Bywa, że oddanie nieważnego głosu w wyborach jest wynikiem błędu osoby, która chciała zagłosować na preferowaną przez siebie listę, ale zrobiła to w niewłaściwy sposób. Bywa też, że oddanie nieważnego głosu to swego rodzaju manifestacja nieufności czy braku poparcia dla klasy politycznej jako takiej. W pierwszym przypadku nieznajomość zasad głosowania kończy się nieuznaniem naszego głosu, w drugim - może zadziałać (w pewnym sensie) przeciwko nam. Podczas wyborów parlamentarnych w 2019 r. przekonał się o tym pewien anarchista.
Wyborca ten, chcąc zamanifestować swój sprzeciw wobec systemu, napisał na karcie do głosowania wielką literę "A", czyli symbol anarchizmu. Pech chciał, że (jak widać na zdjęciach karty, które trafiły do sieci) nakreślone naprędce linie przecięły się w kratce przyporządkowanej do jednej z list wyborczych. Tym samym "głos" był ważny - ku zaskoczeniu samego wyborcy, który najwyraźniej miał całkiem inne intencje.
Kiedy głos jest nieważny? Jak głosować w wyborach do Sejmu i Senatu?
Na wyborach parlamentarnych komisja wręcza wyborcom po dwie karty do głosowania - jedną w ramach wyborów do Sejmu i drugą - w wyborach do Senatu. Na obu kartach znajdują się instrukcje głosowania.
Wybory do Sejmu:
W wyborach do Sejmu można głosować tylko na jedną wybraną listę: należy postawić znak "X" (krzyżyk) w kratce przy nazwisku jednego z kandydatów na tej liście. Państwowa Komisja Wyborcza definiuje ów "X" jako "przecięcie dwóch linii".
Twój głos będzie nieważny, jeśli:
- postawisz znak "X" przy nazwiskach kandydatów na więcej niż jednej liście;
- nie postawisz "X" w żadnej kratce na karcie (tzw. pusty głos);
- wpiszesz inny znak niż co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki.
Wybory do Senatu:
W wyborach do Senatu możesz zagłosować tylko na jednego kandydata. Postaw znak "X" w kratce przy nazwisku wybranej osoby.
Kiedy głos w wyborach do Senatu jest nieważny? Mowa o sytuacji, kiedy:
- postawisz "X" przy kilku nazwiskach;
- nie postawisz "X" w żadnej kratce;
- wpiszesz inny znak niż co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki.
Uwaga: Nowelizacja Kodeksu wyborczego z 2018 r. wprowadziła przepis, na mocy którego dopisanie na karcie głosowania dodatkowych pytań, komentarzy lub jakichkolwiek innych słów nie ma przełożenia na ważność głosu.
Czy głos nieważny liczy się do frekwencji?
Tak, głosy nieważne są uwzględniane podczas liczenia frekwencji w wyborach. Dzieje się tak dlatego, że nieważny głos jest czymś innym niż nieważna karta do głosowania. Tylko ta ostatnia nie liczy się do frekwencji. Dzieje się tak np. w sytuacji, kiedy na karcie brakuje pieczęci lub wygląd karty różni się od przyjętego wzoru.
Głosy nieważne a większość bezwzględna - referendum
Jak głosy nieważne mają się do większości bezwzględnej? Jest to zagadnienie istotne przede wszystkim z uwagi na referendum ogólnokrajowe, które 15 października 2023 r. ma się odbyć razem z wyborami parlamentarnymi. W przypadku takiego głosowania frekwencja jest kluczowa, bo referendum jest ważne tylko wtedy, gdy weźmie w nim udział ponad połowa osób uprawnionych do głosowania.
W przypadku referendum głos może być nieważny z podobnych powodów, co w wyborach. Trzeba jednak pamiętać, że nieważne lub puste głosy w referendum liczą się do frekwencji. Jak zagłosować w wyborach, ale nie brać udziału w referendum? Z tego artykułu dowiesz się jak to zrobić.
