QualityLandia
Marc-Uwe Kling

W QualityLandii mieszka Piotr Bezrobotny, Martyn Zarz�dca i John of Us. To na tych trzech osobach osnuta jest ca�a fabu�a oraz wok� nich rozgrywa si� akcja. Piotr Bezrobotny spo�ecznie okre�lany jest mianem Bezu�ytecznego (poni�ej 10 levelu). Zajmuje si� z�omowaniem, ale ma wielkie i mi�kkie serce i wi�kszo�� robot�w oddanych na zutylizowanie chowa w tajemnicy u siebie w piwnicy. Jest wi�c przeci�tnie szcz�liwym opiekunem zepsutego robota bojowego, e-poetki z utracon� wen�, zepsutego smartfona ze z�o�liwym i ci�tym j�zykiem, seksdroida z utrat� potencji oraz drona, kt�ry boi si� lata�. Martyn Zarz�dca to bohater, kt�ry nie zas�ynie bystro�ci� umys�u i samodzielno�ci� my�lenia. Jest w miar� przyk�adnym ojcem pracuj�cym w parlamencie, ale nie za bardzo ogrania, co si� wok� niego dzieje. „Siedzi w ostatnim rz�dzie i klaszcze, gdy przemawiaj� liderzy jego partii oraz buczy, gdy odzywa si� kto� z partii opozycyjnej. Obie te czynno�ci wykonuje z u�miechem zadowolenia, nigdy nie s�uchaj�c, co zosta�o powiedziane.” John of Us za� to pierwszy android startuj�cy w wyborach na prezydenta. Zaprogramowany zosta� na m�wienie prawdy, ca�ej prawdy i tylko prawdy.

Losy ca�ej tr�jki przecinaj� si� przez przypadek a punktem zapalnym jest przesy�ka z inteligentnego sklepu zaadresowana do Piotra. Przesy�ka niechciana i dla naszego bohatera bezu�yteczna. Jakie b�d� dalsze losy przesy�ki? Jaka burz� wywo�a Piotr uwa�aj�cy si� za niepasuj�cego do otaczaj�cego go �wiata? Kto oka�e si� wygranym a kto przegra w �wiecie zaw�adni�tym przez algorytmy, drony, androidy, inteligentne roboty zaprogramowane do zada� wszelakich oraz auta samojezdne? Dok�d nas doprowadzi pe�na automatyzacja, robotyzacja? Post�p czy przekle�stwo?

Ksi��k� czyta�o si� rewelacyjnie. Napisana przyst�pnym j�zykiem z du�� dawk� inteligentnego humoru. Sarkazm, ironia, uszczypliwo��, absurd w dobrym gu�cie wyst�puj�ce w prawie ka�dym rozdziale. Historia przewrotna, b�yskotliwa, pe�na trafnych obserwacji ekonomiczno – spo�eczno – politycznych i co wa�ne daj�ca troch� do my�lenia. Czytaj�c nie mo�na by�o tak po prostu przej�� nad tre�ci� do porz�dku dziennego. Mimo woli zastanawia�am si� czy ja do�yj� takich czas�w, gdzie wszystko b�dzie policzone co do joty. Czy jak b�d� w pod�ym nastroju wraca�a z pracy to odpowiedni algorytm wyliczy poziom mojego niezadowolenia, przejrzy dane na profilu i prze�le pod drzwi mieszkania drona z np. lodami waniliowymi? P�niej dotar�o do mnie, �e to JU� si� dzieje. Na portalu lubimyczytac.pl w zak�adce Biblioteczka Jest podpunkt „Rekomendacje”. Czytaj�c r�ne opinie na temat ksi��ek klikam w opcj� chc� przeczyta� sama wpisuj�, jakie powie�ci mi si� podoba�y itp. i w�a�nie w owych „Rekomendacjach” jak byk mo�na wyczyta�, �e „System rekomendacji to skomplikowany algorytm, kt�ry por�wnuje wystawione przez Ciebie opinie z opiniami i biblioteczkami innych u�ytkownik�w serwisu. Na tej podstawie otrzymujesz list� ksi��ek, kt�re trafiaj� w Tw�j literacki gust.”. Puenta - to ju� JEST, jeszcze nie w takim stopniu zaawansowania jak w historii stworzonej przez Marca – Uwe Klinga, ale …….

