What do you think?
Rate this book
Turbopatriotyzm
Kto chce lepiej zrozumieć współczesną Polskę, powinien uważniej przyjrzeć się jej modelom patriotyzmu. Naszą sferę publiczną organizuje nie zderzenie dwóch partii, lecz znacznie od niego głębszy podział na Polskę Uśmiechniętą, której symbolem stał się czekoladowy orzeł Bronisława Komorowskiego, i Polskę Ufortyfikowaną – kroczącą w Marszu Niepodległości i opisywaną barwnie w przemówieniach polityków prawicy. To softpatriotyzm i turbopatriotyzm. Z jednej strony otwartość, optymistyczny pochód ku przyszłości, ale też zadowolenie, które łatwo zmienia się w samozachwyt i pełne pogardy ignorowanie tych, którzy w wyobrażonym „marszu na Zachód” pozostali z tyłu. Z drugiej – lęk przed obcością i utratą tożsamości, fascynacja przeszłością, ale też godna uwagi umiejętność przywracania dumy i godności.
Partyjna polityka jest tu zaledwie wierzchołkiem góry lodowej. Popkultura i dzieła starych mistrzów, centra miast i najdalsze peryferia internetu, moda i gry komputerowe... To wszystko pola bitew, na których toczy się dziś walka między dwoma modelami tożsamości. „Mitologia pamięci”, „partyzantka semiologiczna”, „muzeum fantazmatyczne”, „retrotopia” i wiele innych – Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury, rozkłada współczesny patriotyzm na czynniki pierwsze. Choć o badanych zjawiskach pisze często z ironią i dystansem, Turbopatriotyzm jest książką pełną szacunku i badawczej ciekawości. Bo bez rzetelnej próby zrozumienia tych, z którymi się nie zgadzamy, nie ma mowy o przekonaniu ich do naszej wizji świata.
Partyjna polityka jest tu zaledwie wierzchołkiem góry lodowej. Popkultura i dzieła starych mistrzów, centra miast i najdalsze peryferia internetu, moda i gry komputerowe... To wszystko pola bitew, na których toczy się dziś walka między dwoma modelami tożsamości. „Mitologia pamięci”, „partyzantka semiologiczna”, „muzeum fantazmatyczne”, „retrotopia” i wiele innych – Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury, rozkłada współczesny patriotyzm na czynniki pierwsze. Choć o badanych zjawiskach pisze często z ironią i dystansem, Turbopatriotyzm jest książką pełną szacunku i badawczej ciekawości. Bo bez rzetelnej próby zrozumienia tych, z którymi się nie zgadzamy, nie ma mowy o przekonaniu ich do naszej wizji świata.
320 pages, Paperback
First published August 28, 2019
About the author
Marcin Napiórkowski
11 books43 followersPolish lecturer at the Institute of Polish Culture of (University of Warsaw). He runs the author's blog Contemporary Mythology. He publishes in Tygodnik Powszechny, Krytyka Polityczna, Więź, Znak and Gazeta Wyborcza.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 31 reviews
September 19, 2019
O taką humanistykę nic nie robiłem (chociaż chciałbym). Napiórkowski nie tylko rozumie co się w Polsce wyprawia, ale potrafi o tym napisać w atrakcyjny sposób. Poza tym, co rzadkie, szczególnie na tle różnych medialnych mądrali, wykazuje pokorę. Pisząc we wstępie: "bliski mi softpatriotyzm przegrał, został znokautowany. O nowym patriotyzmie piszę więc z perspektywy człowieka, który podnosząc się z chodnika, zastanawia się, co go właściwie trafiło" kupił mój szacuneczek.
January 2, 2020
Co robią politycy (dot. polityków wszystkich opcji), sprzedając nam codziennie swoją narrację, widzimy i słyszymy. Ale z kilku warstw przekazu na ogół nie wyłapujemy wszystkiego. "Turbopatriotyzm" systematyzuje i wyjaśnia, pokazuje i tłumaczy, co jest pod spodem, jak się tam znalazło i dlaczego.
Książka bardzo dobra, wyjaśnienia klarowne, erudycyjne. Czyta się znakomicie. Akademicka podbudowa, czyli to, co według autora "pozostaje na zapleczu", pomieszczona w osobnym eseju na końcu książki.
Książka bardzo dobra, wyjaśnienia klarowne, erudycyjne. Czyta się znakomicie. Akademicka podbudowa, czyli to, co według autora "pozostaje na zapleczu", pomieszczona w osobnym eseju na końcu książki.
September 17, 2019
Duże dobre, najważniejsza książka o Polsce w tym roku.
