania wyższych rat;
postaraj się wcześniej spłacić kredyt – dzięki temu obniżysz łączną kwotę odsetek, a także odzyskasz część zapłaconej prowizji i ubezpieczenia.

Wzór na koszt kredytu. Jak samodzielnie wyliczyć całkowity koszt?

Do obliczenia wartości raty w schemacie rat równych można wykorzystać wzór:

I = =

gdzie:

I – wysokość raty równej,
N – kwota udzielonego kredytu,
r – oprocentowanie kredytu w skali roku,
k – liczba rat płatnych w ciągu roku,
n – liczba rat.

Teraz żeby obliczyć całkowity koszt kredytu hipotecznego czy gotówkowego, wystarczy pomnożyć wysokość obliczonej ze wzoru raty przez okres spłaty.

Sytuacja nieco się komplikuje w przypadku rat malejących. Część kapitałowa jest równa, więc wystarczy podzielić kwotę kredytu przez liczbę miesięcy. Jeśli chodzi o część procentową, to w jej przypadku trzeba pomnożyć saldo zadłużenia przez oprocentowanie roczne, następnie podzielić przez liczbę miesięcy w roku. Swoje obliczenia warto porównać z wynikiem uzyskanym na kalkulatorze rat kredytowych.

Wzór na koszt kredytu powinien jeszcze obejmować wysokość prowizji opłaconej przez kredytobiorcę czy wysokość składek na ubezpieczenia, z jakich ten korzysta. Zatem jak obliczyć całkowity koszt zobowiązania hipotecznego? Kalkulator kredytowy z pewnością okaże się tutaj pomocny, ponadto sam bank przed podpisaniem umowy musi zaprezentować potencjalnym klientom koszt zobowiązania. Wzór na takie koszty musi obejmować wszystkie kategorie opłat.

Całkowity koszt kredytu a całkowita kwota do zapłaty

Kalkulacje kredytu zawsze zawierają informację na temat tego, ile wynosi całkowity koszt kredytu oraz całkowita kwota do spłaty. Warto więc mieć świadomość, że są to zupełnie inne wartości: całkowita kwota do spłaty jest to bowiem suma kwoty kredytu udzielonego kredytobiorcy oraz wszystkich kosztów kredytowych.

Pamiętaj!

Całkowita kwota do spłaty = kwota udzielonego kredytu + całkowity koszt kredytu

Całkowity koszt kredytu = całkowita kwota do spłaty – kwota kredytu.

Koszty kredytu – dowiedz się więcej: