Baza danych aliasu rejestru Windows jest złożona ze względu na swój rozmiar (niezliczone klucze i podklucze i/lub wpisy, które zawiera) i jest trudna do zrozumienia w całości, nawet dla profesjonalistów. Nie jest ona jednak na tyle złożona, by znacząco spowalniać system, gdyby zawierała śmieciowe dane, zwłaszcza że jej zużycie pamięci nie jest aż tak wygórowane. Niektóre zakodowane pliki multimedialne MP4 zajmują wielokrotnie więcej miejsca na dysku ze względu na liczbę klatek na sekundę i ścieżkę audio.
Rejestr systemu Windows oferuje wiele możliwości kontroli i optymalizacji komputera. Niemożliwe jest omówienie wszystkich jego aspektów w jednym artykule i nie będziemy próbować tego robić tutaj. Zamiast tego wybraliśmy kilka ekscytujących aspektów rejestru, które, mamy nadzieję, nie są jeszcze znane. Pozwolą one lepiej opanować system operacyjny.
Wyświetlanie rejestru w Edytorze rejestru
System Windows zawiera narzędzie, które można uruchomić w celu przeglądania i eksploracji rejestru: edytor rejestru, czyli Regedit — nazwa pliku uruchamialnego to regedit.exe. Aby wywołać to narzędzie, naciśnij skrót Windows + R i wprowadź polecenie regedit w oknie dialogowym Uruchom, które zostanie otwarte. Po kliknięciu tego polecenia pojawi się komunikat ostrzegawczy UAC.
Jeśli chcesz otworzyć drugie okno edytora rejestru, nie powiedzie się to, jeśli ponownie uruchomisz "regedit". Zamiast tego wprowadź polecenie regedit /m w oknie dialogowym Windows R Execute.
Regedit.exe vs. regedt32.exe
Edytor rejestru nie oferuje największego zakresu funkcji, ale często jest wystarczający. Jest to bilet wstępu, brama do rejestru systemu Windows. Narzędzie umożliwia wprowadzanie zmian w bazie danych. Korzystanie z polecenia CMD "reg" jest bardziej złożone.
Zdjęcie: COMPUTER BILD
Oprócz "regedit" istnieje jeszcze jedno polecenie wywołujące edytor rejestru: regedt32. Od Windows XP polecenie to — podobnie jak regedit — uruchamia wbudowany program "regedit.exe". W aktualnym systemie operacyjnym to od użytkownika zależy, czy do przeglądania rejestru i pracy nad nim użyje jednej czy drugiej instrukcji.
W systemie Windows 2000 było inaczej: regedt32(.exe) miał inny wygląd i inny zakres funkcji niż regedit.exe. Tylko kilka przykładów: Tylko z regedt32 można było wyłączyć pojawianie się zapytań przy usuwaniu kluczy rejestru, ponadto tylko "oryginalny Windows 2000 regedt32.exe" wyświetla różne istotne klucze rejestru wysokiej rangi w oddzielnych oknach w ramach okna nadrzędnego (koncepcja MDI, Multiple Document Interface). Przez długi czas czcionkę w środowisku można było dostosować tylko tutaj; dopiero Windows 10 1703 wprowadził możliwość ustawień dotyczących wewnętrznych czcionek dla regedit.exe.
Skanowanie rejestru w poszukiwaniu niepotrzebnych danych
Niektóre programy po odinstalowaniu pozostawiają w rejestrze niepotrzebne dane. Mowa o zbędnych wpisach w rejestrze, a niektórzy użytkownicy oskarżają je o spowalnianie działania systemu. Nawet jeśli wpisy, o których mowa, nie robią tego (w niebotycznym stopniu), wiele osób czuje się bardziej komfortowo, jeśli rejestr jest wolny od takiej zawartości, a zatem lśniący czystością. System Windows przynosi nawet bezużyteczne wpisy rejestru podczas świeżej instalacji, nawet jeśli nie miał jeszcze żadnego "kontaktu z oprogramowaniem innych firm".
