Recenzja ksi��ki: Nowy leksykon sztuki chrze�cija�skiej

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Sztuka, która narodziła się wraz z rozwojem cywilizacji ludzkiej, na początku związana była z obrzędami magicznymi. Z czasem – spełniając różne funkcje (estetyczne, społeczne, dydaktyczne, terapeutyczne) – stała się odzwierciedleniem wewnętrznych emocji człowieka, dającego im wyraz w tworzeniu dzieł (rzeźba, malarstwo, architektura), utworów literackich, widowisk (teatr, taniec, muzyka) oraz charakteryzujących się wysokimi walorami estetycznymi innych wytworów artystycznych. W chwili, kiedy sztuka „w ogóle” wykracza poza możliwości czysto ludzkie, dochodzi do głosu sztuka chrześcijańska, ukierunkowana na wartości wymykające się zmysłom: prawdę, dobro i piękno. O duchową stronę życia człowieka zatroszczyło się wydawnictwo Jedność, oddając do rąk czytelników swoiste dzieło sztuki, wydobywające na światło dzienne głębię przekazu bogatej chrześcijańskiej twórczości artystycznej.

Materiał zawarty w Nowym leksykonie...  jest obszerny i szczegółowy: obok haseł poświęconych ikonografii, architekturze i sztukom plastycznym, znalazły się pojęcia omawiające sztuki różnych epok oraz miejsc, kategorie powołujące się na dziedzictwo artystyczne zawdzięczane zgromadzeniom zakonnym, a także pojęcia ogólne, z którymi człowiek ma okazję zetknąć się na codzień (reforma katolicka i protestancka, paleografia oraz archeologia chrześcijańska, przystosowanie liturgiczne świątyń i wiele innych zagadnień).

Encyklopedyczna publikacja Nowy leksykon sztuki chrześcijańskiej bez wątpienia należy do dzieł wybitnych. Ogrom pracy włożonej w jego powstanie świadczy o głębokiej znajomości tematu oraz odpowiedzialności i kompetencji twórców. Biogramy świętych, drobiazgowe opisy miejsc i budowli, cechy charakteryzujące poszczególne epoki, dobra służące innym, przydatność wytworów rzemieślniczych, różnorodne działania, plany urbanistyczne, chrześcijańskie motywy - to tylko niektóre z pięciuset zamieszczonych w leksykonie haseł. Nic więc dziwnego, że publikacja – narzędzie wystarczająco analityczne i syntetyczne, zdolne zaspokoić zapotrzebowanie na tego rodzaju literaturę – jest aż tak obszerna.

Przeglądając karty albumu, nie sposób nie zachwycić się jego treścią. Obok typowej teorii znalazły się tu piękne fotografie, reprodukcje światowej sławy dzieł sztuki, rzucone na papier rekonstrukcje budowli architektonicznych, rysunki, szkice, plany, portrety, a także wykresy, schematy i zestawienia. Wszystkie te elementy zostały dokładnie oznaczone i opisane. Pomocą służy ułatwiający szybkie odnalezienie konkretnej postaci Wykaz autorów, znajdujący zastosowanie w tekście Wykaz skrótów bibliograficznych oraz Ksiąg biblijnych Starego i Nowego Testamentu, a także ponumerowany Wykaz zdjęć oraz ułożony w porządku alfabetycznym Wykaz haseł. Wspaniała szata graficzna dodaje uroku dziełu.

Z publikacji wydawnictwa Jedność skorzystają teolodzy, studenci historii sztuki oraz ci, dla których prawda, dobro i piękno mają zasadnicze znaczenie. Ów cenny przewodnik po wielowiekowym dziedzictwie kultury chrześcijańskiej powinien trafić do jak największej liczby odbiorców.