Wi�kszo�� warstw pod�ogi przestaje by� widoczna po wykonaniu kolejnych etap�w prac. Jedn� z nich jest wylewka betonowa, kt�rej zadaniem jest stworzenie powierzchni przed u�o�eniem wyko�czenia. Wylewka betonowa wykonywana jest na ociepleniu lub podk�adzie betonowym pod�ogi parteru, na ogrzewaniu pod�ogowym oraz izolacji akustycznej strop�w pi�tra.
Warto do�o�y� wszelkich stara�, aby wylewka betonowa zosta�a wykonana prawid�owo. Pope�nione b��dy mog� da� o sobie zna� w przysz�o�ci, w postaci uszkodze� posadzki - odspojenia deszczu�ek parkietowych, wypaczenia paneli, p�kania p�ytek ceramicznych. Wymiana z�ej wylewki betonowej jest szczeg�lnie kosztowna, gdy w domu jest ogrzewanie pod�ogowe, kt�re trzeba b�dzie robi� od nowa.
Wylewka betonowa: porady
Wylewka betonowa wymaga dylatacji, poniewa� mo�e p�ka� z powodu skurczu, powstaj�cego w trakcie wi�zania (twardnienia). W wylewkach betonowych robi si� wi�c dylatacje: obwodowe (przy pionowych elementach: �cianach, s�upach), po�rednie (dziel�ce du�e p�aszczyzny wylewki na mniejsze pola oraz w ka�dym przej�ciu pomi�dzy pomieszczeniami oraz rozdzielcze (w podk�adach na ogrzewaniu pod�ogowym w miejscu po��czenia dw�ch powierzchni: ogrzewanej i nieogrzewanej). Aby wykona� dylatacje po�rednie, jastrychy nacina si� na g��boko�� 1/3-1/2 grubo�ci. Maksymalna powierzchnia wylewki betonowej bez naci�� zale�y od zbrojenia; zwykle jest to 5 × 5 m.
Rodzaje wylewek
Definicje i wymagania dotycz�ce podk�ad�w pod�ogowych podaje norma PN-EN 13813 (Podk�ady pod�ogowe oraz materia�y do ich wykonania). Podk�ady mo�na podzieli� na zwi�zane (zespolone) lub niezwi�zane z pod�o�em (p�ywaj�ce). Od ich rodzaju zale�y to, jaki b�dzie spos�b przygotowania pod�o�a.
Rodzaje wylewek: podk�ady p�ywaj�ce
Najcz�ciej wykonywane. S� one oddzielone od �cian i stropu materia�em izolacyjnym, dlatego nie przenosz� d�wi�k�w uderzeniowych (na przyk�ad upadaj�cych przedmiot�w). Przed wykonaniem wylewek, wzd�u� �cian umieszcza si� paski z pianki poliuretanowej lub styropianu. Powinny one si�ga� na ca�� wysoko�� podk�adu. Dzi�ki dylatacjom podk�ad mo�e si� mi�dzy innymi rozszerza� wskutek zmian temperatury. Jako izolacji akustycznej dawniej u�ywano mi�kkich p�yt pil�niowych, teraz raczej elastycznego styropianu, zwanego akustycznym. Mo�na stosowa� r�wnie� twarde p�yty we�ny mineralnej. Izolacj� ze styropianu, we�ny mineralnej lub mi�kkich p�yt pil�niowych trzeba zabezpieczy� foli� przed wilgoci� z zaprawy pod�ogowej. Powinna by� ona roz�o�ona r�wno, bez pofa�dowa� i za�ama� oraz wywini�ta na przylegaj�ce �ciany na wysoko�� nieco wi�ksz� ni� grubo�� podk�adu. Poszczeg�lne pasy folii ��czy si� ze sob� szczelnie metod� zgrzewania lub ta�m� klej�c� – z zak�adami minimalnie 10 cm.
