Joanna Szulc: Co powinna je�� karmi�ca mama?
Monika Staszewska: - Powinna je�� to samo, co ka�dy inny doros�y cz�owiek, kt�ry przejmuje si� piramid� zdrowego �ywienia. W pierwszych tygodniach po porodzie, kiedy kobieta bywa niespokojna, zm�czona i podenerwowana przyda si� jej wi�cej zielonych warzyw i kasz bogatych w witamin� B. Ta witamina ma bowiem zbawienny wp�yw na nadw�tlony uk�ad nerwowy.
Czy dieta karmi�cej matki nie powinna by� nieco bardziej kaloryczna?
- Je�li kobieta ma jeszcze jakie� "zapasy" z czasu ci��y, to dodatkowych kalorii je�� nie trzeba, ale je�li talia wr�ci�a do poprzednich rozmiar�w, mo�na zwi�kszy� dzienn� dawk� kalorii o ok. 500 kcal. Na karmienie zu�ywamy za� mniej wi�cej 300-700 kcal dziennie.
A ile powinny�my pi� karmi�c piersi�?
- Pijemy minimum p�tora litra p�yn�w, a najlepiej dwa dziennie (mo�na wliczy� w to zup�, soczyste owoce itp,), ale je�li ma si� du�e pragnienie mo�na te� pi� znacznie wi�cej.
Gdy rodzi si� dziecko, nie wiemy, czy co� go nie uczuli. Czy mama powinna w pocz�tkach karmienia je�� rzeczy wy��cznie "bezpieczne", a dopiero z czasem wprowadza� potencjalne alergeny?
- Nie ma "bezpiecznych" produkt�w. Szcz�liwie nie ma te� stuprocentowo niebezpiecznych. Je�li dziecko ma rodzic�w alergik�w, to kroki powinny by� nast�puj�ce. Najpierw mama je to, co dano jej w szpitalu, (ewentualnie przynios�a rodzina) - to jest pewna "podstawa". Je�li z dzieckiem nic si� nie dzieje, do tej "podstawy" powoli wprowadzamy kolejne nowo�ci - raz na pi�� dni, pojedynczo, obserwuj�c dziecko.
Je�li rodzinnych obci��e� brak, mo�na je�� wszystko - a gdyby si� okaza�o, �e maluchowi jednak co� nie pasuje, wtedy mo�na zacz�� szuka� winowajcy. Dieta "na wszelki wypadek" nie ma �adnego sensu.
W r�nych broszurach, pismach, ksi��kach czyta si� informacje tej mniej wi�cej tre�ci: karmi�ca mama mo�e je�� wszystko, oczywi�cie z wyj�tkiem... - i tu pada d�uga lista produkt�w wzdymaj�cych, ostrych przypraw, sma�eniny, s�odyczy, tego co przetworzone. Z tego "je�� wszystko" niewiele wi�c zostaje. Jak takie informacje t�umaczy� sobie w praktyce?
- Nie wiem jak sobie t�umaczy�, bo jak cz�owiek we�mie to wszystko na serio, to si� oka�e, �e niczego nie wolno je��. Sma�one nie jest zdrowe, ale dla w�troby mamy. Dziecku nie zrobi �adnej r�nicy, czy mama zje kotleta schabowego czy pieczony schab. Dopiero gdyby diet� zaw�adn�y t�uszcze nasycone, spychaj�c nienasycone kwasy t�uszczowe w k�t, to w mleku mog�yby pojawi� si� te nasycone i to nie by�oby zdrowe.
A co z mlekiem? Czy karmi�c powinny�my przej�� na diet� bezmleczn�?
- Je�li dziecko ma alergi� czy innego rodzaju nietolerancj� pokarmow�, mleko znika zupe�nie. Je�li nie - mo�na je pi� bez ogranicze�. Zalecenia by "nie pi� zbyt du�o mleka" s� bez sensu, bo albo co� nam s�u�y, albo nie. "Je�� wszystko" oznacza jedzenie wszystkiego, dop�ki nie ma problem�w.
Z jednej strony dieta karmi�cej powinna by� bogata w warzywa, z drugiej - szczeg�lnie przy kolce - unikamy pokarm�w wzdymaj�cych. Wi�kszo�� naszych warzyw: kapusta, cebula, czosnek, kalafior, broku�y. mo�e wzdyma�. Co wtedy - je�� tylko marchewk� i szklarniowe pomidory?
- Nie ma co unika� warzyw wzdymaj�cych, bo to co dzia�a wzdymaj�co na mam�, nie musi dzia�a� tak na dziecko. Wi�kszo�ci dzieci kapusta czy czosnek zupe�nie nie przeszkadzaj�. Paradoksalnie, obserwuje si� cz�ciej niekorzystne reakcje na marchewk� ni� na "niebezpieczne" broku�y.