Jeśli chcesz znaleźć i usunąć przestarzałe wpisy rejestru, najlepiej jest użyć narzędzia do czyszczenia rejestru; funkcja wyszukiwania edytora rejestru (wywoływana za pomocą Ctrl-F, gdy regedit.exe jest załadowany) nie jest zbyt wydajna pod tym względem. Może to spowodować niewielki wzrost wydajności. Darmowe narzędzia do czyszczenia rejestru w tym obszarze obejmują
Kilka programów do czyszczenia rejestru w połączeniu skanuje rejestr w poszukiwaniu niepotrzebnych danych jeszcze skuteczniej niż tylko jeden. Tak długo, jak nie używasz zbyt wielu z tych narzędzi, nie zagraża to stabilności systemu operacyjnego. Czyszcząc rejestr, usuwasz odniesienia do programów, które dawno zostały odinstalowane, co może być również interesujące ze względu na prywatność, oprócz aspektu szybkości.
Błędy wynikające z czyszczenia rejestru
Jeśli użyłeś narzędzia do czyszczenia rejestru, aby usunąć bałagan w rejestrze, możliwe jest przeprowadzenie drugiego skanowania bazy danych za pomocą tego samego narzędzia: Często ujawnia to dalsze niepotrzebne ślady oprogramowania. Mówiąc prościej, nowe niepotrzebne dane są wynikiem błędów pozostawionych w rejestrze przez poprzednie czyszczenie.
Zasada kolejnych błędów i konieczności kilkukrotnego skanowania w celu "utrzymania rejestru w czystości" leży u podstaw nieco starszego narzędzia "Little Registry Cleaner". Narzędzie jest wyposażone w ustawienie umożliwiające rozpoczęcie kolejnego sprawdzania w poszukiwaniu niepotrzebnych informacji natychmiast po zakończeniu skanowania i czyszczenia. W przypadku konwencjonalnych narzędzi do czyszczenia rejestru, zwykle trzeba to zrobić samodzielnie — co należy zrobić.
Eusing Free Registry Cleaner vs. Eusing Cleaner
Oprócz dokładnego Eusing Free Registry Cleaner (EFRC), eusing.com oferuje również Eusing Cleaner. Wizualnie to ostatnie narzędzie wygląda jak replika CCleaner: po lewej stronie znajdują się również kategorie, a po prawej obszar roboczy. W sekcji "Cleaner" można usunąć balast z systemu plików, co obejmuje czyszczenie przeglądarek, takich jak Firefox, Microsoft Edge i Opera. W sekcji "Rejestr" można wyczyścić centralną bazę danych systemu Windows o tej samej nazwie.
Eusing Cleaner posiada moduł defragmentacji rejestru, który wyprzedza CCleaner i EFRC. Podobnie jak jego dwaj rywale, posiada również menedżera autostartu i funkcję tworzenia kopii zapasowych rejestru. Eusing Cleaner skanuje równie dokładnie jak EFRC: ten pierwszy znalazł 118 zbędnych wpisów w rejestrze na jednym z naszych systemów testowych, podczas gdy drugi program znalazł 106 wpisów.
RegSeeker: Narzędzie do czyszczenia rejestru może nawet zmienić nazwę złośliwego oprogramowania
Główną funkcją nieco starszego RegSeeker jest czyszczenie komputera, które skanuje system plików w poszukiwaniu niepotrzebnych plików i skanuje rejestr w poszukiwaniu balastu. Narzędzie do tuningu działa również jako menedżer autostartu i rodzaj menedżera urządzeń, który, podobnie jak narzędzie pokładowe systemu Windows o tej samej nazwie ("devmgmt.msc"), wyświetla listę zainstalowanych komponentów sprzętowych wraz ze szczegółami.
RegSeeker zawiera również poprawki, których można użyć do skonfigurowania systemu operacyjnego według własnych upodobań — kolumna "OS" pokazuje, które z szybko stosowanych przełączników konfiguracyjnych działają w poszczególnych systemach operacyjnych. Program jest darmowy, ale tak zwane "głębokie czyszczenie" rejestru wymaga zakupu wersji Advanced Edition. RegSeeker Advanced posiada również funkcję eliminacji złośliwego oprogramowania: Za jej pomocą można zakończyć procesy i spowodować natychmiastową zmianę nazwy lub usunięcie powiązanego z nimi pliku systemowego.
