Czym jest scoring kredytowy i jak go poprawić?

Na czym polega scoring bankowy potencjalnego kredytobiorcy?

Najprościej rzecz ujmując, scoring kredytowy jest oceną punktową wiarygodności wnioskodawcy. Im więcej punktów otrzymasz, tym większe szanse na to, że twój wniosek kredytowy otrzyma akceptację. Scoring kredytowy, znany też jako scoring bankowy przeprowadza się głównie w sektorze bankowym. Ten wskaźnik ma znaczenie zwłaszcza przy udzielaniu kredytów długoterminowych.

Banki oceniają wiarygodność kredytową klientów przez scoring między innymi ze względy na rekomendacje KNF. Jednakże i inne instytucje finansowe, mogą się nim posługiwać, przynajmniej w okrojonej formie. Z perspektywy banku wyliczanie scoringu przypomina analizę zdolności kredytowej i historii kredytowej. Wszystkie te działania mają ustalić ryzyko kredytowe i określić prawdopodobieństwo spłaty zobowiązania w terminie. Jeśli to prawdopodobieństwo zostanie określone, jako wysokie, to mamy większe szanse na uzyskanie kredytu hipotecznego lub gotówkowego.

Jakie są rodzaje scoringu kredytowego?

Scoring kredytowy jest swego rodzaju algorytmem. Bierze on pod uwagę szereg czynników. Przy czym każdy bank sam ustala, jakie konkretne parametry zostaną uwzględnione i jak duży wpływ będą miały na końcowy rezultat. Wynik scoringu zawsze jest przedstawiany w formie punktowej.

Wyliczanie scoringu kredytowego odbywa się w sposób interdyscyplinarny. Uwzględniane są nie tylko czynniki ekonomiczne, finansowe i statystyczne, ale też socjologiczne, psychologiczne oraz demograficzne. Sektor bankowy wypracował kilka najczęściej praktykowanych metodologii, znanych jako scoring aplikacyjny, behawioralny oraz fraudowy.

Scoring aplikacyjny

Proces przypisywania potencjalnemu klientowi oceny opiera się tu o kartę aplikacyjną. W tej karcie wnioskodawca wypełnia potrzebne dane. Możemy więc zostać poproszeni o wpisanie szeregu danych dotyczących naszej szeroko pojętej sytuacji osobistej i majątkowej. Później bank na podstawie tych informacji wylicza scoring.

Jest to wyjątkowo często spotykana metoda. Praktykuje się ją zwłaszcza w przypadku nowych klientów. Gdy więc przykładowo udajemy się do zupełnie nowego dla nas banku z aplikacją o kredyt gotówkowy, to możemy spodziewać się właśnie scoringu aplikacyjnego.

Scoring behawioralny

Po scoring behawioralny banki chętniej sięgają przy analizie wniosków kredytowych od swoich dotychczasowych klientów. W tej metodzie większy nacisk kładzie się na czynniki historyczne. Podstawowym zadaniem scoringu behawioralnego jest określenie, w jaki sposób spłacano zobowiązania kredytowe w przeszłości.

Bank zwraca tu uwagę zwłaszcza no to, czy poprzednie kredyty były spłacane zgodnie z harmonogramem spłat.  Znaczenie będzie mieć jednak cała historia zarządzania produktami bankowymi, w tym między innymi średni miesięczny obrót środkami na koncie. Analizując scoring behawioralny, banki poniekąd zakładają, że w przyszłości będziemy podchodzić do zobowiązań finansowych tak samo, jak w przeszłości.

Scoring fraudowy

Badania wiarygodności klienta w ramach oceny fraudowej to ocena prawdopodobieństwa zachowań ryzykownych. Ma ona celu ustalić, jak mała szansa jest na to, że dany klient będzie przejawiał skłonności do nadużyć finansowych. Kredytodawca chce więc upewnić się, że potencjalny klient nie będzie w żaden sposób łamał warunków umowy o kredyt.

Na początku pracownik banku skupi się na zebraniu i wprowadzeniu wszystkich potrzebnych informacji. Następnie wykorzysta zaawansowane modele statystyczne i dedykowane oprogramowanie. Wtedy to scoring fraudowy zostanie wyliczony i bank będzie mógł ostatecznie określić wiarygodność finansową klienta.