To, co mo�e powodowa� dyskomfort u mamy, np. groch, nie musi mie� negatywnego wp�ywu na dziecko. Co mo�e je�� karmi�ca mama? Wszystko! iStockPhoto (zdj�cie ilustracyjne)
Co ma zrobi� mama, kt�ra cierpi na zaparcia? Czy mo�e je�� produkty rozlu�niaj�ce (buraki, �liwki suszone, kiszon� kapust� itp.)?
- Jak najbardziej mo�e je�� buraki, broku�y, kiwi, �liwki suszone, surowe gryzione jab�ka (generalnie surowe owoce i warzywa ze wzgl�du na b�onnik), pieczywo pe�noziarniste, pestki dyni, kasze, otr�by pszenne itp. Produkty te, przetworzone przez organizm mamy, nie b�d� wp�ywa� rozlu�niajaco na kupk� dziecka. Oczywi�cie, je�li kt�ry� ze sk�adnik�w nie b�dzie przez dziecko mile widziany i pojawi si� negatywna reakcja (kolka, wysypka, kupka z drobinkami krwi), trzeba b�dzie z niego zrezygnowa�. Ale nie ma sensu ba� si� na zapas.
Jak szybko po zjedzeniu jakiej� nowo�ci mo�emy zaobserwowa� reakcj� alergiczn�?
- Czasem po p�l godzinie, czasem du�o p�niej. Ale warto wiedzie�, �e reakcja alergiczna mo�e si� pojawi� nie za pierwszym razem, tylko dopiero przy kolejnym posi�ku. I to dlatego przy obci��eniu alergi�, m�wi si� o stopniowym wprowadzaniu nowo�ci. Trzy-pi�� dni to czas, w kt�rym zorientujemy si�, czy co� dziecku s�u�y, czy nie.
Co zrobi�, je�li dziecko ma jednak objawy alergii pokarmowej? Jak wprowadza� diet� eliminacyjn�? Jak szuka� podejrzanego sk�adnika?
- Je�li podejrzewamy alergi� pokarmow�, to mo�e by� niezb�dna dieta eliminacyjna. Ale wtedy nie rezygnujemy ze wszystkiego, tylko eliminujemy jeden, dwa podejrzane sk�adniki (i wszystko to, co je zawiera) na przynajmniej trzy tygodnie. Je�li w tym czasie jest poprawa, to znaczy, �e strza� by� celny. Wtedy nie jemy tych produkt�w przez co najmniej 2-3 miesi�ce.
W tym czasie mo�emy je�� inne rzeczy, co do kt�rych mamy pewno��, �e nie szkodz� maluchowi. Je�li poprawy brak, znaczy, �e strza� by� niecelny i wtedy mo�na wr�ci� do jedzenia wyeliminowanego sk�adnika, zabieraj�c jaki� inny. Niestety po objawach u dziecka nie spos�b odkry�, co mu nie s�u�y, wi�c trzeba dzia�a� troch� intuicyjnie i wesprze� si� list� podstawowych alergen�w, zaczynaj�c od mleka (jego przetwor�w i wszystkiego, co je zawiera), jajek i pszenicy. Ale je�li intuicja podpowiada jab�ka, czy sezam, to od nich zaczynamy.
I jeszcze jedna uwaga, nawet je�li d�ugo nie mo�emy w diecie mamy znale�� przyczyny dzieci�cych problem�w, nie nale�y odstawia� dziecka od piersi i przechodzi� na mieszank�, bo to przys�owiowe wylewanie dziecka z k�piel�. Zabieramy mleko z alergenem, ale jednocze�nie zabieramy te� ca�� mas� substancji wspomagaj�cych uk�ad pokarmowy jak i odporno�ciowy dziecka.
Czy mama na diecie eliminacyjnej, powinna je�� preparaty z witaminami i minera�ami?
- Je�li dieta jest bardzo uboga, suplementacja niew�tpliwie b�dzie potrzebna. Ale zwykle jednak eliminacja dotyczy jednego, dw�ch sk�adnik�w, a wtedy mo�na tak zbilansowa� codzienne posi�ki, �eby niczego organizmowi nie brakowa�o. W razie w�tpliwo�ci warto poprosi� o pomoc dietetyka.
Co powinna zrobi� matka, kt�ra (np. przez zapomnienie) zjad�a lub wypi�a produkt, kt�ry ewidentnie szkodzi dziecku? Czy powinna odczeka�, �ci�gn�� pokarm i go wyla�?
- Powinna si� przygotowa� na reakcj� dziecka. I tyle. Nawet je�li maluch zareaguje negatywnie (cho� to nie jest pewne przy jednorazowym odst�pstwie) problemy nie powinny by� bardzo nasilone, stosunkowo szybko min�.
Czy karmi�ca mama mo�e si� odchudza�?