Narzędzia do usuwania dokładnie eliminują aplikacje antywirusowe
Jeśli zamierzasz zmienić swój program antywirusowy, powinieneś odinstalować stary przed zainstalowaniem nowego produktu AV. Istnieją narzędzia do usuwania wielu programów antywirusowych: Prawie każdy dostawca oprogramowania antywirusowego zapewnia takiego małego pomocnika, który usuwa warianty oprogramowania z własnego portfolio. Narzędzia do usuwania albo wykrywają wszelkie pozostałości (rejestru) po normalnej deinstalacji i usuwają je, albo zajmują się (w przeciwnym razie nieudanym) usuwaniem od samego początku.
Określenie rozmiaru rejestru
Jeśli interesuje Cię, jak duży jest rejestr systemu Windows, sprawdź to. Istnieje do tego kilka narzędzi i podejść: Windows 11 Manager (shareware) i IObit SysInfo Free (darmowy) są naszymi rekomendacjami w tym kontekście.
W Menedżerze Windows 11 otwórz sekcję "Informacje > Informacje o systemie > System operacyjny", natomiast w IObit SysInfo Free przejdź do sekcji "System operacyjny". Obie aplikacje ujawniają aktualny rozmiar rejestru i jego maksymalną objętość.
Aby określić rozmiar poszczególnych kluczy rejestru, pakiet Sysinternals firmy Microsoft zawiera dedykowane narzędzie o nazwie "ru.exe" (Registry Usage). Skopiuj jego ścieżkę do wiersza poleceń i dodaj spację oraz ścieżkę klucza rejestru, który chcesz przeanalizować. Zostanie wyświetlony określony rozmiar bajtu.
Jako test, utwórz wpis ciągu w analizowanym kluczu w edytorze rejestru Windows i wypełnij go wartością lub właściwością. Im dłuższe są znaki w nazwie i/lub właściwości, tym bardziej obszerny będzie raportowany wolumin, gdy odpowiedni klucz zostanie ponownie przeanalizowany. Dodając informacje i używając ru.exe, można poczuć, jak małe są zazwyczaj wewnętrzne elementy rejestru. Na przykład rejestr w jednym z naszych systemów testowych miał rozmiar zaledwie 144 megabajtów.
Anegdota o Windows 2000: tutaj rozmiar rejestru można było odczytać za pomocą wbudowanych zasobów (GUI, bez wsadu) — a nawet można było ustawić maksymalny rozmiar rejestru. Kontrola i konfiguracja odbywała się w oknie dialogowym "Pamięć wirtualna", do którego można uzyskać dostęp za pośrednictwem Windows-R i polecenia sysdm.cpl.
Jak szybki jest mój BIOS/UEFI? Rejestr wie, co robić
System Windows przechowuje informacje o tym, jak długo trwało uruchamianie oprogramowania układowego BIOS UEFI przy ostatnim włączeniu komputera. Odpowiednie informacje można wyświetlić w Menedżerze zadań na karcie Autostart, patrz informacje w prawym górnym rogu. Pojawia się tam liczba sekund. Rejestr dostarcza jeszcze bardziej szczegółowych informacji. W edytorze rejestru przejdź do następującej ścieżki klucza:
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\ControlSet001\Control\Session Manager\Power
Sprawdź w segmencie, jaką wartość ma wpis "FwPOSTTime". Są to milisekundy. Jednak informacje dostarczane przez Menedżera zadań są całkowicie wystarczające.
Jaki mam BIOS? Wystarczy trochę poszukać
Czy interesuje Cię wersja systemu BIOS? Otwórz tę ścieżkę w edytorze rejestru:
HKEY_LOCAL_MACHINE\HARDWARE\DESCRIPTION\System
W prawej sekcji Regedit, zostaniesz poinformowany o wpisie "SystemBiosVersion" poprzez jego wartość.
Zapisywanie kluczy rejestru w pliku REG (do analizy) — lub w dokumencie TXT
Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy klucza w edytorze rejestru można zapisać go w pliku REG za pomocą polecenia "Eksportuj". Dwukrotne kliknięcie nowego pliku przywraca odpowiednią zawartość w rejestrze — jeśli została usunięta lub na innym komputerze. Jeśli wybierzesz opcję "Pliki tekstowe (*.txt)" z menu rozwijanego w oknie dialogowym eksportu, otrzymasz plik TXT. Chociaż nie nadaje się on do importu rejestru poprzez dwukrotne kliknięcie, można w ten sposób bezpiecznie otworzyć dokument w edytorze "Notatnik".
