Dominique Leroy z Deutsche Telekom: Telekomy chcą uczciwej rywalizacji z big techami

Chciałabym zacząć tę rozmowę od sytuacji na rynku telekomunikacyjnym w Europie. Jest dla branży trudna, czy też można mówić o przełomie w związku z tym, że przychody operatorów znowu rosną?

Sektor telekomunikacyjny i nowoczesna infrastruktura są kluczowymi czynnikami dla cyfryzacji Europy. Jesteśmy krwiobiegiem cyfryzacji społeczeństw i gospodarek. Dotyczy to zarówno konsumentów, jak i firm oraz rządów.

Uważam, że rola operatorów telekomunikacyjnych jest ogromna. Przy wsparciu rządów sektor jest w stanie zapewnić, że życie obywateli stanie się łatwiejsze, a przedsiębiorstwa będą mogły wkroczyć w cyfrową erę, mając lepszy kontakt z klientem, większą wydajność i konkurencyjność. Jako telekomy działamy więc nie tylko dla własnej korzyści, ale też na rzecz Europy jako kontynentu konkurującego z USA czy Azją, a także na rzecz przedsiębiorstw, które obecnie cierpią z powodu konkurencyjności firm ze Stanów Zjednoczonych.

Czytaj więcej

Globalne Interesy

Powtórka z internetowej bańki i krachu? „AI washing” przybiera szokujące rozmiary

Sztuczna inteligencja stała się słowem wytrychem, PR-ową sztuczką, która przyciąga uwagę i pieniądze inwestorów. Skala problemu jest poważna – już mówi się bowiem o spekulacyjnej bańce, podobnej do euforii Dot-Com z przełomu wieków.

Z tego punktu widzenia kondycja rynku telekomunikacyjnego jest istotna dla przyszłości Europy, ponieważ wiadomo, że istnieją dwie duże dziedziny, w których nasz kontynent pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi. Z jednej strony wszystko zależy od cen energii elektrycznej, a ta jest droższa w Europie niż w Stanach. Z drugiej – w USA jest wiele wirtualnych platform i czynników umożliwiających rozwój cyfrowy, których obecnie nie mamy w Europie.

Co ma pani na myśli, mówiąc, że w Europie brakuje platform cyfrowych? Ich obecność wydaje się dość dobrze odczuwalna.

Mówiąc o platformach cyfrowych, mam na myśli Facebooka, Google’a, Microsoft czy Apple’a i tym podobne podmioty. Nie mamy (w Europie – red.) ani jednej takiej firmy, dynamicznie rosnącej, tworzącej miejsca pracy i dostarczającej wartość dodaną w takim stopniu państwu, z którego się wywodzi. Dlatego uważam, że powinno się dbać o solidność firm telekomunikacyjnych i umożliwiać im przekształcanie w platformy cyfrowe, takie jak centra danych, platformy bezpieczeństwa, z korzyścią dla Europy. W przeciwnym razie cyfryzacja europejskich firm będzie w pełni zależeć od dostawców ze Stanów Zjednoczonych i Azji.

Raport Enrico Letty dotyczący przyszłości jednolitego rynku oraz najprawdopodobniej również raport Draghiego na temat konkurencyjności UE, który zostanie opublikowany w lipcu, potwierdzają, że sektor telekomunikacyjny nie ma się dziś dobrze. Zrealizowaliśmy ogromne inwestycje, nadal przed nami wydatki na światłowody i 5G, cyberbezpieczeństwo czy do pewnego stopnia centra przetwarzania danych, a nie uzyskujemy odpowiedniego zwrotu z zainwestowanego kapitału. Średnia dla Europy wyliczana jest dziś na 5,8 procent, czyli niżej niż wynosi ważony średni koszt kapitału (tzw. WACC – red.). Używamy tego miernika, ponieważ EBITDA, ze względu na nakłady inwestycyjne, nie zawsze jest porównywalna.

Czytaj więcej

Globalne Interesy

ChatGPT zablokowany w Chinach. To już technologiczna wojna na całego

OpenAI, firma stojąca za ChatGPT, blokuje właśnie dostęp użytkownikom z Chin. To element technologicznej wojny między Waszyngtonem a Pekinem, ale ruch lidera w branży AI może przynieść skutek odwrotny od oczekiwanego.

Taki poziom zwrotu to wynik wysokiej fragmentaryzacji rynku. Mamy w Europie ponad 100 operatorów sieci komórkowych. Tymczasem w Stanach Zjednoczonych, czy Chinach jest po kilku. W Europie przeciętny operator obsługuje 5 mln użytkowników, w Stanach około 110 mln, a w Chinach nawet 450 mln.

