Nie będzie zmian w limitach płatności gotówką dla firm i osób fizycznych

Czym jest limit transakcji gotówkowych i kogo obowiązuje?

Limit transakcji gotówkowych to inaczej maksymalna kwota, jaką można zapłacić w gotówce (czyli w banknotach lub monetach) za zakup towaru lub usługi.

Został on wprowadzony wiele lat temu dla przedsiębiorców w celu przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, ponieważ transakcje bezgotówkowe, czyli realizowane np. przelewem na rachunek bankowy, łatwiej jest kontrolować.

Początkowo taki limit płatności dla przedsiębiorców wynosił 15 tys. euro, a od 2017 r. został obniżony do 15 000 zł. Do takiej kwoty zatem może być dzisiaj rozliczona w gotówce płatność między firmami, która wynika z prowadzonej działalności, a więc w ramach rozliczenia np. za zakupione towary lub usługi od innego podmiotu gospodarczego.

Limit płatności dla przedsiębiorców obowiązuje wszystkie podmioty gospodarcze, a więc zarówno firmy jednoosobowe, jak i wszelkiego rodzaju spółki.

Jak dotąd nie obowiązywał natomiast żaden limit płatności w gotówce dla konsumentów. Zmiany w tym zakresie miał wprowadzić dopiero Nowy Polski Ład w 2022 r. - limit transakcji gotówkowych dla osób fizycznych miał dotyczyć wyłącznie transakcji dokonywanych przez nich z przedsiębiorcami, a więc np. przy zapłacie za zakup towaru w sklepie. Zmiany te zostały jednak cofnięte i mimo zapowiedzi, nie weszły w życie od 2024 roku.

Warto przeczytać: Czym jest i jak działa mikrorachunek podatkowy?

Polski Ład i planowane zmiany w limitach płatności gotówką

Choć nowe limity płatności gotówką zostały wprowadzone w ramach Nowego Ładu wskutek uchwalenia ustawy z dn. 29 października 2021 r. zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawę Prawo przedsiębiorców, to nie weszły w życie.

Zgodnie z nowymi przepisami od 1 stycznia 2024 roku miały obowiązywać następujące limity transakcji gotówkowych:

• dla przedsiębiorców – limit płatności gotówką 8000 zł w ramach jednej transakcji z innym przedsiębiorcą (limit został zatem obniżony z 15 000 zł),
• dla konsumentów – limit płatności gotówką 20 000 zł w ramach jednej transakcji z przedsiębiorcą.
• Należy pamiętać, że powyższe limity dotyczą kwot brutto, a więc z uwzględnieniem podatku VAT.

Pierwotnie limity 8 tys. i 20 tys. miały zacząć obowiązywać już od 1 stycznia 2023 r., jednak wskutek nowelizacji Ustawy o kredycie hipotecznym z dnia 5 sierpnia 2022 r. wydłużono vacatio legis na nowych przepisów o 12 miesięcy.

Wskutek zmiany przepisów z 2022 r. limit zapłaty gotówką za fakturę dla firm miały się zatem obniżyć o niemal połowę. Zmiany te zostały jednak odwołane poprzez wprowadzenie w 2024 roku nowelizacji Ustawy. Efektem jest więc pozostawienie obowiązujących dotąd limitów płatności.

Zmiany limitów płatności gotówką – dlaczego nie weszły w życie?

Wprowadzone w 2022 r. zmiany limitów płatności gotówką miały na celu zwiększenie kontroli nad rozliczeniami w obrocie gospodarczym.

Dzięki temu większa liczba transakcji miała być rozliczna bezgotówkowo, co ułatwiłoby urzędnikom wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości np. w kwestii odprowadzania należności wobec fiskusa.

Z założenia więc nowe przepisy miały ograniczyć szarą strefę oraz poprawić ściągalność podatków. Dlaczego zatem zmiany zostały cofnięte, zanim jeszcze weszły w życie?

Zgodnie z wypowiedziami autorów projektu nowelizacji, zmiany wprowadzone przez Polski Ład mogłyby stanowić wyzwanie dla niektórych rodzajów transakcji, zwłaszcza dla mikroprzedsiębiorców oraz małych firm, w tym także rzemieślników i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Dlatego też istotne jest zniesienie planowanych ograniczeń, zwłaszcza w kontekście trudnej sytuacji przedsiębiorców spowodowanej konfliktem na Ukrainie oraz rosnącą inflacją.

Według uzasadnienia trudności mogą wystąpić szczególnie przy jednorazowych transakcjach, gdzie kluczową rolę odgrywa zaufanie do kontrahenta. Brak możliwości dokonania płatności gotówką zmusza strony do korzystania z innych form płatności, a oczekiwanie na przelew bankowy może skutkować zaniechaniem transakcji. To z kolei może ograniczyć handel, szczególnie na giełdach spożywczych i targowiskach, gdzie zaopatrują się mikro- i mali przedsiębiorcy, przede wszystkim z branży spożywczej i gastronomicznej.

Dodatkowo obowiązek rozliczania się za pomocą rachunku bankowego może podnieść ogólne koszty transakcji, co ostatecznie przekłada się na wzrost cen dla konsumentów. Ponadto przymuszanie konsumentów do zakładania rachunków bankowych w celu dokonania płatności za np. sprzęt RTV wydaje się jednocześnie niepotrzebnym obowiązkiem.