Możliwe jest również otwarcie plików REG w edytorze, aby bezpiecznie zajrzeć do ich wnętrza poprzez dwukrotne kliknięcie. Aby to zrobić, należy raz zmodyfikować rejestr: Otwórz klucz
HKEY_CLASSES_ROOT\regfile\shell
i kliknij dwukrotnie pozycję "(Standardowy)" w prawym obszarze. Wprowadź "Edytuj" jako wartość i zakończ przyciskiem "OK".
Edytor rejestru z trybem ciemnym — nie można go uzyskać za pomocą Regedit
Edytor rejestru systemu Windows ma tę wadę, że nie działa w trybie ciemnym, nawet jeśli robi to system Windows. Jeśli cenisz sobie taki wygląd, zalecamy skorzystanie z bezpłatnego alternatywnego narzędzia edytora rejestru "RegCool".
Menedżer plików dla NTFS z obsługą widoku rejestru
Oprócz pełnokrwistych edytorów rejestru, takich jak regedit.exe lub RegCool, istnieją menedżery plików, które umożliwiają przeglądanie i edycję rejestru. Jeśli chcesz mieć NTFS i nawigację po rejestrze pod jednym dachem, spójrz na Multi Commander i Altap Salamander.
Analizuj pliki REG: PowerToys wkracza do akcji
Pliki REG mapują klucze rejestru i często stanowią ich kopie zapasowe — można je zaimportować do rejestru poprzez dwukrotne kliknięcie i w ten sposób przywrócić. Przede wszystkim należy przeanalizować pliki REG ze źródeł zewnętrznych przed załadowaniem ich do systemu Windows w ten sposób, ponieważ mogą one spowodować złośliwe zmiany.
Jeśli nie chcesz używać edytora do analizy, zalecamy PowerToys: Zainstaluj je. Kliknięcie pliku REG prawym przyciskiem myszy spowoduje wyświetlenie menu kontekstowego, w którym powinna pojawić się pozycja "Podgląd". Po wybraniu tej opcji pojawi się narzędzie PowerToys "RegistryPreview", które wyświetla zawartość pliku dokumentu w atrakcyjny wizualnie sposób.
Zakładki rejestru: TidyTabs umieszcza je nad Regedit (można też użyć RegCool).
Edytor rejestru systemu Windows nie oferuje zakładek, w przeciwieństwie do niektórych zewnętrznych edytorów rejestru. Jeśli cenisz sobie zakładki w sensie operacji TDI (Tabbed Document Interface), użyj narzędzia edytora innej firmy. Możesz też zaktualizować regedit.exe za pomocą TidyTabs: Ten pomocnik dodaje również zakładki do programu Microsoft Excel, których brakuje zaawansowanym użytkownikom w arkuszu kalkulacyjnym.
RegScanner: Przeszukiwanie rejestru
Bezpłatne narzędzie "RegScanner" firmy NirSoft stanowi alternatywę dla funkcji wyszukiwania w edytorze rejestru systemu Windows. Opcje wyszukiwania są bardziej rozbudowane w aplikacji innej firmy. Wymagane jest jednak trochę czasu na zapoznanie się, zwłaszcza że aplikacja jest w języku angielskim.
Jeśli nie chcesz używać specjalistycznego narzędzia do przeszukiwania bazy danych rejestru, możesz użyć RegCool. Podobnie jak w przypadku regedit.exe, naciśnij Ctrl-F, aby rozpocząć wyszukiwanie.
Porównywanie stanów rejestru za pomocą RegShot
RegShot umożliwia porównywanie różnych stanów rejestru. W tym celu program wykonuje dwie migawki rejestru. Możesz przeanalizować te migawki, klikając przycisk "Porównaj". Różnice między migawkami zostaną wyświetlone w edytorze Windows Notepad.exe. Na przykład, możesz dowiedzieć się, który wpis rejestru zmienia system operacyjny po dostosowaniu ustawienia w opcjach folderów Windows. Dzięki zdobytej wiedzy można w przyszłości zmienić to zachowanie za pomocą edytora rejestru lub pliku wsadowego.
Monitorowanie dostępu do odczytu i zapisu w systemie plików i rejestrze.