Tymczasem koszt budowy sieci jest stały i dużo trudniej uzyskać rentowność przy mniejszej liczbie użytkowników. Nie jest to najlepsza droga do usług wysokiej jakości i o najlepszej dla klienta cenie.

Jakie rozwiązanie by pani widziała?

Myślę, że przydałaby się rewizja zasad dot. konkurencji w Europie. Jestem z Brukseli, chcę wszystkiego, co najlepsze dla rynku europejskiego, i uważam, że już wiele dobrego się wydarzyło. Europa się otworzyła, ludzie mogą podróżować z kraju do kraju, studiować w jednym państwie, pracować w innym, przepływają towary. Sądzę jednak, że Europie brakuje wizji, jak budować konkurencyjność przemysłu i przyszłościową strategię dla tego obszaru.

Mamy w Europie strategię bardzo zorientowaną na interes klientów. Uważam, że to słuszny kierunek, ale musimy mieć też europejską strategię dla przemysłu.

Jeśli chodzi o telekomunikację, to średnio w każdym kraju Europy mamy po czterech konkurentów. Jak możemy trwać przy tak dużej konkurencji, jeśli chcemy dogonić USA i Azję pod względem jakości sieci i platform?

Argument, że operatorów w Europie jest za dużo, jest znany od lat. Branża nie mówiła w tej sprawie jednym głosem. Przeciwko zmianom w prawie byli zwykle mniejsi operatorzy, tzw. alternatywni. Za zmianami – grupy powstałe na zrębach dużych monopolistów państwowych. Jak jest teraz?

To prawda, nie zawsze mówiliśmy jednym głosem. Z biegiem czasu się to jednak zmienia. Będziemy coraz częściej prezentować jedno stanowisko. ETNO, GSMA, wiele innych organizacji ma do przekazania tę samą wiadomość.

Oczywiście zawsze przeciwni będą operatorzy alternatywni, którzy uzyskali prawo korzystania z naszej infrastruktury po bardzo niskich cenach. Jednak, jeśli nie będziemy w stanie budować sieci wysokiej jakości, także ci gracze będą mieli trudności z utrzymaniem się na rynku. Nie wszystko jest więc czarno-białe, ale jest miejsce na zmiany przepisów.

Co by pani zmieniła? 

Po pierwsze, to moim zdaniem kluczowe, należy zaadaptować unijną strategię dotyczącą konkurencyjności tak, aby umożliwić inwestycje. Po drugie, potrzebna jest mniejsza złożoność regulacji. Ciężar biurokracji jest nadal bardzo duży, a do tego kraje Europy różnią się między sobą przepisami. Nadzoruję dziesięć rynków i każdy jest inny, jeśli chodzi o pozwolenia budowlane, środowiskowe czy zasady przydziału częstotliwości, aby wymienić tylko kilka aspektów.

Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej, pani Margharete Vestager uważa, że zamiast zmniejszać liczbę operatorów w poszczególnych krajach, telekomy powinny wychodzić poza granice tych krajów. To nie jest jednak oczywisty kierunek, ponieważ nie ma zbyt wielu korzyści z prowadzenia telekomu o zasięgu międzynarodowym. Potrzebujemy prawdziwie jednolitego rynku telekomunikacyjnego w Europie.

Ma to większy sens, gdy operator działa jak platforma cyfrowa, wykorzystując oprogramowanie. I próbujemy to robić, jednak jest wiele barier, które musimy pokonać, aby platforma działała bez problemu. To różne języki, zróżnicowane zasady i regulacje.

Potrzebujemy w Europie więcej wolności, zresztą nie tylko dla telekomów, ale też dla innych branż. To, co różni kontynent od Stanów Zjednoczonych, to m.in. to, że tam regulacje wprowadza się w modelu ex post. Ludzie czy firmy mogą zrobić dużo, ale jeśli przesadzą, czeka ich naprawdę sroga i szybka regulacja ograniczająca działania uważane za niedozwolone.

W Europie zaś mamy wiele regulacji w modelu ex ante: wszystko jest ustanowione, aby powstrzymać ludzi od robienia rzeczy, które nie powinny być dozwolone. A jeśli naruszy się zasady, czeka cię bardzo długa procedura prawna. To tłumi kreatywność i innowacyjność.

Myślę, że powinniśmy przyjrzeć się tym różnicom i zwiększyć efektywność, ograniczając liczbę regulacji ex ante, pozwalając rynkowi na grę na własnych zasadach. To zadziałałoby na korzyść innowacyjności i wolności rynku.

