Jeden z ostatnich rajskich zak�tk�w Europy - Minorka, morze spokoju

Minorka. �r�dziemnomorska niespodzianka

Dla turyst�w znaj�cych klimaty �r�dziemnomorskich kurort�w Minorka jest niespodziank�. Zielone pejza�e wn�trza wyspy czy smagane wiatrem klify miejscami bardziej przypominaj� mglist� Szkocj� ni� idylliczn� wysp� na najcieplejszym z europejskich m�rz.

Turyst�w wci�� zagl�da tu niewielu. Minorka pozostaje w cieniu swoich s�ynniejszych si�str z archipelagu Balear�w. Zreszt� wcale z nimi nie rywalizuje. Ma sw�j niepowtarzalny klimat, kt�ry jest jej najwi�kszym atutem. Na wyspie r�wnocze�nie mo�e przebywa� nie wi�cej ni� 145 tys. os�b (razem z mieszka�cami, kt�rych jest 75 tys.). To tyle, ile na Majork� przyje�d�a w ci�gu jednego tygodnia.

By chroni� przyrod�, do kt�rej s� ogromnie przywi�zani, mieszka�cy Minorki pilnuj�, by liczby tej nie przekracza�, stawiaj�c na wyszukan� jako��, a nie ilo�� w us�ugach turystycznych. Dlatego nawet w szczycie sezonu nie ma tu t�um�w. �atwo wi�c znale�� nocleg w nadmorskim hotelu, stolik w nadbrze�nej kafejce czy pust� pla�� tylko dla siebie. I odpocz�� przy akompaniamencie fal rozbijaj�cych si� o ska�y oraz muzyce koncertuj�cych cykad.

Jedna z urokliwych pla� Minorki/ Fot. Shutterstock

Minorka. Pieszo, konno, wp�aw i na rowerach

Na Minorce mo�na ukry� si� przed ca�ym �wiatem. Jako rezerwat biosfery UNESCO od 1993 r. w ca�o�ci obj�ta jest ochron�. Nie ma tu zabetonowanych wybrze�y, autostrad, hoteli-wie�owc�w i innych zdobyczy cywilizacji, kt�re wszystkie miejsca na �wiecie czyni� podobnymi do siebie. S� za to parki natury, kameralne pla�e na po�udniu oraz malownicze klify na p�nocy. A tak�e zadziwiaj�ce ta�cz�ce konie i p�tora tysi�ca tajemniczych, megalitycznych budowli, kt�re sprawiaj�, �e wyspa przypomina prehistoryczny skansen. No i policja, kt�ra z nud�w (brak przest�pczo�ci) �apie kierowc�w, najcz�ciej turyst�w, przekraczaj�cych dozwolon� pr�dko�� na jedynej drodze szybkiego ruchu.

Tury�ci szukaj�cy spokoju i kontaktu z przyrod� korzystaj� z ponad stu malowniczych, ukrytych w zatokach pla� z krystaliczn� wod� (na niekt�re mo�na dotrze� w�a�ciwie tylko od strony morza, a je�li ju� l�dem, to wspinaj�c si� po ska�ach), odbywaj� ciekawe wycieczki po parkach natury, w�druj� pieszo nadmorskim szlakiem Cam� de Cavalls prowadz�cym wok� wyspy, je�d�� konno b�d� na rowerach, p�ywaj� po morzu jachtami lub kajakami, nurkuj� czy graj� w golfa

Twierdza La Mola/ Fot. Shutterstock

Minorka. Wszystkie twarze Minorki

Kieruj�c si� wzgl�dami krajobrazowymi, mo�na podzieli� Minork� na cz�� p�nocn� i po�udniow�. Na p�nocy, w�r�d wzg�rz, przewa�aj� lasy sosnowe. Linia brzegowa jest tu postrz�piona, wybrze�e strome i trudno dost�pne. W�r�d klif�w kryj� si� niewielkie zatoki oblewane szmaragdowymi wodami. Cz�� po�udniowa Minorki, wapienna, jest bardziej p�aska, a pla�e szerokie, piaszczyste. W�a�nie tutaj powsta�o kilka kurort�w z nowoczesnymi hotelami.

