W ramach naszej wsp�pracy z HBO przy okazji premiery serialu "Pozostawieni" poruszamy rozmaite kwestie w bli�szy lub dalszy spos�b zwi�zane z fabu�� i tematyk� tej produkcji. Uzale�nienia to jeden z w�tk�w, kt�re si� w niej pojawiaj� - alkohol i narkotyki pomagaj� bohaterom radzi� sobie z traum�, jak� by�o niewyja�nione znikni�cie 2% ziemskiej populacji.
R�ne rodzaje uzale�nie� to zreszt� tematyka ch�tnie podejmowana we wsp�czesnych telewizyjnych produkcjach, a bohaterowie popularnych serii miewaj� rozmaite odchylenia od tzw. normy. Poczynaj�c od �ykaj�cego Vicodin doktora House'a i zdegenerowanego alkoholika Franka Gallaghera z "Shameless" , przez seksoholika Hanka Moody'ego z "Californication" po bardziej skomplikowane przypadki - "�paj�cego" w�adz� Franka Underwooda z "House of Cards" , czy uzale�nionego od zabijania Dextera, �wiat serialowych bohater�w pe�en jest rozmaitych popapra�c�w, kt�rych nauczyli�my si� kocha�. Czy maskujemy w ten spos�b w�asny "problem", czyli uzale�nienie od ogl�dania tych fikcyjnych los�w?
Czy takie zjawisko naprawd� istnieje? Na BuzzFeedzie znalaz�am do�� zabawne zestawienie� "27 stadi�w uzale�nienia od serialu" . Wiele obserwacji jest tam niezmiernie trafnych, ale na szcz�cie raczej nie znamionuj� powa�nego spo�ecznego problemu - maniackie przywi�zanie do jakiej� serii i ci�g�e ogl�danie kolejnych mieszcz� si� w kategorii: drobnej ludzkiej �miesznostki. Cho� dotycz� coraz wi�kszej liczby ludzi, wi�c mo�e jednak nale�y si� martwi�? Postanowi�am porozmawia� na ten temat z osobami, kt�re zawodowo "znaj� si� na serialach", ale te� s� fanami wielu z nich - to oni najcz�ciej pytaj� mnie: "czy ju� widzia�a�?", to z nimi zdarza mi si� wsp�lnie zachwyca� albo k��ci� za�arcie o ten, czy inny tytu�. Tak - seriale budz� w nas emocje, to rzecz pewna, ale czy uzale�niaj�?
- Dzi� mamy uzale�nienia od wszystkiego. Czyta�em ostatnio o kobiecie z Ameryki uzale�nionej od zbierania starych gazet, kt�ra zakocha�a si� w m�czy�nie uzale�nionym od zjadania papieru. Nie zdziwi mnie nic. Natomiast nie pozna�em jeszcze �adnej osoby uzale�nionej od serialu. Gdzie by�by on wyk�adni� jej �ycia... Poczekaj. Spotka�em. Moja Bunia i "Moda na Sukces" kiedy�. By�y dni, �e zadzwoni�e� w porze emisji i na dzie� dobry by� opr..., "jak �miesz o tej godzinie! dobrze wiesz, co robi�!" . - m�wi Patrycjusz Tomaszewski , dziennikarz radiowy, zajmuj�cy si� tematyk� seriali od niemal 15 lat. Podobne spostrze�enia ma Kaja Klimek , filmoznawczyni i publicystka zajmuj�ca si� popkultur�: - Ogl�danie seriali sta�o si� powszechne jak oddychanie i �ci�ganie z internetu - wszyscy to robi�, wi�c nie wydaje mi si�, �eby m�wienie o masowym uzale�nieniu mia�o sens. Co� mo�e by� na rzeczy - ale tylko, je�li reszta tzw. �ycia - czyli w�a�ciwie co, skoro dla fana popkultury to, co ogl�da jest �yciem? - na tym zaczyna cierpie�. Gdy kto� popada w hikikomori i ju� nic absolutnie poza serialem j�/go nie interesuje. Nie znam jednak takich os�b, wszyscy si� trzymaj� mocno por�czy normalno�ci.
