Matura 2024: "Postrach maturzystów". Co to jest błąd kardynalny i co za niego grozi?

Matura 2024: Co to jest błąd kardynalny?

Jak wyjaśnia Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE), błąd kardynalny to błąd świadczący o nieznajomości treści i problematyki lektury obowiązkowej do której odwołuje się zdający. Może dotyczyć fabuły (w tym głównych wątków utworu) oraz losów głównych bohaterów. Z błędem kardynalnym mamy do czynienia wówczas, gdy pomyłka popełniona przez zdającego sprawia, że cały tok rozumowania i argumentacja przedstawiona w wypracowaniu są niezgodne z przebiegiem akcji i problematyką utworu. Innymi słowy: błąd kardynalny to taki, który pokazuje, że autor wypracowania nie zna lektury na którą się powołuje i nie wie, o czym pisze. Warto podkreślić, że o błędach kardynalnych mowa jest jedynie w odniesieniu do lektur obowiązkowych.

Błąd kardynalny na maturze z języka polskiego: Przykłady

Przykładem błędu kardynalnego może być napisanie, że Jacek Soplica, bohater "Pana Tadeusza" nie przeszedł przemiany po zastrzeleniu Stolnik lub że Telimena była matką Tadeusza (i zbudowanie wokół tego stwierdzenia całej argumentacji). Inny przykładem błędu kardynalnego jaki można popełnić w odniesieniu do lektury która dosyć często pojawia się na maturze jest stwierdzenie, że Stanisław Wokulski, bohater "Lalki", był ubogim bezrobotnym. Jeśli autor doda, że to właśnie z tego powodu Izabela Łęcka nie darzyła go uczuciem – ryzyko uznania takich sformułować za błąd kardynalny wzrośnie.

Błąd kardynalny a błąd rzeczowy: Różnice

Błąd kardynalny to rodzaj błędu rzeczowego. Błąd rzeczowy polega np. na pomyleniu imienia czy nazwiska bohatera lektury czy pomylenie wątków drugoplanowych. Jeżeli jednak pozostałe elementy wypracowania są zgodne z treścią lektury, błąd rzeczowy nie zostanie uznany za kardynalny.

Matura 2024: Co się stanie, jeśli maturzysta popełni błąd kardynalny?

Za pracę pisemną w której znajduje się błąd kardynalny maturzysta otrzymuje zero punktów. Co to oznacza w praktyce? To zależy, w jakiej formule zdawany jest egzamin. Matura według Formuły 2015 (obowiązującej osoby, które przed pójściem do liceum czy techników uczęszczały do gimnazjów) przewidywała 20 punktów za test i 50 punktów za wypracowanie, co przy progu zdawalności 30 proc. (minimum 21 punktów) oznaczało, że błąd kardynalny na maturze uniemożliwiał zdanie egzaminu.

Inaczej jest w przypadku matury przeprowadzanej w Formule 2023, czyli tej, którą zdają absolwenci szkół ponadpodstawowych utworzonych po likwidacji gimnazjów (4-letnich liceów, 5-letnich techników itd.). Na tym egzaminie można uzyskać 10 pkt. za test "Język polski w użyciu", 15 pkt. za test historycznoliteracki i 35 pkt. za wypracowanie, a więc łącznie 60 punktów. By zdać maturę (czyli osiągnąć próg 30 proc. – zdobyć 18 punktów) wystarczy dobrze rozwiązać część testową egzaminu. Oznacza to, że jeśli w wypracowaniu pojawi się błąd kardynalny i maturzysta otrzyma za nie 0 punktów – wciąż ma szansę zaliczyć maturę.

Matura 2024: Terminy

W 2024 r. egzamin maturalny (sesja główna) zostanie przeprowadzany w dniach:

• 7-24 maja (część pisemna),
• 11-16 maja (z wyjątkiem 12 maja) oraz od 20-25 maja (część ustna).

Tradycyjnie pierwszym egzaminem do którego podejdą maturzyści będzie egzamin pisemny z języka polskiego. "Ogółem w 2024 r. przeprowadzonych zostanie ok. 556 885 egzaminów w części ustnej oraz ok. 1 405 725 egzaminów w części pisemnej" – informuje CKE. Te liczby dotyczą zarówno egzaminów przeprowadzanych w Formule 2023, jaki Formule 2015.