Dla mieszka�c�w Minorki istnieje jednak zupe�nie inny podzia�: na wsch�d i zach�d. Wynika to z usytuowania dw�ch g��wnych miast: Ciutadella de Menorca oraz Ma�-Mah�n, czyli dawnej i wsp�czesnej stolicy. Pierwsza z nich to urokliwa, hiszpa�ska osada pe�na zabytkowych pa�ac�w, �redniowiecznych ko�cio��w i w�skich uliczek. Druga przypomina bardziej angielskie miasteczko i szczyci si� najwi�kszym po Pearl Harbor naturalnym portem �wiata oraz znajduj�c� si� w pobli�u pot�n� twierdz� La Mola. Ta ostatnia powstawa�a 25 lat, ale nigdy nie sprawdzi�a si� w boju. By�a za to wi�zieniem przeciwnik�w genera�a Franco.

Mi�dzy dwiema "metropoliami" od wiek�w trwa zaciek�y sp�r o to, kt�ra z nich jest wa�niejsza, pi�kniejsza i nowocze�niejsza. Toczy si� otwarta wojna na ciekawsze tradycje, bardziej spektakularne fiesty i lepsze dru�yny sportowe. Najlepiej odwiedzi� oba miasta, by wyrobi� sobie w�asny pogl�d i... koniecznie zachowa� go dla siebie. Biada bowiem tury�cie, kt�ry wda si� z miejscowymi w dyskusj� na temat wy�szo�ci jednego z miast nad drugim.

Wystarczy jednak kr�tki spacer w g��b l�du, by odkry� jeszcze jedn� twarz wyspy, z zielonymi wzg�rzami, wioskami pasterskimi, male�kimi osadami, gajami oliwnymi oraz osobliwymi kamiennymi monumentami. Te ostatnie dowodz�, �e klimat i krajobraz wyspy od czas�w prehistorycznych sprzyja� osadnictwu. Ludzie mieszkali tu ju� w epoce br�zu. Po sobie zostawili ponad 1,5 tys. budowli. Najstarsze maj� wi�cej ni� 3 tys. lat. Najwy�sze s� talajoty - sto�kowate kamienne wie�e. Cz�sto s�siaduj� z nimi taule - 4-5-metrowe budowle w kszta�cie litery T. S� jeszcze navety, kszta�tem przypominaj�ce odwr�cone �odzie, s�u��ce prawdopodobnie za kostnice.

Kamienny monument/ Fot. Shutterstock

Minorka. Wyspa s�o�ca i wiatru

Sezon turystyczny na Minorce trwa od maja do pa�dziernika, kiedy temperatury nie spadaj� poni�ej 20�C (nawet noc�), a za dnia cz�sto osi�gaj� 30�C. S�o�ce �wieci nieprzerwanie 10?12 godz., a �agodny �r�dziemnomorski klimat gwarantuje niemal bezdeszczow� pogod� (no, chyba �e kto� ma pecha). Minorka nazywana jest te� czasem wysp� wiatr�w. Zim� owiewa j� p�nocny ch�odny wiatr tramontana, wiej�cy niekiedy z du�� pr�dko�ci�. Latem zmienia si� w przyjemn� bryz�, kt�ra umila turystom wypoczynek na wybrze�u i jest prawdziw� gratk� dla surfer�w i �eglarzy.

Niewielka liczba miejsc noclegowych sprawia, �e wycieczki na Minork� uchodz� za do�� elitarne, nie s� wi�c tanie. Za tygodniowy wyjazd all inclusive z biurem podr�y trzeba zap�aci� minimum 2,8 tys. z�. Cz�ciej jednak ceny oscyluj� w granicach 3,3?3,7 tys. z�. Tury�ci ch�tnie wybieraj� przyjazne po�udnie, z szerokimi piaszczystymi pla�ami, gdzie jest najwi�ksze skupisko kurort�w. Ale i p�noc, z licznymi pi�knymi zatokami, np. Cala en Blanes czy Cala Santandria w okolicach Ciutadelli, ma do zaoferowania turystom wiele atrakcji. Jednym z najpi�kniejszych miejsc jest Arenal d'en Castell. Pi�kna piaszczysta pla�a, �agodny brzeg, krystalicznie czysta woda oraz liczne atrakcje dla dzieci w rozlokowanych tam kompleksach hotelowych sprawiaj�, �e to ulubiona zatoka na urlop z rodzin�.

Ukryta zatoczka/ Fot. Shutterstock

Minorka. Ile k�ek wybra�

Podr�owanie po Minorce publicznymi �rodkami transportu jest �atwe. Czyste, klimatyzowane autobusy je�d�� po wytyczonych trasach regularnie, cho� poza sezonem niezbyt cz�sto (dlatego wycieczk� warto dok�adnie zaplanowa�). Z dw�ch dworc�w g��wnych - w Ma�-Mah�n i Ciutadelli - mo�na nimi dotrze� niemal do ka�dej miejscowo�ci, a nawet pla�y na wyspie. Aby dojecha� do bardziej odleg�ych zak�tk�w, warto wynaj�� samoch�d.