Rodzaje wylewek: podk�ady zespolone
Uk�ada si� je bezpo�rednio na stropie, zwykle z mas samopoziomuj�cych. Zanim to jednak nast�pi, trzeba sprawdzi�, czy nie ma na nim zanieczyszcze�, os�abiaj�cych przyczepno�� wylewek, na przyk�ad t�ustych plam, py�u, kurzu, klej�w, resztek farb i zapraw. Dok�adniejsz� ocen� pod�o�a mo�na przeprowadzi� za pomoc� testu wytrzyma�o�ci na odrywanie (pull-off). Je�li wytrzyma�o�� ta nie jest wystarczaj�ca, konieczne jest oczyszczenie pod�o�a (najlepiej mechaniczne, na przyk�ad frezowanie lub �rutowanie) i zastosowanie odpowiedniego gruntu wzmacniaj�cego (na przyk�ad epoksydowego).
Przed u�o�eniem masy samopoziomuj�cej, pod�o�e trzeba zagruntowa� preparatem wyr�wnuj�cym jego ch�onno�� i zwi�kszaj�cym przyczepno�� nowej warstwy. Gruntowanie zapobiega zbyt szybkiemu wysychaniu zaprawy (uniemo�liwia zbyt szybkie odci�ganie z niej wody), a tak�e u�atwia jej poziomowanie (zaprawa lepiej si� rozp�ywa).
Jak wypoziomowa� wylewk� betonow�
Grubo�� wylewki pod�ogowej jest zwykle podana w projekcie. Od niej i od posadzki, a tak�e innych warstw u�o�onych na stropie, zale�y finalna grubo�� pod�ogi, a co za tym idzie – wysoko�� pomieszcze�, drzwi i usytuowanie okien. Wylewki betonowe, kt�re s� u�o�one na ociepleniu lub izolacji akustycznej, zwykle maj� grubo�� 3,5-5 cm i zbrojenie. W po�owie grubo�ci podk�adu powinna by� umieszczona – oparta na listwach lub podk�adkach dystansowych – stalowa siatka o oczkach 10 × 10 lub 15 × 15 cm, z pr�t�w o �rednicy 3-4 mm. Wylewki betonowe z zaprawy cementowej, najlepiej z dodatkiem w��kien polipropylenowych (lub stalowych) wykonuje si� w pomieszczeniach o du�ym nat�eniu ruchu albo o du�ym obci��eniu. Wylewka betonowa pod gara� jest wi�c na przyk�ad jak najbardziej na miejscu.
Poziom podk�adu najlepiej ustali� od razu dla ca�ej kondygnacji, uwzgl�dniaj�c r�nice grubo�ci posadzek w pomieszczeniach. Warto tak zaplanowa� grubo�ci wylewek, aby posadzki znalaz�y si� na jednym poziomie. Jego wyznaczenie zaczyna si� od pomieszczenia, w kt�rym podk�ad b�dzie najgrubszy - zwykle tam, gdzie planujemy ogrzewanie pod�ogowe. G�rny poziom podk�adu mo�na wyznaczy�, u�ywaj�c poziomnicy wodnej, niwelatora laserowego, przeno�nych reper�w itp. Najpierw zaznacza si� go na �cianach i przenosi na repery postawione na stropie, izolacji termicznej lub akustycznej. Zamiast reper�w mo�na wykorzysta� prowadnice lub zwyk�e wkr�ty.
Wylewka betonowa: ile cementu
Gotowa wylewka betonowa, albo raczej – nowoczesne zaprawy do wykonania wylewek pod�ogowych, s� produkowane w postaci suchych mieszanek, z�o�onych z odpowiednio dobranych kruszyw, spoiw i r�nych dodatk�w (zmniejszaj�cych skurcz, poprawiaj�cych urabialno��, rozlewno�� itp.), dostarczanych w workach. Wymagaj� one jedynie wymieszania z wod� w odpowiedniej proporcji - jest ona podana przez producenta na opakowaniu. Gwarantuje to jednolite parametry i niski skurcz. Po wymieszaniu, podk�ady mog� mie� konsystencj�: g�stoplastyczn� lub p�such� (grube jastrychy), albo te� p�p�ynn� b�d� p�ynn� (cienkie wylewki samopoziomuj�ce).
