Recenzja ksi��ki: S�ownik wiedzy o kulturze

Recenzuje: SiM

„S�ownik wiedzy o kulturze” opublikowany nak�adem wydawnictwa Arkady to interesuj�cy zbiór hase� z zakresu historii sztuki, muzyki, teatru, filmu i antropologii kultury. To zbiór ciekawy, fascynuj�cy, to równie� swoisty elementarz wiedzy o kulturze. To jednak ksi��ka, która przydatna oka�e si� nie tylko jako pomoc przy nauce wiedzy o kulturze w szkole �redniej.


Bo w�a�nie wprowadzenie wiedzy o kulturze do programu nauczania sta�o si� dla zespo�u autorów i redaktorów „S�ownika wiedzy o kulturze” inspiracj� do stworzenia tego opracowania. Przegl�daj�c dost�pne na rynku podr�czniki, stwierdzili badacze, �e zdecydowanie nie spe�niaj� one wszystkich wymaga�, jakie postawi� by im nale�a�o. Podj�li si� wi�c dzie�a z pozoru niemo�liwego – wype�nienia tej luki. Czy si� uda�o? To w zasadzie zale�y od punktu widzenia osoby prac� t� oceniaj�c�.


Powiedzmy otwarcie: ogrom informacji zawartych w tej ksi��ce momentami wr�cz przyt�acza. Autorzy rzeczywi�cie dziedziny, które zdecydowali si� omówi�, prezentuj� w sposób najzupe�niej wyczerpuj�cy. Na uwag� zas�uguje poszerzenie zagadnie� poruszanych na lekcji wiedzy o kulturze o tre�ci z zakresu jej antropologii. Has�a opracowane s� rzetelnie i przyst�pnie – cho� raczej daj� ogólne poj�cie na konkretny temat, ni� zagadnienie wyczerpuj�. Czasem te� zdarza si�, �e poszczególne poj�cia omówione zostaj� w sposób do�� enigmatyczny. Prosty przyk�ad: po lekturze artyku�u dotycz�cego has�a impromtu wi�kszo�� czytelników nie b�dzie ani o jot� bli�sza zrozumienia tego poj�cia ni� przed si�gni�ciem po „S�ownik…”


Wydaje si� te�, �e czasem autorzy podejmuj� tematy bardzo lu�no zwi�zane z faktycznymi wymogami nauczycieli wiedzy o kulturze. Wi�cej: tematy, które s� tak specjalistyczne, �e spokojnie mo�na by by�o je pomin��. Tu kolejny przyk�ad: trudno wyobrazi� sobie, by wi�kszo�ci z nas potrzebna by�a do�� szczegó�owa wiedza na temat lambrekinu. Mamy te� mnogo�� hase� po�wi�conych wspó�czesnym pianistom jazzowym, a brak na przyk�ad informacji na temat �yj�cych w XX wieku filozofów i naukowców (Gadamer, Ingarden, Schleiermacher). Cho� w zasadzie nie jest to element nauczania wiedzy o kulturze, musi bole� brak niektórych nazwisk najwybitniejszych literatów (z lektury s�ownika opublikowanego nak�adem Arkad wyprowadzi� mo�na b��dny wniosek, jakoby literatura nie by�a elementem kultury) – owszem, znajdziemy tu artyku� po�wi�cony Mickiewiczowi, ale Czes�awa Mi�osza i Wis�awy Szymborskiej w publikacji tej zabrak�o.


Niedobrze by by�o jednak, gdyby czytaj�cy ten tekst odnie�li wra�enie, �e „S�ownik wiedzy o kulturze” to publikacja z�a. Nawet nie szukaj�c konkretnego has�a, czytelnik, przegl�daj�c to dzie�o, mo�e natrafi� na wiele interesuj�cych artyku�ów i pot�nie wzbogaci� sw� wiedz�. Uczyni to tym ch�tniej, �e publikacja ta wydana jest pi�knie – na kredowym papierze, wzbogacona mnogo�ci� ilustracji, reprodukcji i zdj��. Do�� przyst�pny j�zyk sprawia, �e – poza nielicznymi wyj�tkami – zrozumienie poszczególnych artyku�ów nie powinno licealistom czy doros�ym czytelnikom nastr�czy� wi�kszych k�opotów. Ponadto, pomijaj�c kwesti� historii literatury, „S�ownik wiedzy o kulturze” to dzie�o bardzo wszechstronne. Je�li si�gniemy po teksty dotycz�ce poszczególnych epok, uzyskamy ich opis naprawd� wyczerpuj�cy. Dowiemy si� o najwa�niejszych zjawiskach, jakie zasz�y wówczas w muzyce, architekturze czy malarstwie. Wydaje si�, �e wi�cej od publikacji si�� rzeczy ograniczonej pod wzgl�dem obj�to�ci wymaga� nie mo�na.


„S�ownik wiedzy o kulturze” daje wi�c ogólny obraz historii kultury i sztuki europejskiej, pozwala te� pozna� wi�kszo�� wa�niejszych poj�� oraz poszerzy� sw� wiedz� na tematy do�� specjalistyczne. Dzi�ki publikacji wydawnictwa Arkady mo�emy pozna� najwa�niejszych twórców poszczególnych epok oraz zapozna� si� z niektórymi ich dzie�ami. Pi�kne wydanie sprawi te�, �e po publikacj� t� ch�tnie b�dzie czytelnik si�ga�, co pozwoli mu od�wie�y� wiedz�. Czy mog�aby by� to ksi��ka lepsza lub bardziej dopracowana? Pewnie tak, ale mimo tego nale�y ona do najbardziej interesuj�cych i wyczerpuj�cych na rynku.