A jak powinny być regulowane w Europie tzw. big techy? Ex ante (z góry) czy ex post (gdy już coś się wydarzy)?

Big techy nie są regulowane ex ante.

No właśnie.

Wie pani, to jeden z problemów, które mamy, ponieważ wiele big techów to w pewnym sensie także firmy telekomunikacyjne. Należą do nich podmorskie kable, sieci szkieletowe o przepustowości większej niż mają lokalni operatorzy i dużo bardziej rentowne. Big techy mają też usługi komunikacyjne. Większość z nas zna i korzysta z FaceTime, WhatsApp czy Viber. A usługi te nie są regulowane. To jest powód, dla którego zwracamy uwagę na nierówność traktowania. My podlegamy surowym regulacjom, tymczasem platformy tych zasad nie muszą przestrzegać. To dlatego mówimy: jedna usługa – te same zasady. O tym mówi się w tzw. białej księdze, przygotowanej przez Thierry Bretona dla kolejnej Komisji.

Mówiąc „właśnie”, miałam na myśli to, że Europa próbuje teraz uregulować big techy na zasadzie ex post, a wiele osób twierdzi, że regulacje te są spóźnione. Tymczasem pani postuluje, aby i telekomy były regulowane ex post. Dlaczego w waszym przypadku ma się to sprawdzić?

Potrzebujemy sprawiedliwości w ekosystemie łączności, co oznacza te same zasady, te same usługi – dla wszystkich. Nie może być tak, że duzi dostawcy treści i aplikacji stali się de facto największymi dostawcami łączności, ale nie podlegają zasadom obowiązującym operatorów telekomunikacyjnych. Potrzebujemy równych szans.

Big techy przodują w inwestycjach w sztuczną inteligencję, jako pierwsze stosują ją na dużą skalę. Jaka będzie rola telekomów, jeśli chodzi o rozwój AI?

Jest jeszcze dość wcześnie, ale zgadzam się, że AI to ogromna rewolucja i tak pozostanie. Nie jest to tylko chwilowy trend. Używamy sztucznej inteligencji od kilku lat i wprowadziliśmy wytyczne jej dotyczące już w 2018 roku. Jako operatorzy korzystamy z AI, ale nie budujemy dużych modeli językowych (LLM – red.), jak to robią Gemini czy Vertex i inni duzi gracze.

W branży telekomunikacyjnej obszarem, w którym często korzystamy z małych modeli językowych, jest obsługa klienta, rozwiązywanie problemów sieciowych itp. Jesteśmy więc bardziej po stronie użytkowania niż tworzenia AI. Wyjątkiem jest to, że zawiązaliśmy sojusz telekomunikacyjny wraz z koreańskim SK Telecom, e&, Singtel i Softbank, gdzie używamy ogólnego LLM do opracowania konkretnego modelu dla firm telekomunikacyjnych.

Jak wspomniałam, od 2018 roku w Deutsche Telekom mamy kodeks etyczny, który mówi, w jaki sposób możemy wdrażać sztuczną inteligencję, by mieć pewność, że korzystamy z niej w sposób bezpieczny dla klientów, szanując prywatność i nasze wartości. Mamy także manifest sztucznej inteligencji, który uzgodniliśmy dwa lata temu w porozumieniu z naszymi partnerami społecznymi, w sprawie potencjalnego wpływu AI na miejsca pracy.

Co AI zmieni się z punktu widzenia konsumenta, firm?

Są duże możliwości w sektorze zdrowia, edukacji, w walce ze zmianami klimatycznymi, w posiadaniu pogłębionych informacji na każdy temat zawsze pod ręką. Jeśli chodzi o codzienne sprawy, wystarczy pomyśleć o zaletach usługi wsparcia przez AI: brak oczekiwania, szczegółowe odpowiedzi ekspertów AI, zawsze aktualne dane. Można też wspomnieć o koncepcji naszego AI Phone, który nie wymaga używania aplikacji. Kiedy go zaprezentowaliśmy, wywołał ogromne zainteresowanie mediów na całym świecie.

Sztuczna inteligencja to także ryzyko. Dla mnie najważniejsze jest pytanie o jej wpływ na środowisko. Poszukiwanie i tworzenie modelu LLM zużywa niespotykane dotąd ilości energii i wody. Wszystkie te centra danych, które, jak wiadomo, budują Microsoft, Google, Facebook i inni, będą zużywać ogromne ilości energii. Mówi się nawet o potrzebie budowy małych elektrowni jądrowych, którą można zbudować obok centrum danych, aby móc dostarczać energię do obiektów o gigantycznej mocy obliczeniowej.