Wylewka betonowa: proporcje
W�a�ciwe dozowanie wody ma zasadnicze znaczenie dla jako�ci wykonanego podk�adu. Innej ilo�ci wody wymagaj� g�stoplastyczne wylewki betonowe, innej – samopoziomuj�ce podk�ady cementowe. Bywa jednak, �e wykonawcy – chc�c u�atwi� sobie prac� i „oszcz�dzi�” na materia�ach – dodaj� wi�cej wody ni� zaleca producent. Tymczasem dozowanie wody pod „oczekiwan�” przez wykonawc� konsystencj� prowadzi do powa�nych b��d�w. Niew�a�ciwa ilo�� wody - najcz�ciej jej nadmiar - oznacza os�abienie podk�adu, mniejsz� jego wytrzyma�o�� i wi�kszy skurcz. Objawia si� to zwykle zarysowaniami i odspojeniami od pod�o�a. W skrajnej sytuacji tak wykonany podk�ad mo�e nie nadawa� si� jako pod�o�e warstwy wyko�czeniowej, czyli posadzki. Jest to jednoznaczne z konieczno�ci� jego wymiany.
Wylewki betonowe: jak zrobi�
Pierwsze b��dy mo�na pope�ni� ju� podczas gruntowania. Niedok�adne gruntowanie ogranicza przyczepno�� podk�adu do pod�o�a i mo�e spowodowa� powstanie krater�w (zag��bie�) na powierzchni wylewki.
Nieprawid�owe, a cz�sto spotykane przy wykonywaniu wylewek betonowych, jest skrapianie ich wod� i zacieranie na g�adko stalowymi pacami. Efektem jest utworzenie si� na powierzchni podk�adu cienkiej warstwy stwardnia�ego zaczynu cementowego. Dyskwalifikuje to powierzchni� wylewki i zmusza do usuni�cia tej warstwy przez frezowanie lub szlifowanie, a czasem nak�adanie kosztownych mas wyr�wnawczych.
Jak ju� wspomnieli�my, podczas wykonywania samopoziomuj�cych wylewek cementowych trzeba uwa�a� z dozowaniem wody. O jej przelaniu �wiadczy niejednolity kolor wyschni�tego podk�adu, ciemniejsze, czasem prawie czarne plamy. Powierzchnia takiego podk�adu jest wyra�nie mi�kka. Nie da si� tego w �aden spos�b naprawi�, wi�c nie pozostaje nic innego, jak usun�� wadliwie wykonany podk�ad i wykona� prace od nowa. Kwestia „wylewka betonowa wydajno��” zale�y wi�c w du�ym stopniu od tego, z jak� staranno�ci� wykonamy prace.
Wylewka betonowa: piel�gnacja
Wylewki betonowe wymagaj� po u�o�eniu piel�gnacji, czyli ochrony przed zbyt szybk� utrat� wilgoci. W gr� wchodzi skrapianie wod�, przykrycie foli� lub stosowanie preparat�w reguluj�cych wysychanie. Zale�nie od rodzaju podk�ad�w (normalnie czy szybko wi���cy, szybko wysychaj�cy), wymagany czas piel�gnacji wynosi 3-7 dni. R�wnie� podk�ady samopoziomuj�ce nale�y chroni� przed zbyt gwa�townym wysychaniem, unikaj�c przeci�g�w czy nas�onecznienia. Podk�ady pozwalaj�ce na bardzo szybkie uk�adanie posadzek (1-7 dni od wylania) – w sytuacji, gdy wyko�czenie b�dzie od�o�one na p�niej – wymagaj� zastosowania preparat�w reguluj�cych wysychanie lub co najmniej przykrycia foli�. Zaniedbanie zabieg�w piel�gnacyjnych mo�e skutkowa� wi�kszym skurczem, kt�ry powoduje sp�kania i podnoszenie si� naro�y podk�ad�w.
Wylewka betonowa: kontrola
Zale�nie od rodzaju zaprawy r�ny jest czas wi�zania, a przez to r�na przerwa technologiczna przed kontynuowaniem rob�t posadzkowych. Specjalne podk�ady pozwalaj� na uk�adanie posadzki ju� po kilku godzinach, pozosta�e wymagaj� przerwy d�u�szej, zazwyczaj 2-3 tygodniowej. Wcze�niej jednak trzeba skontrolowa� parametry wykonanego podk�adu.