December 18, 2020
Opened my eyes to new issues. Gave me some answers and (more importantly) raised new questions. An additional plus for a strong bibliographic foundation.
In minus:
a) In some cases it's too close and too detailed to Polish politics, I would appreciate a more general overview and pattern analysis.
b) Author mentions how easy it is to draw diagrams and schemes displaying social phenomenons and rhetorics whereas there are only a few concept drawings in the book and they are not very useful.
Nevertheless, the advantages and disadvantages should be weighed, not counted, so I still enjoyed it a lot.
In minus:
a) In some cases it's too close and too detailed to Polish politics, I would appreciate a more general overview and pattern analysis.
b) Author mentions how easy it is to draw diagrams and schemes displaying social phenomenons and rhetorics whereas there are only a few concept drawings in the book and they are not very useful.
Nevertheless, the advantages and disadvantages should be weighed, not counted, so I still enjoyed it a lot.
February 6, 2021
Bardzo ciekawy, przenikliwy aparat analityczny, bez uproszczeń, bez protekcjonalności wobec "drugiej strony", napisane to zgrabnie, z humorem i polotem. Mało który esej z tego zakresu tematycznego przeczytałam tak szybko i z takim zaangażowaniem. Polecam.
March 5, 2024
Napiórkowski jest genialny.
Dobrze napisana i z pokorą. Świetny pomysł z esejem bibliograficznym na końcu.
Dobrze napisana i z pokorą. Świetny pomysł z esejem bibliograficznym na końcu.
June 18, 2023
hm. sporo się dowiedziałam, ale niewiele z tego zapamiętam i wydaje mi się, że to przez powtarzalność treści, w kółko i w kółko to samo. dałoby się to sensownie skrócić, żeby było łatwiejsze w odbiorze dla osób, które nie są w temacie - a w końcu do nich właśnie jest kierowana ta pozycja.
trochę się jednak zmęczyłam.
trochę się jednak zmęczyłam.
March 22, 2023
Zasługuje na wyższą ocenę, za ilość włożonej pracy, szczegółowość i ogrom zebranego materiału. Ale za dużo się nudziłam, za mało mi wyjaśniono, i nie do końca podeszła mi forma objaśniania bez oceniania. Przez takie podejście czułam, że czytam jakieś opracowanie i nie mogłam się wystarczająco zaangażować.
December 8, 2021
W końcu książka która tłumaczy głęboki podział na dwie sfery polityczne w Polsce bez upraszczania, wyśmiewania i spłycania konfliktu. Bardzo interesujące spojrzenie na współczesną Polskę
Read
November 23, 2020Instrukcja obsługi polskiego dyskursu narodowo-patriotycznego końca drugiej dekady XXI wieku. Ważna książka, która w przystępny sposób przybliża różne aspekty politycznych sporów o wizje Polski i jej mitologię.
November 24, 2019
Szczególnie polecam rozdziały szósty i siódmy, choć cała książka jest kategorii „turbo”. Czyta się szybko i z werwą.
August 29, 2020
4,5.
Książka Marcina Napiórkowskiego „Turbopatriotyzm” to jedna z tych analiz, które trzeba przeczytać raz. I kolejny. I jeszcze kilka razy. A potem tłuc nią w głowy wszystkich wokół.
Napiórkowski odkrywa mechanizmy i mitologie współczesnej prawicy, umieszcza je w polu badań semiotycznych – wyjaśnia mitologie, symbole i obrazy, jakimi posługuje się polska prawica, i czemu do protofaszystowskich i nacjonalistycznych organizacji przyciągają one sfrustrowanych Polaków.
Skrajna prawica przejmuje stery we współczesnej kulturze politycznej, czy może raczej – już przejęła. Przejęła też słownik słabej (bardzo słabej) lewicy i jej kody interpretacyjne – język uciśnionych. Biali, heteroseksualni katolicy jednogłośnie uznają się za najbardziej uciskaną społeczność w kraju, odnajdując argumenty popkulturowe na swoją „krzywdę” i reinterpretując zachodnioeuropejskie zmiany kulturowe, czemu nie pomaga wykorzystywanie przez obecną władzę ich lęków i frustracji. Prawica szuka wroga ucieleśnionego, nie mogąc zaatakować tego wyobrażonego i nieuchwytnego – czyli systemu kapitalistycznego, liberalnego, którego mechanizmów nie rozumie, a który nie satysfakcjonuje obywateli, wyzyskuje ich i rozmywa narodową tożsamość (bawiąc się przy tym w „uśmiechnięty patriotyzm”).
