wojna - cytaty

Ojciec boja�liwym nie by�. Dziadek o swoim najstarszym synu wyra�a� si� z uznaniem: "Przed wojn�, jak Piotrek wybiera� si� do Prus, mnie g�owa nie bola�a, bo mia�em pewno��, �e jak wyszed� z domu, tak do� powr�ci".

Podczas przemowy obcy sprawia� wra�enie natchnionego, wr�cz fanatycznego. Tak jakby rzeczywi�cie wierzy� w samodzielne wymierzanie sprawiedliwo�ci ca�ym narodom w imi� Allaha i w imi� �wi�tej wojny z niewiernymi. Jakby dzia�ania terrorystyczne wymierzone w niewiernych mia�y podoba� si� jakiemukolwiek bogu.

Wojna nauczy�a mnie ju�, �e niczego nie warto gromadzi�, �e najlepiej inwestowa� w samego siebie, swoje umiej�tno�ci, wykszta�cenie, w swoj� warto��, bo tego nikt nie mo�e odebra�.

My�la�am, �e pochowa�am wojn� tam, w g�rach. Ale je�li cho� raz zajrza�e� jej w oczy, ju� ci� nie opu�ci. B�dzie powraca� do ciebie lepkimi wspomnieniami, niepokoj�cymi wizjami, napadami niekontrolowanego strachu, �zami bez powodu...

Odbieraj�c jej c�rk�, wypowiedzieli jej wojn�. Nie mieli poj�cia, �e wojna to jej �ywio�, a ona dopiero wtedy czuje si� jak ryba w wodzie.

Historie konkretnych ludzi najlepiej pokazywa�y, �e tragedia wojny nie sko�czy�a si� razem z ni�, ale jeszcze przez wiele kolejnych lat rzuca�a na rzeczywisto�� d�ugi, ponury cie�.

Sowiety id�. A ruskie, psze siostry, s� niczym plaga egipska, ich nic nie zatrzyma: ani b�oto, ani zimno, ani nasze czo�gi.

W moim talerzu lewituj� kawa�ki czego� burego i o�lizg�ego, stercz� okrawki kartofli b�d� brukwi, s� jeszcze szcz�tki rozgotowanej marchewki. Ale je�� trzeba i nie wolno marudzi�, bo nic lepszego nie b�dzie, czasy s� ci�kie, a ci�kie czasy po polsku i po niemiecku brzmi� podobnie ponuro. Grzech wybrzydza�.

Nie ma sensu traci� �ycia na rozpami�tywanie przesz�o�ci. Tak samo jak nie ma sensu martwi� si� przysz�o�ci�, skoro nie mo�emy by� pewni, czy w og�le czeka na nas jakakolwiek. Liczy si� tylko teraz. – Marta zastanowi�a si� przez moment. – (...) Przysz�o��? Sama pani wie. Co tu m�wi� o przysz�o�ci w czasie wojny.

Jak to si� dzieje, �e zaledwie kilku m�czyznom udaje si� sprowadzi� ca�� ludzko�� na t� drog�? Co to za gen, kt�ry ��czy Hitlera, Stalina, Bin Ladena i wielu innych, kt�rzy spowodowali i nadal powoduj� nieszcz�cie tak wielu milion�w ludzi? I czemu pod��a za nimi tak wielu ludzi?� My�l�, �e historia si� powtarza, bo jako ludzko�� mamy s�ab� pami��. Umarli nie m�wi�, pozostali przy �yciu milcz�, tak jak ja przez d�ugi czas, a ci nieliczni z nas, kt�rzy maj� okazj� opowiedzie� o swoich do�wiadczeniach, staj� si� czym� w rodzaju nierealnego tworu: na po�y mitem, na po�y frazesem; �wiadectwem przesz�o�ci, kt�ra wed�ug wielu nie mo�e powr�ci�.

Na wojnie przede wszystkim jest potrzebne mi�so armatnie, a do tego nie trzeba mie� doskona�ego wzroku.

– Nikt tak nie ta�czy�, jak m�j dziadek w m�odo�ci – oznajmi�a �esia – chocia� by� ranny na froncie. W nog�. A poza tym w czasach wojny mia� mi�o��. Jeszcze przed babci�.