Wypo�yczenie auta najni�szej klasy na 3 dni to wydatek rz�du 90 euro (z dostaw� w dowolne miejsce, darmowym fotelikiem dla dzieci i mo�liwo�ci� prowadzenia przez wi�cej ni� jednego kierowc�). Je�li chcemy wynaj�� auto na tydzie�, zap�acimy od 120 euro. Warto skorzysta� z licznych lokalnych wypo�yczalni (www.acgmenorca.com, www.alphacarsmenorca.com czy www.poppycars.com), kt�re nie zaskakuj� klient�w dodatkowymi kosztami.

Posiadanie auta podczas ca�ego pobytu daje pe�n� swobod� i mo�liwo�� dopasowania plan�w np. do sytuacji pogodowej. Kiedy wieje po jednej stronie wyspy, jedziemy na drug�, by skry� si� w zacisznej zatoczce. Albo odwrotnie - �apiemy desk� i p�dzimy na fale. Ale je�li wynajmujemy auto tylko po to, by zwiedzi� wysp�, 3 dni to a� nadto. Oddalone od wybrze�y zak�tki wyspy r�wnie przyjemnie zwiedza si� bowiem na rowerze. Rzadko ucz�szczane drogi zach�caj� do bezpiecznych, ca�odziennych wycieczek na dw�ch k�kach.

Cap de Caballeria/ Fot. Shutterstock

Gin, sery i homary

Na Minorce tradycja to podstawa, co wida� r�wnie� na tutejszych sto�ach. W miejscowej kuchni mo�na znale�� wp�ywy kultur panuj�cych na wyspie w przesz�o�ci: arabskie (np. w s�odko�ciach, takich jak marcepan), angielskie (gin i pudding) oraz francuskie i oczywi�cie hiszpa�skie - g��wnie katalo�skie.

Podstaw� potraw s� produkty pochodz�ce z morza i p�l. Ze wzgl�du na czyste �rodowisko i blisko�� morza, miejscowe mleko uznawane jest za jedno z najlepszych w Europie. Podobnie jak tutejsze sery. Mi�dzynarodow� s�aw� zyska� ser z Ma�, ale w sklepach mo�na te� kupi� kilka miejscowych gatunk�w, kt�re dojrzewaj� od 3 tygodni do kilku miesi�cy. Ceni� je i importuj� nawet Francuzi, najwi�ksi znawcy i mi�o�nicy ser�w.

Z Minorki, a konkretnie z Ma�, pochodzi r�wnie� najs�ynniejszy obok ketchupu sos na �wiecie - majonez. Istnieje kilka wersji opowie�ci o tym, sk�d si� wzi��. Pono� kiedy Ma� oblegali Francuzi, mieszka�com nie pozosta�o prawie nic do jedzenia opr�cz jaj i oliwy. Jedli wi�c jaja na twardo z jajeczno-oliwnym sosem. Mniej apetyczna wersja m�wi o kucharce, kt�ra sosem tym chcia�a zatuszowa� smak nie�wie�ego mi�sa podawanego francuskiemu genera�owi.

W portowych knajpkach kr�luje to, co uda�o si� danego dnia rybakom z�owi�, czyli r�ne gatunki ryb przyrz�dzonych na wiele sposob�w, no i oczywi�cie owoce morza. Specjalno�ci� s� krewetki, homary i langusty - te najcz�ciej wy�awia si� z restauracyjnych akwari�w, tu� przed przyrz�dzeniem potrawy, z kt�rych najs�ynniejsza to caldereta de langosta - gulasz z langusty, ulubiony przysmak by�ego kr�la Juana Carlosa.

A je�li kto�, zamiast w portowej knajpce, chcia�by zje�� i pobawi� si� w innych okoliczno�ciach przyrody, powinien odwiedzi� s�ynn� kawiarni� i dyskotek� Cova d'en Xoroi. Mie�ci si� we wn�trzu naturalnej jaskini. Jej okna wychodz� w po�owie wysokiego, 50-metrowego klifu. Dopiero tutaj mo�na rozkoszowa� si� prawdziwym chilloutem, s�cz�c w promieniach zachodz�cego s�o�ca wy�mienit� pomad� - s�ynny miejscowy gin z lemoniad� ze �wie�ych cytryn.