- Tak, byle robi�a to m�drze. Nie wchodz� w gr� �adne g�od�wki, diety jednosk�adnikowe, sztuczne wspomagacze, tylko najzwyklejsze w �wiecie ograniczenie dobowej dawki kalorii. Bywa, �e wystarczy o po�ow� zmniejszy� porcj� �niada� i kolacji i zrezygnowa� z pojadania mi�dzy posi�kami. To w po��czeniu ze zwi�kszonym zapotrzebowaniem na kalorie (z racji karmienia) + ruch (szybki marsz na spacerze, mo�e poranne bieganie) powinno szybko da� widoczne efekty.
Szczeg�lnie w pierwszym okresie, gdy dziecko jest malutkie, m�oda mama rzadko ma czas, by szykowa� sobie pe�nowarto�ciowe, urozmaicone posi�ki. Jak je�� zdrowo, cho� w biegu? Na co zwr�ci� najwi�ksz� uwag�?
- Poprosi� m�a (zanim wyjdzie do pracy) �eby przygotowa� piramid� kanapkow� (najlepiej z ciemnego pieczywa, z w�dlin�, serem, jajem, warzywami). Warto mie� pod r�k� szybkie, zdrowe przek�ski (pestki dyni, s�onecznika, kie�ki, rodzynki, suszone morele, banany, �liwki, orzechy) i �wie�e owoce. A je�li w otoczeniu mamy kogo� ch�tnego do pomocy, warto go poprosi� o przygotowanie (na zapas) �atwych do podgrzania da� obiadowych. Niejedna mama/te�ciowa z ch�ci� zajmie si� wekowaniem pulpet�w i gotowaniem zup...
Czy dieta eliminacyjna nie jest szkodliwa dla dziecka?
- Rozs�dnie przeprowadzana pod kierunkiem lekarza alergologa nie tylko nie szkodzi, ale pomaga. Dzi�ki niej alergeny pokarmowe nie atakuj� niepotrzebnie niedojrza�ego jeszcze systemu odporno�ciowego i uk�adu pokarmowego niemowl�cia. Zwykle po drugim-trzecim roku �ycia organizm dziecka uczy si� tolerowa� poprzednio szkodliwe alergeny i wtedy mo�na uzna� je za bezpieczne. M�wimy, �e dziecko "wyros�o" z alergii pokarmowej
Czy dieta w ci��y uchroni dziecko przed alergi�?
- Wiele kobiet, kt�re chc� uchroni� swoje dziecko przed alergi�, b�d�c w ci��y, stosuje tzw. diet� hipoalergiczn�. Niestety, nie ma �adnych naukowych dowod�w, kt�re potwierdza�yby zasady takiej profilaktyki.
Gen�w nie da si� oszuka�. Je�li jednak matka, kt�ra jest siln�, alergiczk�, stosuje w ci��y odpowiedni� diet�, mo�e odsun�� w czasie wyst�pienie pierwszych objaw�w alergii u swojego dziecka.
Nie dajmy si� jednak zwariowa�. Je�li cierpisz na alergi�, to w czasie ci��y unikaj tylko tych alergen�w, kt�re ciebie uczulaj� . Nic wi�cej.
Je�eli nie mo�esz np. pi� mleka krowiego i je�� jego przetwor�w, za�ywaj tabletki wapnia i witaminy przeznaczone dla kobiet w ci��y.
Lampka wina?
- Karmi�ca mam mo�e sobie pozwoli� od czasu do czasu na kieliszek wina, ale tu� po karmieniu.
Promile przenikaj� do mleka - jak tylko s� we krwi, zaraz pojawiaj� si� w mleku, ale jak znikaj� z krwi to znikaj� te� z mleka. Je�li wi�c jaki� alkohol nas kusi, najlepiej sprawdzi� (korzystaj�c np. z kalkulator�w w internecie), kiedy we krwi si� pojawi, a kiedy zniknie, i unika� karmienia wtedy, gdy jest obecny. Zwykle oznacza to, �e mo�na wypi� np. kieliszek likieru, ale tu� przedtem nakarmi� dziecko, po czym unika� karmienia przez oko�o 2-3 godziny.
Je�li masz w�tpliwo�ci dotycz�ce karmienia piersi�, pytania lub spostrze�enia, kt�rymi chcia�aby� si� podzieli� z innymi, zapraszamy na na forum Karmienie piersi� , na kt�rym mo�esz otrzyma� porad� naszej ekspertki.
To tak�e mo�e ci� zainteresowa�:
Poduszka do karmienia piersi�: kt�r� wybra� i jak jej u�ywa�
Biustonosz do karmienia: usztywniany, bez fiszbin... Jak dobra� stanik do karmienia?
Wielkanoc a karmienie piersi�: czy karmi�ca mama musi rezygnowa� ze �wi�tecznych potraw?