Lewicowe lekceważenie „wroga” i niezrozumienie kilkusetletniej tradycji narodowej tylko pogarsza sytuację – społeczeństwo mesjanistyczne (a takim jest to polskie) i romantyczne potrzebuje jasnych reguł, granic, tarczy, muru, twierdzy, którą można bronić przed „obcymi”, w której można się schować i która daje poczucie bezpieczeństwa. Obsesja niepodległości jest w nas żywa – zmieniają się tylko czyhające z zewnątrz zagrożenia. Najczęściej w postaci grup społecznych. Konsekwencją jest cierpienie ludzi, którzy stają się ofiarami frustracji turbopatriotów.
Książka Marcina Napiórkowskiego „Turbopatriotyzm” to jedna z tych analiz, które trzeba przeczytać raz. I kolejny. I jeszcze kilka razy. A potem tłuc nią w głowy wszystkich wokół.
Napiórkowski odkrywa mechanizmy i mitologie współczesnej prawicy, umieszcza je w polu badań semiotycznych – wyjaśnia mitologie, symbole i obrazy, jakimi posługuje się polska prawica, i czemu do protofaszystowskich i nacjonalistycznych organizacji przyciągają one sfrustrowanych Polaków.
Skrajna prawica przejmuje stery we współczesnej kulturze politycznej, czy może raczej – już przejęła. Przejęła też słownik słabej (bardzo słabej) lewicy i jej kody interpretacyjne – język uciśnionych. Biali, heteroseksualni katolicy jednogłośnie uznają się za najbardziej uciskaną społeczność w kraju, odnajdując argumenty popkulturowe na swoją „krzywdę” i reinterpretując zachodnioeuropejskie zmiany kulturowe, czemu nie pomaga wykorzystywanie przez obecną władzę ich lęków i frustracji. Prawica szuka wroga ucieleśnionego, nie mogąc zaatakować tego wyobrażonego i nieuchwytnego – czyli systemu kapitalistycznego, liberalnego, którego mechanizmów nie rozumie, a który nie satysfakcjonuje obywateli, wyzyskuje ich i rozmywa narodową tożsamość (bawiąc się przy tym w „uśmiechnięty patriotyzm”).
Lewicowe lekceważenie „wroga” i niezrozumienie kilkusetletniej tradycji narodowej tylko pogarsza sytuację – społeczeństwo mesjanistyczne (a takim jest to polskie) i romantyczne potrzebuje jasnych reguł, granic, tarczy, muru, twierdzy, którą można bronić przed „obcymi”, w której można się schować i która daje poczucie bezpieczeństwa. Obsesja niepodległości jest w nas żywa – zmieniają się tylko czyhające z zewnątrz zagrożenia. Najczęściej w postaci grup społecznych. Konsekwencją jest cierpienie ludzi, którzy stają się ofiarami frustracji turbopatriotów.
January 3, 2021
„Turbopatriotyzm” to obszerna, szczegółowa i dobrze udokumentowana socjologiczna analiza interesującego i ostatnio coraz częstszego oblicza polskiego patriotyzmu - patriotyzmu skrajnie prawicowego.
Autor definiuje to pojęcie, bada jego genezę, pokazuje funkcjonowanie w środowisku społecznym, kulturowym i językowym. Opiera się przy tym na licznych przykładach z szeroko rozumianych mediów, w szczególności portali internetowych i prasy, ale także z dziedziny popkultury. Pokazuje mechanizmy wprowadzania do języka nowych pojęć czy zmiany ich dotychczasowego znaczenia. Wskazuje na kształtowanie mentalności odbiorcy poprzez przejmowanie i adaptowanie przez skrajna prawicę narracji i sposobów działania dotychczas wykorzystywanych przez środowiska liberalne czy lewicowe. Nie ogranicza się przy tym do realiów polskich, ale odnosi do analogicznych zjawisk społecznych obecnych w innych krajach.
Pojęciu "turbopatriotyzmu" autor przeciwstawia „softpatriotyzm”. I choć nie ukrywa, że to "softpatriotyzm" jest mu bliższy, stara się zjawisko „turbopatriotyzmu” przede wszystkim zrozumieć, a następnie rzetelnie opisać i zrobić to bez pejoratywnych komentarzy czy drwin.
Dystans do opisywanych zjawisk, obiektywizm, rzeczowość i wyważona, pozbawiona nadmiernych emocji forma opowieści to najważniejsze atuty książki Marcina Napiórkowskiego.