Wylewka betonowa: kontrola - jako�� powierzchni
Zale�nie od rodzaju zaplanowanej posadzki, normy dopuszczaj� odchylenie powierzchni podk�adu pod�ogowego od poziomu w zakresie od 3 mm (pod parkiet, panele drewniane i laminowane) do 5 mm (p�ytki ceramiczne) na d�ugo�ci 2 metr�w. Dodatkowo nale�y przyj��, �e w ca�ym pomieszczeniu r�nica poziom�w wylewki pod�ogowej nie powinna przekracza� 5 mm. Wi�ksze odchylenia dyskwalifikuj� podk�ad; konieczne jest jego wyr�wnanie. Podk�ad nie mo�e mie� sp�ka� ani odspoje�. Niedopuszczalne jest jego uginanie si� lub trzeszczenie. Mo�e to by� efektem braku dylatacji, bez kt�rych mo�e ulec sp�kaniu lub z�ego wykonania kolejnych warstw (izolacja termiczna albo akustyczna, folia, podk�ad pod�ogowy).
Wylewka betonowa: kontrola - sp�jno�� warstwowa
Od niej zale�y to, czy posadzka b�dzie trwa�a. Naj�atwiej sprawdzi� sp�jno�� za pomoc� stalowego rysika i przymiaru. Przymiar k�adziemy na wylewce i kre�limy kreski w odst�pach co 10 mm - mocno dociskaj�c rysik. Nast�pnie obracamy przymiar o 90° i kre�limy rysikiem kreski prostopad�e. Jastrych jest zwarty, je�eli rysik nie wchodzi w powierzchni� wi�cej ni� 1 mm, a w rogach naci�� nie wyst�puj� ubytki (odpryski). Je�eli si� poka�� oznacza to, �e jastrych jest s�aby i wymaga wzmocnienia. Zamiast rysika (lub opr�cz niego) mo�emy u�y� m�otka o ci�arze 0,5 kg. Kwadratowym obuchem uderzamy pod k�tem 45-60°. Jastrych jest zwarty, je�eli po uderzeniu pozostanie tylko niewielkie wg��bienie w jego powierzchni.
Wylewka betonowa: kontrola - wilgotno��
Jest bardzo wa�na, poniewa� od niej zale�y to, jak szybko b�dzie mo�na wykona� posadzk�. Stopie� wilgotno�ci wylewki betonowej mo�na sprawdzi� prostym sposobem. Kawa�ek folii o wymiarach co najmniej 50 × 50 cm nale�y przyklei� szczelnie ta�m� do pod�o�a. Nast�pnego dnia zdejmuje si� j� i sprawdza, czy s� skropliny; je�eli tak - pod�o�e jest bardzo wilgotne; gdy ich nie ma, ale pod�o�e pod foli� ma ciemniejszy odcie� ni� to obok testowego fragmentu - to wymaga jeszcze wyschni�cia. Sucha folia i jednakowy odcie� pod�o�a pod foli� i obok niej wskazuje mo�liwo�� uk�adania wyko�czenia (dok�adny pomiar mo�na przeprowadzi� innym sposobem, na przyk�ad wilgotno�ciomierzem elektronicznym lub metod� CM).
Wylewka betonowa: cena
Cena jej wykonania uzale�niona jest od rodzaju wylewki, od specyfiki budynku, a tak�e… regionu kraju. I tak na przyk�ad wylewka betonowa zbrojona w��knem polipropylenowym (ceny nie obejmuj� izolacji) najmniej kosztuje w Bia�ymstoku, Siedlcach, w Lubelskiem i w Lubuskiem (50,00 z�/m²), najwi�cej za� – w Warszawie (65 z�/m²). W stolicy te� zap�acimy najwi�cej za wylewki betonowe z izolacj� akustyczn� i styropianem (cena z materia�em 88,00 z�/m²) najmniej natomiast w Podlaskiem i �wi�tokrzyskiem (70 z�/m²). Identycznie jak w poprzednim wypadku rzecz wygl�da je�li chodzi o wylewk� z foli� i izolacj� termiczn� (cena z materia�em): najtaniej jest w Podlaskiem i �wi�tokrzyskiem (58,00 z�/m²), a najdro�ej w Warszawie (67,00 z�/m²).