Process Monitor wymaga dogłębnej znajomości systemu Windows, bez której narzędzie nie może być efektywnie wykorzystywane. Narzędzie jest częścią pakietu Microsoft Sysinternals Suite i jest również dostępne do pobrania osobno. Za jego pomocą można rejestrować dostępy do systemu plików i rejestru oraz zapisywać je na długiej liście. Ponieważ rozmiar tej listy stale rośnie, rozwiązanie wymaga coraz więcej miejsca w pamięci RAM, więc możesz chcieć zatrzymać nagrywanie zdarzeń systemowych, klikając ikonę przechwytywania u góry.
Uruchom Regedit bezpośrednio za pomocą określonego klucza
Jeśli często chcesz otwierać określone klucze rejestru, skorzystasz z funkcji ulubionych w Edytorze rejestru systemu Windows. Registry Key Jumper zapewnia alternatywny wariant wywoływania kluczy: W darmowym oprogramowaniu można tworzyć i zarządzać kolekcją ulubionych kluczy. Kliknij dwukrotnie, aby uzyskać do nich dostęp w narzędziu.
Jeśli program Regedit jest otwarty, następuje przełączenie do wybranego klucza. Jeśli edytor rejestru nie został jeszcze otwarty, najpierw ładuje się, a następnie przeskakuje do odpowiedniego klucza. Opcjonalnie można utworzyć skróty do kluczy w narzędziu na pulpicie, aby uruchomić Regedit bezpośrednio z nich (co nie jest łatwo możliwe w przypadku wbudowanych narzędzi systemu Windows).
Ulepszony edytor rejestru: Windhawk wprowadza ładniejsze oznaczenia
Program "Windhawk" to poufna wskazówka, jak uatrakcyjnić edytor rejestru systemu Windows. Zazwyczaj po wybraniu wpisu rejestru w programie Regedit widoczna jest tylko jego nazwa podświetlona na niebiesko.
Windhawk rozszerza wizualizację na całą odpowiednią linię. Aby to zrobić, użyj myszy, aby przejść do "Przeglądaj" i wpisz "Themed Regedit ListView". Jeśli następnie klikniesz, aby zainstalować dane rozszerzenie, możesz spodziewać się bardziej imponującej wizualizacji.
Benchmark rejestru. Czy baza danych systemu jest wydajna?
Specjalne narzędzie do tego celu prezentujemy w podlinkowanym artykule. Poza tym praktycznie każdy program do czyszczenia rejestru nadaje się do przynajmniej podstawowego skanowania rejestru pod względem jego zwrotności: w zależności od czasu skanowania zgłaszanego przez takie narzędzia, rejestr będzie mniej lub bardziej zapełniony. Nie należy jednak przeceniać czasu skanowania: W porównaniu do Eusing Free Registry Cleaner, CCleaner, na przykład, pokonuje rejestr tak szybko, jak rakieta. Silnik skanowania odgrywa tutaj ważną rolę.
Ashampoo WinOptimiser 27 umożliwia defragmentację rejestru, co zmniejsza jego rozmiar i potencjalnie przyspiesza jego działanie. Ponieważ termin "defragmentacja" ma zastosowanie w sensie przenośnym, można również użyć tej procedury dostrajania na instalacji SSD systemu Windows, a tym samym na rejestrze SSD.
Defragmentacja rejestru w ramach pakietu systemowego znanego jako "AWO 27" jest poprzedzona analizą rejestru. Jeszcze przed tym sprawdzeniem wymiary rejestru są wyświetlane w formacie hive (hives = pliki rejestru). Analiza rejestru i defragmentacja są dostępne tylko w systemie Windows 10; w systemie Windows 11 pakiet systemowy nie oferuje punktu wywołania w tym celu w menu GUI.
Może cię również zainteresować:
- Rejestr Windows — przyspieszanie podglądu — poradnik
- Poznaj sposoby modyfikacji rejestru systemu Windows
- Naprawiamy komputer: jak zrobić kopię rejestru?
- Auslogics Registry Defrag: program do defragmentacji i kompresji rejestru Windows
- Jak tworzyć kopie zapasowe rejestru Windows? Praktyczne wskazówki i narzędzia
- Triki do rejestru: przyspieszenie wyświetlania podmenu
