Kiedy euro w Polsce?

Spełnienie tych kryteriów jest niezbędne, aby zapewnić, że nowe państwa członkowskie przyłączające się do strefy euro będą w stanie utrzymać stabilność ekonomiczną i finansową, co jest kluczowe dla stabilności całej strefy euro.

Polacy o euro

Komisja Europejska opublikowała raport w 2024 roku, który analizuje gotowość sześciu krajów członkowskich do przyjęcia euro. Te państwa to Bułgaria, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia oraz Szwecja. Aktualnie żadne z tych państw nie spełnia wszystkich kryteriów wymaganych do przyjęcia wspólnej waluty.

Najbliżej celu jest Bułgaria, której brakuje jedynie jednego kryterium. Komisja Europejska uzupełnia swoje sprawozdanie analizą Europejskiego Banku Centralnego (EBC), który co dwa lata przeprowadza szczegółowy przegląd. Najnowszy raport został ujawniony kilka dni temu.

Stabilność cen w Polsce

Polska nie spełnia warunku stabilności cen. Z wyliczeń EBC wynika, że w maju 2024 roku średnia stopa inflacji HICP w Polsce wyniosła 6,1 proc., co jest niemal dwukrotnie wyższe od wartości referencyjnej wynoszącej 3,3 proc. Raport wskazuje na duże wahania inflacji w Polsce w ostatniej dekadzie, od -0,7 proc. do 15,2 proc. EBC podkreśla, że Polska była szczególnie podatna na globalne wstrząsy ze względu na strukturalne cechy gospodarki i ekspozycję na Rosję. Prognozy przewidują, że inflacja w latach 2024-2025 pozostanie podwyższona.

Finanse publiczne

Polska nie spełnia również kryterium zdrowych finansów publicznych. Deficyt budżetowy w 2023 roku wyniósł 5,1 proc. PKB, znacznie przekraczając wartość referencyjną 3 proc. Dług publiczny pozostał jednak poniżej progu 60 proc., wynosząc 49,6 proc. PKB. Komisja Europejska w czerwcu 2024 roku stwierdziła, że Polska nie spełnia kryterium deficytu określonego w Pakcie Stabilności i Wzrostu, co oznacza objęcie procedurą nadmiernego deficytu. Struktura długu publicznego sprawia, że jest on podatny na wahania stóp procentowych i kursów walutowych. Prognozy na lata 2024-2025 przewidują kontynuację wysokich deficytów i wzrost wskaźnika zadłużenia.

Kurs wymiany

Polska spełnia kryterium stabilności kursu wymiany. EBC analizował okres od 20 czerwca 2022 roku do 19 czerwca 2024 roku, podczas którego polski złoty był często blisko średniego kursu z czerwca 2022 roku, wynoszącego 4,6471 zł za euro. Maksymalne odchylenie w górę wyniosło 8,6 proc., a w dół 4,8 proc. Dopuszczalne są wahania kursu waluty w ramach limitu wynoszącego 15 proc. w górę i w dół. Realny efektywny kurs złotego, oparty na wskaźniku inflacji HICP, nieco się umocnił w ciągu ostatnich dziesięciu lat.

Stopy procentowe

Zgodnie z dokumentem KE, Polska nie spełnia kryterium zbieżności długoterminowych stóp procentowych. W okresie referencyjnym od czerwca 2023 roku do maja 2024 roku wyniosły one średnio 5,6 proc., przekraczając dopuszczalny pułap 4,8 proc. Różnica stóp procentowych Polski w stosunku do strefy euro znacznie spadła, osiągając 2,6 pkt proc. w maju 2024 roku. Raport wskazuje, że rynek kapitałowy w Polsce jest mniejszy i słabiej rozwinięte niż w strefie euro.

Główny wniosek raportu Komisji Europejskiej i EBC jest taki, że Polska waluta jest stabilna, co pozwala myśleć o możliwości przyjęcia euro bez większych zawirowań, jednak brakuje jej jeszcze stabilności cen, stóp procentowych oraz odpowiednio przygotowanych finansów publicznych. Prognozy do końca 2025 roku nie dają nadziei na zniwelowanie tych problemów. Polska musi zająć się kwestiami strukturalnymi, takimi jak zależność od paliw kopalnych oraz emisja gazów cieplarnianych, aby spełnić wymagane kryteria.

Korzyści z przyjęcia euro

Przyjęcie euro przez państwa członkowskie Unii Europejskiej rzeczywiście wiąże się z wieloma korzyściami, które mają szeroki i głęboki wpływ na gospodarki tych krajów, a także na życie codzienne obywateli i działalność przedsiębiorstw. Oto bardziej szczegółowy opis najważniejszych korzyści, o których wspomina Unia Europejska:

Łatwość porównywania cen — dzięki euro, konsumenci mogą łatwo porównywać ceny produktów i usług w różnych krajach strefy euro. Zwiększa to konkurencję między przedsiębiorstwami, co prowadzi do niższych cen.

Stabilność cen — wspólna waluta sprzyja stabilności cen, co jest kluczowe dla gospodarek krajów strefy euro. Stabilne ceny pomagają uniknąć wysokiej inflacji lub deflacji, co z kolei chroni wartość oszczędności obywateli i stabilizuje koszty życia.

Ułatwienia w handlu — euro eliminuje koszty związane z wymianą walut oraz ryzyko kursowe w transakcjach handlowych wewnątrz strefy euro. Ułatwia to handel zarówno towarami, jak i usługami, co jest korzystne dla przedsiębiorstw, zwiększając ich zasięg rynkowy i obniżając koszty transakcyjne.

Stabilność gospodarcza i wzrost gospodarczy - wspólna waluta wspiera stabilność gospodarczą, co sprzyja długoterminowemu wzrostowi gospodarczemu. Stabilna gospodarka umożliwia lepsze planowanie i inwestowanie przez przedsiębiorstwa, co prowadzi do tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy jakości życia obywateli.