Kredyt konsumencki – definicja i szczegóły oferty

Pojęcie kredytu konsumenckiego obejmuje szeroki zakres zobowiązań, które mogą zaciągnąć osoby fizyczne. To nie tylko kredyty gotówkowe, ale również samochodowe, debety w rachunku bieżącym czy limity na kartach kredytowych. Kluczowa jest kwota, w jakiej kredyt został udzielony, a także strony umowy – konsument oraz kredytodawca. Czym zatem wyróżniają się kredyty konsumenckie?

Czym jest kredyt konsumencki?

Co to jest kredyt konsumencki? Pojęcie to obejmuje wiele różnego rodzaju zobowiązań finansowych, i to niekoniecznie tych, które udzielane są w bankach. Jeśli chcemy wiedzieć, czym on właściwie jest, powinniśmy sięgnąć do ustawy o kredycie konsumenckim.

W art. 3 Ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim zdefiniowano go jako kredyt udzielany na podstawie umowy, w kwocie nie większej niż 255 550 zł albo równowartości tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, którego kredytodawca, np. bank, w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie jego udzielenia konsumentowi. Nawet kredyt na remont domu czy mieszkania, o ile nie jest zabezpieczony hipoteką, będzie mieścił się w definicji kredytu konsumenckiego.

W katalogu zobowiązań określanych w ten sposób ustawodawca wskazuje przede wszystkim:

• pożyczki;
• kredyty bankowe;
• umowy o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeśli konsument jest zobowiązany przy tym do poniesienia pewnych kosztów związanych z takim odroczeniem;
• kredyt zaciągany wobec osoby trzeciej, w przypadku którego konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
• kredyt odnawialny.

Kredytem konsumenckim nie są:

• kredyty hipoteczne;
• umowy o świadczenie usług maklerskich;
• leasing, o ile umowa nie przewiduje zobowiązania się leasingobiorcy do nabycia jej przedmiotu;
• zobowiązania, w przypadku których konsument nie płaci oprocentowania oraz nie ponosi innych kosztów związanych z ich udzieleniem i spłatą;
• kredyty wynikające z ugody sądowej i ugody będącej wynikiem postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich;
• kredyty udzielane pracownikom bez oprocentowania;
• odwrócone kredyty hipoteczne.

Chcesz zaciągnąć kredyt konsumencki? Kto udziela takich zobowiązań? Przede wszystkim banki, ale również spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz firmy z sektora pozabankowego. Istotą jest to, że kredytodawca udziela kredytu w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Do kredytów konsumenckich nie będziemy zatem zaliczać pożyczek prywatnych.

Przeczytaj także: Czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim?

Jakie są cechy kredytu konsumenckiego? 

Kredyt konsumencki jest zobowiązaniem finansowym, płatnym, niezabezpieczonym hipotecznie, udzielanym konsumentowi w kwocie do 255 550 zł w ramach prowadzonej przez pożyczkodawcę lub kredytodawcę działalności.

Charakterystykę kredytu konsumenckiego można zawęzić do kilku najważniejszych cech:

• kwota kredytu do 255 550 zł;
• jest udzielany wyłącznie konsumentom;
• jest udzielany odpłatnie, z naliczanym oprocentowaniem;
• kredytodawcą mogą być bank, SKOK, instytucja pożyczkowa, producent lub usługodawca – podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Jakie jest oprocentowanie kredytu konsumpcyjnego? Jego wysokość zależy od wielu czynników, między innymi wewnętrznej polityki banku czy wysokości stóp procentowych.

Na koszt kredytu konsumenckiego wpływa również WIBOR. W Polsce oprocentowanie kredytu może być stałe lub zmienne. Kredyt konsumencki ze stałym oprocentowaniem staje się ostatnio coraz bardziej popularny ze względu na jego bezpieczeństwo i łatwość przewidzenia wysokości poszczególnych rat.

A co z ofertami ze zmiennym oprocentowaniem? Przepisy Kodeksu cywilnego określają maksymalną wysokość odsetek – nie mogą wynosić więcej niż dwukrotność odsetek ustawowych. Wzór na wysokość odsetek:

2x (stopa referencyjna NBP + 3,5%)

Po ostatnich podwyżkach stopa referencyjna NBP wynosi 6,75%, co oznacza, że obecnie maksymalne oprocentowanie kredytu konsumenckiego wynosi 20,50% w skali roku. To bardzo dużo i warto przy tym pamiętać, że rządowe wakacje kredytowe nie obejmują kredytów konsumenckich, a jedynie kredyty hipoteczne.

Czym się różni kredyt konsumencki od konsumpcyjnego?

Pojęcia „kredyt konsumencki” i „kredyt konsumpcyjny” to dwa różne terminy, chociaż używane zamiennie przez wielu klientów. Pierwszy został zdefiniowany w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku i jest to kredyt odpłatny, udzielany konsumentowi w kwocie do 255 550 zł przez podmiot realizujący swoją działalność.