Jak wylicza się scoring kredytowy?

Nie ma jednej uniwersalnej metody na wyliczenie scoringu kredytowego. Co więcej, poszczególne banki biorą pod uwagę inne czynniki i cały czas uaktualniają swoją metodologię. Bankowe wzory na scoring bankowy pozostają zaś tajemnicą. Choć więc samodzielnie nie możemy określić precyzyjnej wartości scoringu, to wciąż możemy ją skutecznie szacować.

To tak samo, jak ze zdolnością kredytową. W każdym banku wylicza się ją nieco inaczej. U jednego kredytodawcy nasza zdolność kredytowa może być nieco wyższa niż u drugiego. Możemy ją jednak samodzielnie oszacować przez kalkulatory zdolności kredytowej, co da na przynajmniej ogólny obraz sytuacji. Przy scoringu kredytowymi trzeba po prostu wiedzieć, jakie czynniki mają na niego wpływ. Wtedy to można oszacować jego wartość w swoim przypadku.

Sprawdź również: Kalkulator zdolności kredytowej

Co wpływa na scoring?

Można naliczyć nawet kilkadziesiąt czynników, które mogą wpływać na scoring bankowy. Dzieli się je na ilościowe i jakościowe. Te pierwsze to takie, które można wyrazić w liczbie. Przykładem będzie tu wysokość dochodów. Z kolei czynniki jakościowe przyjmują formę opisową, np. stan cywilny. Banki na podstawie własnych założeń przypisują określoną liczbę punktów do wariantów czynników jakościowych.

Najważniejsze czynniki ilościowe dla oceny punktowej to:

• Wysokość dochodów w skali miesiąca;
• Ilość środków na rachunkach bankowych;
• Wartość aktualnych zobowiązań kredytowych;
• Koszty utrzymania;
• Liczba osób na utrzymaniu.

Z kolei kluczowe czynniki jakościowe są następujące:

• Wykonywany zawód —  ludzie wykonujący cenioną przez bank profesję mogą liczyć na lepszy scoring kredytowy;
• Wykształcenie — przykładowo wyższe wykształcenie może być premiowane;
• Status mieszkaniowy — bank może przyznać dodatkowe punkty osobie posiadającej własną nieruchomość;
• Płeć — może mieć ona znaczenie ze względu na różny wiek przejścia na emeryturę kobiet i mężczyzn;
• Stan cywilny — na ogół lepszy scoring kredytowy mają osoby pozostające w sformalizowanych związkach;

Czynniki ilościowe i jakościowe są równie ważne.

Czym jet scoring Biura Informacji Kredytowej?

Scoring jest określany nie tylko przez banki, ale też i przez BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej. Ta instytucja skupia się na analizowaniu i ocenianiu historii kredytowej. W przypadku scoringu BIK również mamy do czynienia z oceną punktową w skali od 1 do 100. Im więcej punktów przyznaje nam raport BIK, tym nasz historia kredytowa jest lepiej oceniana. Największy wpływ na scoring BIK ma:

• Terminowe spłacanie zobowiązań kredytowych — ocena punktowa BIK jest najwyższa u ludzi, którzy w ostatnich latach nigdy nie mieli problemów z terminową spłatą kredytów;
• Częstotliwość korzystania z produktów kredytowych — im częściej zaciągamy kredyty i spłacamy je terminowo, tym nasza historia kredytowa dłuższa, a raport BIK lepszy;
• Rozsądna liczba wniosków kredytowych — lepiej uważać na składanie wniosków do kilkunastu banków jednocześnie, ponieważ takie zachowanie z perspektywy BIK jest postrzegane za ryzykowne.

Scoring BIK jest nieco węższym pojęciem od scoringu bankowego, ponieważ skupia się na historii kredytowej. Tymczasem scoring kredytowy w banku bierze pod uwagę jeszcze inne czynniki, takie jak przykładowo stan cywilny.

Jak sprawdzić swoją ocenę punktową BIK?

Własny BIK sprawdza się głównie, celem oceny historii kredytowej. Raport tej instytucji warto jednak zweryfikować także i pod kątem analizy scoringu kredytowego. Na ogół ludzie mający dobrą sytuację w BIK, mają bowiem też wysoki scoring bankowy.