I choć nie ze wszystkimi twierdzeniami autora się zgadzam, szanuję go zarówno za przekrojowe i wyczerpujące, a zarazem przystępne potraktowanie tematu, jak i za ogrom pracy związanej z zebraniem materiału służącego ich udokumentowaniu.
Autor definiuje to pojęcie, bada jego genezę, pokazuje funkcjonowanie w środowisku społecznym, kulturowym i językowym. Opiera się przy tym na licznych przykładach z szeroko rozumianych mediów, w szczególności portali internetowych i prasy, ale także z dziedziny popkultury. Pokazuje mechanizmy wprowadzania do języka nowych pojęć czy zmiany ich dotychczasowego znaczenia. Wskazuje na kształtowanie mentalności odbiorcy poprzez przejmowanie i adaptowanie przez skrajna prawicę narracji i sposobów działania dotychczas wykorzystywanych przez środowiska liberalne czy lewicowe. Nie ogranicza się przy tym do realiów polskich, ale odnosi do analogicznych zjawisk społecznych obecnych w innych krajach.
Pojęciu "turbopatriotyzmu" autor przeciwstawia „softpatriotyzm”. I choć nie ukrywa, że to "softpatriotyzm" jest mu bliższy, stara się zjawisko „turbopatriotyzmu” przede wszystkim zrozumieć, a następnie rzetelnie opisać i zrobić to bez pejoratywnych komentarzy czy drwin.
Dystans do opisywanych zjawisk, obiektywizm, rzeczowość i wyważona, pozbawiona nadmiernych emocji forma opowieści to najważniejsze atuty książki Marcina Napiórkowskiego.
I choć nie ze wszystkimi twierdzeniami autora się zgadzam, szanuję go zarówno za przekrojowe i wyczerpujące, a zarazem przystępne potraktowanie tematu, jak i za ogrom pracy związanej z zebraniem materiału służącego ich udokumentowaniu.
March 4, 2020
Napiórkowski napisał książkę mądrą - starającą się zrozumieć sytuację w Polsce, bez krytyki i złośliwych komentarzy, ale za to ze zrozumieniem i wyjaśnieniami. Podjął się on tego w bardzo naukowy sposób, wyjaśniając swoją metodę i podając nam źródła, z których głównie czerpał wiedzę. Muszę przyznać, że lista źródeł i przypisów jest imponująca, i to pokazuje, że mamy tu autora, który wie o czym pisze, a jak czegoś nie jest w stanie pokryć, ze względu na brak miejsca i ekspertyzy, to odsyła swojego czytelnika do źródła, które jest w stanie to wyjaśnić.
Napiórkowski głównie skupia się na języku turbopatriotyzmu i wyjaśnia podstawowe pojęcia i tego jak one ewoluowały. Skupia się także na różnicach i porównuje do softpatriotyzmu, układając pojęcia w poręczną tabelkę. "Turbopatriotyzm" to podręcznik dla tych, którzy rozpoczynają podróż po Polsce, starając się zrozumieć, w jakiej sytuacji się znajdujemy i co do tego doprowadziło, a co za tym idzie, jakich błędów unikać na przyszłość i na czym się skupić, naprawiając poczucie przynależności i polskości.
Napiórkowski głównie skupia się na języku turbopatriotyzmu i wyjaśnia podstawowe pojęcia i tego jak one ewoluowały. Skupia się także na różnicach i porównuje do softpatriotyzmu, układając pojęcia w poręczną tabelkę. "Turbopatriotyzm" to podręcznik dla tych, którzy rozpoczynają podróż po Polsce, starając się zrozumieć, w jakiej sytuacji się znajdujemy i co do tego doprowadziło, a co za tym idzie, jakich błędów unikać na przyszłość i na czym się skupić, naprawiając poczucie przynależności i polskości.
November 25, 2020
Ciekawa praca, chociaż nie ze wszystkimi diagnozami autora się zgadzam. Znakomita większość tej książki to jednak piekielnie trafne analizy, rozkładające na czynniki pierwsze wiele przemówień, wydarzeń ostatnich lat. Najbardziej zabrakło mi w tej książce próby zaproponowania alternatywy. Napiórkowski precyzyjnie zbadał trzon turbopatriotyzmu i jednocześnie zrugał przedstawicieli "Polski kolorowej" spod znaku czekoladowego orła prezydenta Komorowskiego - nie opisał jednak, jak jego zdaniem zbudować coś "na kontrze" co skutecznie skapitalizuje energię polityczną po drugiej stronie. A szkoda.