NieZwyk�a ksi��ka wydana przez Wydawnictwo NieZwyk�e. Polecam i dzi�kuj� Wydawnictwu za mo�liwo�� zapoznania si� z tre�ci�.

Istnieje wiele szkó� dotycz�cych ko�ca �wiata. Jedni mówi� o biblijnej apokalipsie, inni o wybuchu atomówek i zniwelowaniu ca�ej Ziemi, a kolejni o efekcie cieplarnianym jako bezpo�redniej przyczynie. Ja w ten pi�kny, s�oneczny dzie� pragn� poruszy� motyw robotów, czyli superinteligencji przejmuj�cej najpierw w�adz� nad lud�mi, a potem nad ca�� planet�.

Sk�d taki pomys�? Ano st�d, �e niedawno mia�am przyjemno�� przeczyta� powie�� Marca-Uwe Klinga "QualityLandia", w której to algorytmy rz�dz� lud�mi i to one dokonuj� wszelakich mo�liwych wyborów. Chcesz znale�� mi�o��? Wystarczy, �e zalogujesz si� w aplikacji QualityPartner, a komputer odnajdzie dla ciebie dos�ownie drug� po�ówk�. Masz ochot� na smako�yk ze sklepu? Nie musisz nawet wychodzi� z domu, bo super drony przywioz� ci jedzenie prosto ze sklepu. Nawet nie trzeba si� zastanawia�, na co konkretnie masz ochot�, bo drony to wiedz�! TheShop - najbardziej popularny sklep w QualityLandii dostarczy zamówienie, nim w ogóle zd��ysz o nim pomy�le�.

Przera�aj�ce, prawda?

W takim oto przedziwnym �wiecie �yje g�ówny bohater, Piotr Bezrobotny, który wbrew nazwisku, wcale nie jest bezrobotny. Pracuje w odziedziczonym po dziadku zak�adzie z�omuj�cym, gdzie niszczy maszyny niezdolne do u�ytku. Niszczy, bo jakakolwiek naprawa czy ingerencja w roboty, drony czy cokolwiek posiadaj�cego sztuczn� inteligencj�, jest surowo zabronione i prawnie karalne. Zapewne Piotr niczego by w �yciu nie zmienia�, gdyby dwie irytuj�ce rzeczy nie zbieg�y si� w czasie. Gdyby nie rzuci�a go dziewczyna, która wed�ug najnowszych prognoz bardziej pasowa�a do innego partnera, przez co Piotr spad� level ni�ej, automatycznie staj�c si� Bezu�ytecznym. I gdyby pomy�kowo nie otrzyma� produktu z TheShopu, który wed�ug algorytmów jest mu niezb�dny do �ycia, a którego wed�ug w�asnego uznania kompletnie nie potrzebuje. Piotr wi�c robi to, co zrobi�by ka�dy cz�owiek: sk�ada reklamacje i zamierza dokona� zwrotu. Tylko jak to zrobi�, �eby nie wysz�o na jaw, �e bezb��dne algorytmy jednak pope�niaj� b��dy?

Drugim bardzo wa�nym w�tkiem "QualityLandii" s� wybory prezydenckie. Do walki o w�adz� przyst�puje dwóch kandydatów z opozycyjnych partii: Sojuszu Jako�ci oraz Partii Post�pu, czyli kolejno: Konrad Kucharz i John of Us. I jak ten pierwszy to zwyk�y, cho� popularny cz�owiek z telewizji kulinarnej, tak na widok drugiego wyborcy wpadaj� w panik�. Patria Post�pu na kandydata wystawia superinteligentnego robota.

W ksi��ce najbardziej mnie urzek�a - i lekko przerazi�a - rozbudowana zale�no�� mi�dzy sztuczn� inteligencj� i technologi� a cz�owiekiem. Autor pokazuje, do czego d��y �wiat, i �e za ile� tam set lat ludzie tak uzale�ni� si� od maszyn, �e nie b�d� w stanie wykona� podstawowych czynno�ci. Problem polega na tym, �e je�li robot zrobi co� �le, uczy si� na b��dach i wi�cej go nie powtarza. A cz�owiek? Pope�ni gaf� raz, drugi, dziesi�ty i nadal b�dzie j� powiela�. W QualityLandii poruszany te� jest bardzo interesuj�cy temat dotycz�cy zbierania danych ka�dej jednostki, czyli tzw. uzupe�nianie profilu. Summa summarum algorytmy wiedz� wi�cej o nas ni� my sami.