Natomiast kredyt konsumpcyjny nigdzie nie został prawnie zdefiniowany. Jest uznawany za kredyt bankowy, przeznaczony na cele konsumpcyjne. W pojęciu tym mieszczą się:

• kredyty gotówkowe,
• kredyty w rachunku bieżącym,
• kredyty ratalne,
• kredyty na karcie kredytowej.

Różnice pomiędzy kredytem konsumenckim i konsumpcyjnym znajdują się w poniższej tabeli:

W przypadku kredytu konsumenckiego klientowi przysługuje wiele uprawnień określonych w ustawie, m.in. prawo do wcześniejszej spłaty zobowązania czy do rezygnacji z umowy w ciągu 14 dni od jej zawarcia bez ponoszenia z tego tytułu dodatkowych opłat.

Więcej informacji: Kredyt konsumencki a konsumpcyjny - czym się różnią?

Kredyt konsumencki a hipoteczny 

Na pytanie, czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim, należy odpowiedzieć przecząco, choć oba mogą mieć ze sobą sporo wspólnego. Zarówno jeden, jak i drugi udzielany jest kredytobiorcom będącym osobami fizycznymi, nieprowadzącym działalności gospodarczej. O kredycie hipotecznym traktuje odpowiedni akt prawny. Mowa tu o Ustawie z dnia 23 marca 2017 roku o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami.

Kredyt konsumencki a kredyt gotówkowy 

Kredyt gotówkowy jest jednak pojęciem szerszym niż konsumencki. Zobowiązanie to może być oferowane zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorcom, tj. osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą. Przyznawane jest ono w kwocie nieograniczonej ustawą, a jedynie górną granicą zdolności kredytowej kredytobiorcy. Kredyt gotówkowy przyznawany jest na dowolne cele, w formie gotówkowej lub bezgotówkowej, z przelewem na wskazane konto bankowe.

Kredyt konsumencki niemający ustalonego celu jest jednocześnie kredytem gotówkowym. Czasem określenia te, jak widać, będą oznaczać to samo, ale ryzykowne może być ich zamienne wykorzystywanie w każdym przypadku.

Kto może wziąć kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki może zaciągnąć konsument – osoba fizyczna na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Żeby otrzymać pozytywną decyzję ze strony banku, konieczne jest:

• stałe źródło dochodu – może to być dochód osiągany z umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, świadczenia (emerytura, renta) lub działalności gospodarczej.
• polskie obywatelstwo,
• pełna zdolność do czynności prawnych,
• zdolność kredytowa – możliwość spłaty zobowiązania w terminie. Banki obliczając zdolność kredytową biorą pod uwagę wysokość dochodów, stałe zobowiązania, raty kredytów oraz inne czynniki.
• brak zaległości w spłacie innych zobowiązań – bank sprawdza rejestry dłużników oraz czarne listy, na których widnieją dane osób zalegających ze spłatami,
• pozytywna historia kredytowa i scoring w BIK – przed wyrażeniem zgody na kredyt następuje weryfikacja wniosku w Biurze Informacji Kredytowej,
• odpowiedni wiek – minimum 18 lat. Niektóre banki wprowadzają ograniczenia wiekowe, np. oferują kredyty osobom powyżej 20 lub 21 roku życia.

Ile wynosi maksymalna kwota kredytu konsumenckiego?

Jaka jest maksymalna kwota kredytu konsumpcyjnego? Jak wspomnieliśmy, wysokość kredytu konsumenckiego została w przepisach określona na kwotę 255 550 zł lub równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska.

A jak to wygląda w praktyce? Przykładowo Santander Consumer Bank ma w ofercie Mistrzowski Kredyt Gotówkowy w kwocie do 100 tys. zł z okresem kredytowania do 10 lat. Klienci mogą również uzyskać kredyt samochodowy w wysokości do 100 tys. zł ze spłatą w ciągu 96 miesięcy.

Z kolei bank Pekao S.A. udziela pożyczki gotówkowej na dowolny cel w wysokości do 250 tys. zł i spłatą do 10 lat.

Klienci mBanku mogą zaś skorzystać z oferty konsumenckiej pożyczki gotówkowej do 200 tys. zł do 120 miesięcy.

Jakie dane zawiera umowa o kredyt konsumencki?

Podstawą udzielania kredytów konsumenckich w bankach i innych instytucjach czy firmach pożyczkowych jest umowa o kredyt konsumencki. Zgodnie z art. 29 wspomnianej ustawy musi być ona zawarta pisemnie, chyba że odrębne przepisy przewidują inną, szczególną formę. Jej treść powinna być napisana w sposób jednoznaczny i zrozumiały dla obu stron.

