Stan czytelnictwa w Polsce. Czyta nas najwi�cej od 10 lat, ale czy czytamy wi�cej?

Te 43 proc. to wzrost o dziewięć punktów procentowych, najwięcej od 10 lat. Poza rokiem 2020 wskaźnik ten przez niemal całą dekadę utrzymywał się na niższym poziomie. Jak podaje Biblioteka Narodowa, która corocznie publikuje raport o stanie czytelnictwa w Polsce, wzrosło także zainteresowanie bibliotekami, szczególnie u młodych mężczyzn w wieku 25-39 lat. Coraz częściej potencjalni czytelnicy szukają nowych tytułów w internecie, szczególnie w serwisach społecznościowych. 

"Po raz pierwszy uwzględniono dodatkowe sposoby pozyskiwania informacji o książkach, które są związane z internetowymi ogniwami społecznego obiegu książki. Są to: multimedialne podcasty, vlogi, krótkie filmy, wpisy influencerów rekomendujące książki i czytanie na platformach takich jak: TikTok, gdzie obecna jest społeczność BookTok, BookTube na YouTube czy też Instagram. Badanie odnotowało grupę 7 proc. czytelników korzystających z tego źródła informacji o książkach" - czytamy na stronie BN. Warto zauważyć, że "czytanie" dotyczy zarówno książek papierowych, jak i ebooków. Audiobooki jednak nie są uwzględniane. 

Czyta nas więcej, ale czy czytamy więcej?

Biblioteka Narodowa prowadzi systematyczne badania czytelnictwa ksi��ek już od przeszło trzech dekad. Jesienią w badaniu wzięło udział 2012 Polaków w wieku powyżej 15 lat, odpowiadając na 20 pytań. Dzięki temu wiemy na przykład, że więcej Polek i Polaków przeczytało w zeszłym roku jakąś książkę, ale czy czytamy więcej?

To, że więcej Polaków je czyta, nie oznacza, że rośnie również intensywność praktyk lekturowych - zaznaczają twórcy raportu. Podają, że odsetek osób, które czytały siedem lub więcej ksi��ek w ciągu roku, wynosi 8 proc., a więc nie mamy tu do czynienia z różnicami statystycznie istotnymi w stosunku do ubiegłych lat. A osiem procent to bardzo, bardzo mało!

Z tego punktu widzenia należy ostrożnie myśleć o prognozach dotyczących społecznego zasięgu książki w najbliższej przyszłości – na razie jest zbyt wcześnie, żeby mówić o początku nowego trendu w tej dziedzinie.

- podkreślają. Jednocześnie zauważają, że wyraźnemu zwiększeniu się społecznego zasięgu książki w 2023 roku towarzyszyły pozytywne zmiany nastrojów Polek i Polaków, które były widoczne w odpowiedziach ankietowanych. Wiele wskazuje na to, że wyszliśmy z długiego cienia pandemii, a inne trudne okoliczności, w tym tocząca się od dwóch lat za naszą wschodnią granicą wojna, nie stoją na przeszkodzie wzrostowi optymizmu. Poprawę nastrojów widać także w sferze subiektywnej oceny własnej sytuacji ekonomicznej - osób, które w 2023 roku wyraziły przekonanie, że pieniędzy wystarcza im na wszystkie bieżące potrzeby bez konieczności podejmowania specjalnych wyrzeczeń, było wyraźnie więcej niż w roku 2022 (odpowiednio 20 proc. i 10 proc.).

Więcej kobiet i więcej w papierze. Co najchętniej?

Czytają przede wszystkim osoby uczące się i studiujące (68 proc.), przy czym odsetek czytelników co najmniej siedem książek jest tu prawie dwukrotnie wyższy niż w całej populacji (15 proc.) - jest to oczywiście - choć nie tylko - związane z lekturami, po które sięgają w trakcie edukacji. Wśród osób, które przyznały, że w ciągu minionego roku nie czytały żadnej książki, aż 60 proc. stanowią te, które twierdzą, że dawniej czytały, ale robiły to tylko w szkole lub na studiach.

Kobiety czytają częściej niż mężczyźni i zdecydowanie więcej lubi sięgać po książkę - 53 proc. kobiet lubi lub bardzo lubi czytać, w przypadku mężczyzn zaś odsetek ten wynosi 36 proc. "Nie bez znaczenia jest fakt, że wychowaniem dzieci, w tym czytaniem im książek, zajmują się częściej kobiety. Dzięki tej aktywności nie tracą kontaktu z czytaniem dla przyjemności" - podkreślają naukowcy.

Co czytamy najchętniej? wśród najpoczytniejszych książek w 2023 roku w Polsce były (w kolejności): literatura kryminalna, obyczajowo-romansowa oraz non-fiction (biografie, publicystyka, historia XX w.) i poradniki.

Jeśli czytamy ebooki, to niekoniecznie na czytnikach. Dostęp do internetu mamy przede wszystkim poprzez smartfony. "Tak jak czytanie książek nie jest najbardziej popularną praktyką czytelniczą (czytamy też np. artykuły prasowe - red.), tak również lektura książek w formatach cyfrowych na tle innych sposobów korzystania z internetu przedstawia się bardzo skromnie" - piszą twórcy raportu. Co najmniej jeden tytuł na ekranie urządzenia elektronicznego w 2023 roku przeczytało 7 proc. czytelników, przy czym - na co zwraca uwagę raport - liczba ta powoli rośnie.