Co istotne, ocenę punktową BIK w przeciwieństwie do scoringu kredytowego możemy łatwo sprawdzić. Jest ona bowiem całkowicie jawna. W dodatku jednorazowy raport BIK na swój temat jest darmowy. Raz na 6 miesięcy można więc sprawdzić scoring kredytowy BIK na stronie tej instytucji bez ponoszenia kosztów. Jeśli weryfikacji chce się dokonywać częściej, to można zweryfikować swój scoring kredytowy BIK za 39 zł.

Co banki biorą pod uwagę poza scoringiem?

Kredytodawcy oceniają swych klientów pod różnym kątem. Szczególnie mocna uwaga zwracana jest na historię kredytową, zdolność kredytową oraz scoring bankowy. Jeśli pod tymi trzema względami sytuacja wygląda korzystnie, to można liczyć na pozytywną decyzję banku.

Trzeba tu zwrócić uwagę na to, że analiza historii, zdolności i scoringu kredytowego w znacznej mierze opiera się na tych samych danych. Stąd, gdy mamy pozytywną historię kredytową i wysoką zdolność kredytową, to zapewne będziemy mieć też i dobry scoring kredytowy.

Czy wysoki credit score w banku gwarantuje otrzymanie kredytu?

Wysoki scoring kredytowy znacznie zwiększa szanse na to, że kredyt hipoteczny bądź produkt kredytowy innego typu zostanie przyznany. Ostateczna decyzja zawsze zależy od banku. Czasem zdarza się, że potencjalny kredytobiorca otrzymuje negatywną decyzję, co jest dla niego zaskoczeniem.

W takich przypadkach najlepiej jest zapytać się, dlaczego instytucja finansowa podjęła taką decyzję. Być może bank chwilowo nie udzieli kredytu ze względu, na jakąś błahą sprawę proceduralną. Przykładem może tu być pomyłka we wniosku kredytowym lub przeoczenie czegoś przez pracownika banku. Gdy konkretny bank definitywnie nie chce wydać pozytywnej decyzji kredytowej, to trzeba poszukać alternatywnych ofert. W tym celu przechodzi się do aktualnej porównywarki kredytów. Możliwe, że znajdzie się tutaj nawet lepszą ofertę pod względem warunków finansowych.

Jak oszacować swoją wiarygodność dla banku?

Mamy wpływ na niemal wszystkie czynniki, które brane są pod uwagę przez bank w toku analizy wniosku kredytowego. Stąd niski scoring kredytowy zawsze można poprawić. Najlepiej podejść do tego, jak do procesu podzielanego na kilka etapów.

Na początku dobrym pomysłem jest zebranie wszelkich możliwych informacji. Dotyczy to zwłaszcza historii naszej dotychczasowej obsługi produktów finansowych. Poza wspomnianą już oceną punktową BIK możemy zweryfikować sytuację w BIG. W tym celu należy sprawdzić siebie w ERIF, KRD, InfoMonitor oraz informacje każdego innego biura informacji gospodarczej. To pozwoli nam ocenić, czy nie mamy jakiegoś przeterminowanego zobowiązania finansowego.

Jak poprawić scoring kredytowy?

Dobrym pomysłem jest zweryfikowanie naszych aktualnych zobowiązań kredytowych. Być może możemy z czegoś tu bezproblemowo zrezygnować. Przykładem jest tu karta kredytowa. Zrezygnowanie z karty kredytowej w oczach banku zmniejsza ryzyko kredytowe, a zatem przybliża nas do pozytywnej decyzji.

Scoring bankowy możemy też uwzględnić podczas planowania dalszej ścieżki zawodowej. Znaczenie ma tu nie tylko znalezienie lepiej płatnej pracy. Wybranie deficytowego na rynku zawodu również wpływa na scoring w wysoce korzystny sposób. Pamiętać należy jeszcze o tym, że banki preferują klientów ze stabilnym zatrudnieniem. O ile to możliwe, warto więc zawrzeć umowę o pracę, w której okres zatrudnienia jest bezterminowy. To kolejny czynnik, który sprawi, że nasz scoring kredytowy będzie wyższy.

Sprawdź również: Jak zweryfikować i poprawić zdolność kredytową?