Mo�e to nic nowego - starsze panie by�y pionierkami tego trendu, ogl�daj�c w latach 90. tasiemcowe telenowele - ale skoro nagle sta�o si� tak powszechne, to musz� by� jakie� przyczyny. Moi rozm�wcy wskazuj� na kilka kwestii. Kaja uwa�a, �e kluczow� zmian� jest tzw. binge watching , czyli hurtowe ogl�danie - bez czekania na premier� odcinka raz w tygodniu, czy o wskazanej przez nadawc� porze, czemu sprzyja rozw�j us�ug VoD czy nadawcy w rodzaju Netflix, kt�rzy udost�pniaj� sezon serialu w ca�o�ci, tego samego dnia. Zauwa�a jednak, �e nikt�rych seriali nie da si� w ten spos�b ogl�da�, bo przyjemno�� psuj� wszechobecne spoilery. - Znam kilka os�b, kt�re czekaj� do ko�ca sezonu i ogl�daj� wtedy. Nie wiem jak udaje im si� ustrzec tych wszystkich spoiler�w - bo to teraz przy ogl�daniu na bie��co i Facebooku jest najwi�kszym problemem dla widza serialowego. We�my to, co si� dzia�o wok� "Gry o tron" (memy, instagramy, itd.) - to jest chyba najciekawsze, �e si� serial przelewa do internetu i nawet sama obsada np. Lena Headey podkr�ca "internetowo��" zjawiska, zamieszczaj�c zdradzaj�ce przebieg akcji wpisy na Twitterze.
Nosi�abym! mat. prasowe HBO Nosi�abym! (mat. prasowe HBO)
HBO
Z kolei Patrycjusz wskazuje, �e nie tylko ogl�damy seriale ciurkiem ale te� uniezale�niamy si� od telewizora - mo�emy ogl�da� je wsz�dzie. - Konsumpcja seriali zmieni�a si� diametralnie. �yjemy w czasach, w kt�rych to my decydujemy co, kiedy i gdzie chcemy ogl�da�: na iPadzie w ogrodzie, poprzez laptop w jadalni, czy w telefonie w autobusie. Sko�czy�y si� czasy, kiedy grzecznie czekali�my rok lub wi�cej, a� polska stacja telewizyjna kupi serial i b�dziemy go ogl�dali tak, jak nam polec�, raz w tygodniu we wtorek po 23:30. Obserwuj�c rynek produkcji telewizyjnych mo�na powiedzie�, �e przysz�o�� to tylko i wy��cznie VoD. Nie powiemy ci o kt�rej masz to obejrze�, ale wyprodukujemy dobry serial, do zobaczenia w dogodnej dla ciebie chwili. Dlatego do gry o dobre produkcje do��czaj� kolejni gracze nie zwi�zani bezpo�rednio z telewizj�. Ostatnio najg�o�niejsze jest wykupienie praw i produkcja nowych odcink�w serialu "Community" przez Yahoo.
Zmieni� si� spos�b przyswajania, ale te� same seriale - �adne to odkrycie, �e pod wieloma wzgl�dami dobre seriale znacz�co przewy�szaj� poziom produkcji filmowych, a w�r�d tw�rc�w telewizyjnych nagle mamy nazwiska wybitnych re�yser�w od Martina Scorsese po braci Coen. - Spos�b opowiadania jest niemal ciekawszy od filmu i kina - wi�cej si� mo�emy dowiedzie� o postaciach, sp�dzi� z nimi wi�cej czasu itd. Dla tw�rc�w te� jest to szansa na lepszy i bardziej pe�ny model �wiata przedstawionego i rozw�j postaci. St�d si� wzi�o to, �e par� lat temu te wszystkie s�awy si� nagle zabra�y za seriale. Do tego dochodzi kwestia uwagi, jak� musimy po�wieci� na ogl�danie - jeste�my ci�gle w biegu, wi�c �atwiej jest ogl�da�, to co kr�tsze, czyli odcinek serialu ni� film. - zauwa�a Kaja.