Port w Mao-Mahon/ Fot. Shutterstock

Minorka. Koniecznie trzeba:

- Zwiedzi� stolic� Ma�-Mah�n, z najwi�kszym naturalnym portem na Morzu �r�dziemnym. Warto zar�wno obejrze� miasto z l�du, jak i wybra� si� na przeja�d�k� �odzi� po malowniczej zatoce i porcie.

- Zagubi� si� po�r�d w�skich uliczek dawnej stolicy Ciutadelli. To urokliwe miasteczko pe�ne zabytkowych pa�ac�w i �redniowiecznych ko�cio��w, uwa�ane za jedno z najbardziej romantycznych miejsc na ca�ym Morzu �r�dziemnym.

- Napi� si� pomady (gin z lemoniad�) lub pellofy (gin z wod� sodow�) w s�ynnej dyskotece Cova d'en Xoroi, kt�ra znajduje si� w jaskini z widokiem na morze. Koniecznie o zachodzie s�o�ca.

- Pozna� histori� najwi�kszej w Europie twierdzy La Mola. Warto zwiedza� j� z przewodnikiem. Wra�enie robi nie tylko jej ogrom, lecz tak�e historia.

- Odkry� tajemnice megalitycznych budowli w Naveta des Tudons, Talat� de Dalt i Trepuc�, a tak�e doskonale zachowanej osady Son Catlar - pozosta�o�ci po kulturze talajockiej.

- Zachwyci� si� pi�knem i pot�g� natury, ogl�daj�c klify na p�nocy wyspy i najdalej wysuni�ty cypel Cap de Cavalleria.

- W porcie Fornells uda� si� na miejscowy przysmak, gulasz z homara czy langusty: caldereta de langosta. Cena 65 euro za porcj� nie powinna popsu� nam doskona�ej zabawy kilkoma sztu�cami s�u��cymi do rozprawiania si� z twardym pancerzykiem skorupiaka. Uwaga na ubranie!

Gulasz z homara/ Fot. Shutterstock

Minorka. Warto r�wnie�

- Poopala� si� na najd�u�szej pla�y na Minorce - Son Bou (2,4 km). To jedna z dziewi�ciu tutejszych pla� oznaczonych B��kitn� Flag�. Nigdy nie bywa zat�oczona, ka�dy znajdzie dla siebie ustronne miejsce.

- Zobaczy� zadziwiaj�ce wyst�py ta�cz�cych koni w stadninie Son Martorellet. Wst�p: 25,50 euro (dzieci: 12,50 euro). Cena za wycieczk� fakultatywn� z biura podr�y: 34-35 euro.

- Wjecha� na El Toro (358 m n.p.m.), najwy�sze wzniesienie Minorki, sk�d rozpo�ciera si� wspania�y widok na ca�� wysp�. Na g�rze znajduje si� klasztor oraz figura Chrystusa z rozpostartymi ramionami, postawiona dla uczczenia pami�ci mieszka�c�w Minorki, kt�rzy zgin�li w latach 20. XX w. podczas walk mi�dzy Hiszpani� a Marokiem.

Mo�na te�

- Odby� rejs statkiem wok� malowniczych wybrze�y wyspy. Cena: 44 euro (dzieci do 12 lat: 22 euro). Wycieczka fakultatywna: 53 euro. Jednym z najciekawszych fragment�w wybrze�a jest Cales Coves, gdzie znajduje si� ponad sto jaski� wydr��onych przez cz�owieka w XI w. p.n.e. Pe�ni�y one rol� grobowc�w. To ulubione miejsce mi�o�nik�w nurkowania.

- Przespacerowa� si� po bajkowej wiosce rybackiej Binibeca. Jej bia�e domy inspirowane s� stylem maureta�skim. Wewn�trz ka�dego z nich kryje si� patio i obowi�zkowa fontanna.

- Odwiedzi� jedn� z tradycyjnych farm, na kt�rych produkuje si� lokalne sery, oraz wytw�rni� ginu Xoriguer w Ma�-Mah�n.

- Zabra� dzieci do miasteczka wodnego Aqua Center w Cala en Blanes ko�o Ciutadelli (czynne od maja do wrze�nia). Wst�p: 20 euro (dzieci do 3 lat za darmo, od 3 do 11 lat - 10 euro). Wycieczka fakultatywna z biura podr�y: 35-37 euro.

Binibeca/ Fot. Shutterstock