February 2, 2021
Rzetelna robota. I ważna książka. Autor podkreśla, że starał się podejść do tematu naukowo i bezstronnie. Według mnie - udało się. Za książką bez wątpienia stoi duża wiedza i solidna analiza tekstów (potwierdzenie znajdujemy w przypisach i końcowym "Eseju bibliograficznym". Z kilkoma tezami można podyskutować, kilka wątków po rozwinięciu pewnie okazało by się nieco bardziej skomplikowanymi, niż przedstawiono ("opowieści" poszczególnych graczy sceny politycznej aż się proszą o pogłębioną analizę). Ale krótko: bardzo dobrze napisana niezła podstawa do rozmyślań.
March 16, 2020
Bardzo dobra analiza i wytłumaczenie przyczyn zjawiska, które z taką chęcią bagatelizujemy i trywializujemy. Spojrzenie na współczesne ruchy patriotyczne i fenomen alt-prawicy nie z pozycji sędziego, a badacza.
August 26, 2020
Świetna praca do przeczytania, jeżeli dąży się do zrozumienia (albo próby zrozumienia) przeciwnej sobie strony politycznego spektrum. Odkrywcza, ze zróżnicowanymi przykładami i wieloma nawiązaniami do innych tekstów źródłowych. Imponująca praca, wyjątkowa książka.
November 15, 2020
Czekałam na taką książkę od bardzo dawna. Skoro patriotyzm to cnota, to dlaczego ludzie chowają się w domach na trasie Marszu Niepodległości?
Autor analizuje jeden z wielu rozłamów w polskim społeczeństwie używając ciekawych i znaczących przykładów.
Autor analizuje jeden z wielu rozłamów w polskim społeczeństwie używając ciekawych i znaczących przykładów.
February 13, 2020
Świetne. Trafne i niebanalne analizy. Tego trzeba lewakom i prawakom żeby się zrozumieć!
February 3, 2020
Bardzo dobra pozycja. Mi jako liberałce (autor również deklaruje się jako strona liberalno-lewicowa) pozwoliła otworzyć oczy na wiele spraw i zrozumieć nieco 'drugą stronę'.
January 21, 2020
Dobra, choć momentami męcząca książka dla dorosłych. Rozumiem, że niby nic nowego, ale solidna dawka przypominająca wiedzy o m.in. powiązaniach między polityką i biznesem nie zaszkodzi. Bonus za odsyłacze do wielu dalszych lektur.
April 25, 2021
"Witajcie w świecie, w którym Darth Vader to pułkownik Kukliński, Yoda to szef bezpieki, a Voldemort - żołnierz wyklęty oczerniony przez nieobiektywną J. K. Rowling." Świetna książka Marcina Napiórkowskego, która dzięki stylowi autora i dziesiątkom nawiązań do popkultury jest wręcz przyjemnością w czytaniu! Choć ze względu na temat - rozrywka to bolesna. Największą wartością publikacji jest jednak przystępne wytłumaczenie tego, co dzieje się w dzisiejszej polityce i kulturze. Autor ze zrozumieniem mówi o fundamentalnych dla nacjonalizmu (ale nie tylko) tematach i zależnościach: lęku przed niepewnością i powrocie do przeszłości, mitologizacji, budowaniu tożsamości, rekonstrukcji historycznej, tworzeniu narracji, walce o prawa do reprezentacji czy interpretacji świata (jak w otwierającym cytacie). Prawica skutecznie zagospodarowała gniew związany choćby z nierównościami społecznymi, skutecznie proponuje dumę z historii zamiast niepewnej teraźniejszości, skutecznie wykorzystuje to, co jest naturalne wśród wszystkich.
October 30, 2019
Wiem, że autor stara się podchodzić do tematu na sucho i nie oceniać opisywanego "materiału" ale własnie tego chyba mi najbardziej brakowało. Gdzieś przemykało zrozumienie ale bez konkretnego stanowiska. Czy to zarzut? Nie koniecznie. Po prostu chciałbym trochę bardziej poznać opinię autora. Co do samego usystematyzowania i opisu to jak najbardziej rzecz godna polecenia. Dla obu stron sporu żeby dowiedziały się i o sobie i o oponentach trochę więcej bez emocji.
September 11, 2019
Mam taki sam problem jak z Kodem Kapitalizmu-zbyt często śledzę inne teksty autora by znaleźć tu coś szczególnie nowego
September 26, 2019
Lektura obowiązkowa dla polityków o progresywnych poglądach
September 26, 2019
Moim zdaniem to najlepsza książka Napiórkowskiego. Polecam.
November 21, 2019
Dosko.
Displaying 1 - 30 of 31 reviews