Patrycjusz dostrzega jeszcze inn� kwesti� - funkcj� terapeutyczn� i socjalizuj�c� seriali. - Znam osoby, kt�rym bardzo w �yciu pom�g� serial "Sze�� st�p pod ziemi�" . Seriale pomagaj� zapomnie�, pomagaj� cho� na chwile oderwa� si� od rzeczywisto�ci. Cz�sto ��cz� te� pary. W zabieganym �yciu niekiedy godzina na odcinek serialu to jedyna okazja do sp�dzenia chwili razem. Wielu znajomych ��czy najmilsze chwile w�a�nie z konkretnym serialem. Micha� do dzi� ogl�da z partnerk� "Chirurg�w" , Agnieszka z m�em wieczorami ogl�dali "Plotkar�" i bawili si� przy tym przednio, cz�sto na drugi dzie� s�uchaj�c piosenek, kt�re pojawi�y si� w odcinku.
Zanim jednak uznamy maniackie ogl�danie za godne lekcewa�enia �yciowe przyjemnostki, sp�jrzmy na to w szerszym kontek�cie. Seriale podejmuj� cz�sto tematy trudne, obarczone tabu, niejednoznaczne. Czasem za� nios� ulg�, bo... ekranowi bohaterowie maj� gorzej ni� my. Patrycjusz podaje przyk�ad spoza naszego kr�gu kulturowego, ale t�umacz�cy w jakim� stopniu popularno�� wspomnianej ju� "Mody na sukces" - W Turcji na przyk�ad seriale, ogl�dane przez rzesze telewidz�w, pokazuj� przede wszystkim tragedie. Najwi�kszy hit ostatnich lat "Ma�e kobietki" zbobywa najwi�ksza popularno�� w chwilach, kiedy g��wnym bohaterkom, pozbawionym m�czyzny, g�owy rodziny dzieje si� krzywda, cierpi�, los im rzuca pod nogi k�ody. Czyta�em wywiad ze scenarzystk�, kt�ra opowiada�a o tym, jak telewidzowie odwracali si� od serialu, kiedy bohaterkom zaczyna�o si� za dobrze powodzi�.
Moi rozm�wcy sami ogl�daj� du�o - od kilku do kilkudziesi�ciu tytu��w na bie��co - cz�sto ze wzgl�d�w zawodowych: musz� zna� nowo�ci, mie� rozeznanie w fabu�ach i sposobach realizacji poszczeg�lnych produkcji, umie� w��czy� aktorsk� kreacj� w serialu do filmografii danego gwiazdora.
- Nie ogl�dam regularnie - odcinek tu, odcinek tam. Ale jak ju� co� mi "si�dzie" - tak by�o przy "The Killing", "Les Revenants" , "House of Cards", "Orange is the New Black" - to ogl�dam w ci�gu. Mam te� ulubione wielosezonowce, kt�re ogl�dam na bie��co, jak bozia przykaza�a - "GoT", "Czyst� krew" , "Detektywa" . S� te� seriale, do kt�rych wracam na wyrywki, nawet dla jednego odcinka, by prze�y� to jeszcze raz: "Veronica Mars" , "Buffy" , "Firefly" , "Community", albo "Seks w wielkim mie�cie" , kiedy poleci w telewizji. Nie jest tak, �e musz� ogl�da� co� ca�y czas, niekiedy ilo�� spada do jednego. Ale nadchodzi taki moment - nie wiedzie� czemu najbardziej LATEM, a nie ZIM�, co wydaje si� totalnie nielogiczne, �e po prostu MUSZ� obejrze� jaki� serial albo co wi�cej - seriale w liczbie mnogiej. Jakby to by� jaki� stan umys�u. I wtedy szukam, sprawdzam, testuj�, olewam, a� znajd� ten w�a�ciwy - zdradza swoje "serialowe" obyczaje Kaja.
