Ksi��ka ta to fascynuj�cy portret cz�owieka, kt�ry zmieni� oblicze medycyny. Fitzharris z pasj� ukazuje �ycie i osi�gni�cia pioniera chirurgii plastycznej. To lektura, kt�ra inspiruje i zachwyca wytrwa�o�ci� i odwag� bohatera. Czytaj�c, odkrywam fascynuj�cy �wiat medycyny i jej ewolucj�. Polecam ka�demu, kto interesuje si� histori� nauki i odwa�nymi osobowo�ciami.

Obecnie chirurgia plastyczna kojarzy si� g��wnie z operacjami, kt�re maj� nas, ludzi upi�kszy�. Tutaj jednak poznajemy histori� tej dziedziny medycyny w zastosowaniu, kt�re ma za zadanie ratowa� �ycie. Jest tu mn�stwo fakt�w z dawnych lat, jeszcze z czas�w pierwszej wojny, gdy chirurgi� plastyczn� wykorzystywano niemal dos�ownie na polu bitwy.

„Facemaker“ to nie jedynie historia Harolda Gillesa — cz�owieka, kt�ry zmieni� znaczenie chirurgii plastycznej. To r�wnie� opowie�� o tym, jak wojna wp�ywa na nauk�. Jak wiele zmienia w kr�tkim czasie, jak daleko ludzie mog� zaj�� i jak wiele wytrzyma�, gdy sytuacja nie pozostawia im wyboru. Gilles znajduje si� w centrum, a zaraz obok s� pacjenci, wsp�pracownicy czy ludzie, kt�rzy dla medycyny jemu wsp�czesnej nie byli bez znaczenia. Wok� nich natomiast wybrzmiewaj� wybuchy, j�ki i krzyki. Bywa brutalnie, nawet bardzo, ale w og�lnym rozrachunku jest po prostu interesuj�co.

Lindsey Fitzharris zamieszcza obfit� bibliografi�, styl raczej ma lekki (przyjemno�� to kwestia sporna) i nie wybiela brutalnych wydarze� z frontu — ba, opisuje je bez filtra, gdy uwa�a to za konieczne lub op�acalne (lubi gra� na emocjach, kiedy skupia si� na niekt�rych pacjentach i ich losy z ochot� fabularyzuje). Tworzy to podwaliny tekstu, kt�ry zapowiada si� chocia� dobrze i wszystko mog�oby by� pi�kne, gdyby nie kwestie, kt�re zasz�y mi za sk�r�, cho� czytelnicy o mniejszych wymaganiach wzgl�dem literatury faktu �atwo przymkn� na nie oko. W ko�cu czym�e s� nier�wno�ci i niezgrabno�ci w zetkni�ciu z interesuj�cym tematem?

Pocz�tek ksi��ki wypada chaotycznie. Autorka nier�wno dawkuje czas mi�dzy kontekstem historycznym, a faktycznym tematem reporta�u. Wtr�ca istotne kwestie, odchodzi od nich, ponownie wraca i nie zauwa�y�am w tym �adnego porz�dku. O metodach, od jakich Giilles zaczyna�, by�o niewiewiele, a gdy ju� co� si� pojawia�o, to brakowa�o temu szczeg��w. Bywa�o te�, �e Fitzharris ton�a w zdaniach, kt�re mia�y nakre�li� dzia�ania na froncie, ale niewiele by�o w nich tak naprawd� informacji. Czyta�am i zastanawia�am si�, czy autorka b�dzie tak wodzi� czytelnika do ko�ca.

Potem nast�pi�a poprawa. Sporo by�o o metodach, jakie Giilles oraz jemu wsp�cze�ni opracowali, pojawili si� prekursorzy chirurgii plastycznej, podane zosta�y alternatywy bolesnych zabieg�w (maski). Znalaz�o si� te� miejsce dla innych pomocnych odkry� w medycynie czy horroru hiszpanki. Zrobi�o si� mniej chaotycznie i podanych zosta�o wi�cej szczeg�owych informacji.Dalej bywa�o niezgrabnie — co tu kry�, warsztat Fitzharris nie zachwyca — ale nie wywo�ywa�o to mojego kr�cenia nosem, cho� skakania w czasie nie brakowa�o. Czasami autorka p�yn�a przez opowie�� p�ynnie, czasami j� szatkowa�a. Nie by�o zasady i nier�wno�� ta utrzyma�a si� do ko�ca.

Szcz�tkowonie informacji, niewyczerpanie poszczeg�lnych temat�w oraz rozbiegana uwaga to jedne z najbardziej uwieraj�cych mnie wad ksi��ki. Lindsey Fitzharris zapisa�a si� w mojej pami�ci jako fanka nie�adu, a jednak uda�o si� jej mnie zainteresowa�. Nie odpowiada� mi poziom jej warsztatu, ale te� nie sprawia� on, �e mia�am ochot� tytu� od�o�y�. By� ciekawy, wiele z niego wynios�am, ale uwa�am go po prostu za lu�niejsz� literatur� faktu (oryginalna ok�adka nawet t� p�k� sugeruje i tym razem warto jej pos�ucha�). Lu�niejszy przez warsztat oraz styl autorki, nie sam temat.

przek�. �ukasz M�ller

Psst, Nie rozumiem, dlaczego wydawnictwo Znak uparcie zmienia oryginalne tytu�y Lindsey Fitzharris w takie, kt�re przypominaj� tani� sensacj�. „Facemaker“ i jego „Historia cz�owieka, kt�ry stworzy� chirurgi� plastyczn�“ zamiast podtytu�u „One Surgeon's Battle to Mend the Disfigured Soldiers of World War I“ mia� wi�ksze szcz�cie ni� „Rze�nicy i lekarze“, ale wci�� nie jestem zwolenniczk� takich zabaw.

Ksi��ka pochodzi z Klubu Recenzenta serwisu [Adres usuni�ty].

„Facemaker” to literatura faktu, czystego, dobrze udokumentowanego faktu. Czytelnicy lubi�cy fabularyzowane biografie powinni to wiedzie� zanim si�gn� po „histori� cz�owieka, kt�ry stworzy� chirurgi� plastyczn�”.

Harold Gillies- chirurg, tytu�owy facemaker, to posta� wok� kt�rej wszystko si� obraca. Z zimnych i mokrych od deszczu i krwi okop�w pierwszej wojny �wiatowej a� po sale Szpitala Kr�lowej, krok po kroku odczytujemy �ycia ludzi, kt�rym zawdzi�czamy to, co dzi� wiemy o rekonstrukcji twarzy. Prawdziwi ludzie po dw�ch stronach chirurgicznego sto�u, r�wnie wa�ni, zapisani z imienia i nazwiska, zar�wno medyczny zesp�, jak i ranni oszpeceni �o�nierze. Wykwalifikowany personel i cierpi�cy na ciele i duszy m�czy�ni, z najgorszymi na �wiecie ranami- ranami twarzy.

M�wi si�, �e wojna jest motorem post�pu. Ta ksi��ka udowadnia, �e post�p nast�puje na wielu p�aszczyznach i cho� pocz�tkowo rozw�j medycyny skapitulowa� wobec rozwoju techniki wojskowej, to finalnie i ta dziedzina �ycia znalaz�a swoj� nisz�, kt�ra mia�a szans� zaistnie� i bardzo si� rozwin��.