Umowa o kredyt konsumencki określa:

• dane osobowe i adresowe konsumenta-kredytobiorcy, wraz z adresem do doręczeń elektronicznych;
• dane i adres kredytodawcy lub pośrednika kredytowego wraz z adresem do doręczeń elektronicznych wpisanym do bazy takich adresów;
• rodzaj kredytu;
• okres spłaty;
• całkowitą kwotę zobowiązania;
• termin i sposób wypłaty kredytu lub transz kredytowych;
• wysokość stopy oprocentowania kredytu, warunki ustalania owej stopy wraz z okresami, warunkami i procedurami jej zmiany, a także indeks lub stopę referencyjną, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu;
• rzeczywistą stopę oprocentowania wraz z całkowitą kwotą do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy;
• zasady i terminy spłaty kredytu;
• zestawienie zawierające terminy i zasady płatności naliczanych odsetek i innych kosztów, w przypadku korzystania przez klienta z karencji w spłacie kredytu;
• informację o innych kosztach związanych z zawieraną umową;
• roczną stopę oprocentowania wykorzystywaną w stosunku do zaległości kredytowych;
• skutki braku płatności rat;
• informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, jeśli wystąpią;
• sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty zobowiązania, jeśli umowa je przewiduje;
• termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy;
• prawo konsumenta do przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego;
• informację o prawie do wnioskowania o zwrot części prowizji w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu;
• warunki rozwiązania umowy;
• informację o możliwości skorzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasady dostępu do tej procedury.

W umowie kredytowej powinien zostać wskazany organ nadzorczy właściwy w sprawach ochrony konsumentów przy zaciąganiu zobowiązań.

Dowiedz się: Czy bank udzieli kredytu gotówkowego na 15 lat?

Czy można odstąpić od umowy kredytu konsumenckiego?

Ustawa o kredycie konsumenckim pozwala konsumentom odstąpić od umowy bez konieczności podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów finansowych w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia.

Istnieje jednak wyjątek dopuszczający odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego w dłuższym terminie. Jeśli bank czy firma pożyczkowa nie poinformowały klienta o prawie do odstąpienia od umowy i nie dołączyły do niej wzoru odstąpienia, wówczas konsument może odstąpić od niej w ciągu 14 dni liczonych od dnia dostarczenia odpowiednich informacji na trwałym nośniku. Wzór odstąpienia od umowy powinien mieć oznaczone imię i nazwisko, adres zamieszkania i adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych.

Termin 14 dni na odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego będzie zachowany, jeśli konsument złożył oświadczenie pod jeden ze wskazanych przez kredytodawcę lub pośrednika finansowego adresów.

Bardzo istotne jest to, że przy terminowym odstąpieniu od umowy klient nie będzie ponosił kosztów, z wyjątkiem odsetek naliczanych za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty. Musi też niezwłocznie oddać kwotę udostępnionego zobowiązania, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Czy można spłacić kredyt konsumencki przed terminem?

Konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem wyznaczonym w umowie i nie musi przy tym wcześniej informować banku o takim zamiarze.

Zanim kredytobiorca dokona wcześniejszej spłaty kredytu, powinien sprawdzić jeszcze, czy bank nie zastrzegł w umowie prowizji rekompensacyjnej, której wysokość nie może przekraczać 1 proc. spłacanej części zobowiązania, jeśli okres między datą spłaty a terminem spłaty przekracza jeden rok. Jeśli jest krótszy, to prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekroczyć 0,5 proc. spłacanej części kwoty zobowiązania.

Bank czy firma pożyczkowa w ogóle nie będą mogły pobrać prowizji w przypadku umów kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym oraz umów, w których spłata została dokonana zgodnie z umową ubezpieczenia zawartą w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązania.

Jakie są wady i zalety kredytu konsumenckiego? 

Kredyt konsumencki jest zdefiniowany ustawowo i na podstawie ustalonych przepisów może być udzielany przez banki i firmy pożyczkowe, a także spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Ma on wiele zalet, ale również pewne wady, których zestawienie przedstawiliśmy poniżej:

Czy warto wziąć kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki to zobowiązanie, którego bezpieczeństwo podnoszą zapisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku. Umożliwia ona między innymi odstąpienie od umowy w ciągu 14 dni od jej podpisania – bez opłat i konsekwencji prawnych. Również maksymalna wysokość oprocentowania kredytu jest odgórnie ustalona – jak opisywaliśmy, nie może przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych. Dokładne koszty zobowiązania wylicza kalkulator kredytu konsumenckiego dostępny online.

Banki proponują klientom wiele ofert kredytów konsumenckich. Gdzie najlepiej zaciągnąć zobowiązanie? Przed podjęciem decyzji warto zapoznać się z aktualnymi rankingami oraz porównać parametry poszczególnych produktów. Niezależnie od tego, czy znajdziemy kredyt konsumencki w PKO BP, Santander czy innym banku, sprawdźmy RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, która określa całkowity koszt zobowiązania. Warto też skorzystać z ofert online, np. w ING. Kredyt konsumencki pozwoli zrealizować wiele potrzeb, jednak przed podjęciem decyzji warto dobrze się zastanowić.