True Detective
HBO
Tak�e Patrycjusz, kt�ry jak podliczy� ogl�da jednocze�nie oko�o 50 tytu��w(!), ods�ania przed nami swoje prywatne upodobania. - Nie jestem fanem ogl�dania produkcji jednym ci�giem. Odkry�em, �e bardzo przeszkadza to w zapami�tywaniu szczeg��w, w�tk�w, czy zachowa� postaci. Serial ogl�dany "longiem", odcinek po odcinku jest bardziej ulotny. Szczeg�lnie cierpi� na tym produkcje komediowe. Niewielkie dawki potrafi� roz�mieszy� do �ez, w wi�kszych niekt�re seriale staj� si� nie do zniesienia. Jak cz�sto ogl�dam? Ka�dego dnia co� zobacz�, nie b�d� konfabulowa�. Warto jednak podkre�li�, �e wbrew przekonaniom seriale nie trwaj� tak d�ugo. Produkcje, kt�re uwa�amy za p�godzinne (g��wnie sitcomy) w rzeczywisto�ci trwaj� od 19 do 21 minut, a te d�u�sze nazywane godzinnymi mieszcz� si� w przedziale 39-43 minuty. Zatem w godzin� jestem w stanie zobaczy� jeden odcinek du�ej fabu�y i jeden odcinek sitcomu. Musz� mie� przecie� jeszcze czas na kino (a staram si� by� w nim ka�dego dnia) ksi��ki i �ycie towarzyskie.
Uff, skoro nawet serialowi maniacy znajduj� r�wnowag� mi�dzy ogl�daniem fikcyjnych los�w ukochanych bohater�w a reszt� �yciowych aktywno�ci, to chyba nie jest tak �le? Sama nie mam z tym wi�kszego problemu, cho� podobnie jak moi znajomi okresowo wpadam w mani� ogl�dania jakiego� tytu�u i daj� mu si� poch�on�� bez reszty. Najbardziej lubi� chyba mo�liwo�� dowolnego przeskakiwania mi�dzy nastrojami, stylami i typami bohater�w. Dlatego, obejrzawszy najnowszy odcinek przewrotnie gotyckiej "Penny Dreadful" (odszczekuj� wszystkie kalumnie, kt�rymi obrzuci�am ten serial po pierwszych odcinkach - rozkr�ci� si� a� mi�o), kt�ra ujmuje mnie klimatem XIX-wiecznego Londynu, a i aktorskie talenty Evy Green oraz Timothy'ego Daltona stanowi� �r�d�o przyjemno�ci, czekam na jutrzejszych, rozgrywaj�cych si� w zupe�nie innych realiach, "Pozostawionych" . Po premierowym odcinku wiem ju�, �e b�dzie si� do�� mocno r�ni� od literackiego pierwowzoru, kt�ry po�ar�am jednym k�apni�ciem. Ciekawa jestem, w kt�r� stron� p�jd� tw�rcy i czy polubi� kt�rego� z bohater�w na tyle, by do��czy� do grona moich ukochanych postaci? Bo tak naprawd� chyba dlatego tak bardzo kochamy seriale - po prostu przywi�zujemy si� do ludzi .
fot. HBO fot. HBO
fot. HBO
Z moj� ocen� zgodz� si� na pewno (e tam, na pewno si� po�remy o co�) Kaja i Pat. - Ogl�dam seriale g��wnie dla bohater�w. Je�eli serial jest nieciekawy charakterologicznie, to nawet z najbardziej rozbuchan� fabu�� nie zaciekawi mnie. Ludzie s� w telewizji i poza ni� najwa�niejsi. Nie jestem sam w tym pogl�dzie - nikt nie powie mi przecie�, �e ogl�da� "Doktora House'a" dla zagadek medycznych. Dobrze skonstruowana posta� jest w stanie uratowa� serial i zagwarantowa� mu sukces. Tak jest w przypadku Max ("Dwie sp�ukane dziewczyny" ), Beverly Goldberg ("Goldbergowie" ), czy Patty Hewes ("Uk�ady" ) - diagnozuje Patrycjusz.
- Serialowe postaci poznajemy lepiej i s� nam bli�sze ni� te z wielkiego ekranu, "zaprzyja�niamy si�", chcemy wiedzie� co dalej, chcemy to wszystko analizowa� z tymi, kt�rzy te� ogl�daj� i wr�ci� w nast�pnym sezonie. - dodaje Kaja.
Bo w serialu, jak w �yciu - liczy si� ci�g�o��.
Kasia Nowakowska, Foch.pl