Co mog� powiedzie� wi�cej? Niesamowita tematyka, bohaterowie z krwi i ko�ci (lub blachy i oleju), a przede wszystkim do�� mocno i dobrze rozbudowany �wiat. Wsi�k�am w histori�, nie mog�c si� oderwa�, szczególnie je�li mowa by�a o nowinkach technologicznych, które aktualnie dzia�aj�, cho� nie wydaj� si� a� tak rozbudowane. Podoba� mi si� te� motyw wcze�niej wspomnianych leveli, od których zale�a�o, có�... wszystko. To, jak ci� traktuje inny cz�owiek, ile masz pieni�dzy, co wolno oraz co mo�na zrobi� wi�cej ni� zwyczajna jednostka.

Du�o smaczku dodawa�y przerywniki mi�dzy rozdzia�ami w postaci artyku�ów, komentarzy u�ytkowników czy "osobistego przewodnika turystycznego po QualityLandii".

Na minus b�dzie ko�cówka historii, w której zabrak�o mi emocji i dok�adnego dopowiedzenia. W zasadzie rozwini�cie kompletnie nie mia�o wp�ywu na zako�czenie. Gdyby Piotr postanowi� nie udawa� si� do dzia�u reklamacyjnego, my�l�, �e historia i tak zako�czy�aby si� identycznie. Ale nie b�d� bardziej spojlerowa�. Troch� irytowa� mnie równie� delikatny chaos, to przeskakiwanie od w�tku Piotra do w�tku wyborczego.

Podsumowuj�c, "QualityLandi�" jak najbardziej polecam, bo mimo tych dwóch mankamentów jest histori� wart� poznania. Wbrew lekko�ci, z jak� zosta�a opowiedziana, kryje si� w niej drugie dno, bardziej z�o�one i wymagaj�ce wielu przemy�le�, które mog� poprowadzi� do interesuj�cych wniosków. �wietnie si� bawi�am podczas czytania, cho� momentami czu�am dziwny strach przed tym, �e ludzko�� rzeczywi�cie zbli�a si� do takiego... fina�u.

Qualitylandia - miejsce gdzie wszystko jest NAJ a ludzie nosz� jako nazwiska nazw� zawodu swojego ojca (ch�opcy) lub matki (dziewczynki).
Piotr Bezrobotny, jak wszyscy w tym pa�stwie, ma za towarzysza cyfrowego asystenta, którego nazwa� Nikt. Nikt decyduje o wszystkim - jakich Piotr na przyjació�, w jakiej restauracji zje i jak� drog� wróci do domu. Maszyny odebra�y ludziom ich woln� wol�, mo�liwo�� podejmowania decyzji i my�lenia. Pa�stwo funkcjonuje jak korporacja - jest nastawione na zysk, rozwój i motywuje obywateli to bycia „najlepszymi” wersjami samych siebie. Piotr jest jednak inny - odpowiada mu jego przeci�tno��, nie jest zadowolony z wyborów jakich dokonuj� za niego maszyny a stad ju� niedaleka droga do k�opotów.
„Qualitylandia” to ksi��ka przera�aj�co zabawna. W �wiecie wszechobecnego internetu, automatyzacji wi�kszo�ci procesów wydaje si�, �e �wiat w niej opisywany nie jest tak daleki i niemo�liwy jak na pocz�tku mog�oby si� wydawa�. Wszystkie sytuacje s� jednocze�nie absurdalne ale jednak w pewien sposób znajome.
Ciekawa jest sama formu�a ksi��ki - oprócz g�ównej historii Piotra i zakulisowych przepychanek zwi�zanych z polityk� otrzymujemy równie� fragmenty przewodnika turystycznego, reklamy produktów, najnowsze newsy i komentarze internautów.
Je�li jeste�cie fanami serialu „Black mirror” to ta ksi��ka zdecydowanie przypadnie Wam do gustu a jednocze�nie da wiele do my�lenia.

Zapraszam do QualityLandii, �wiata zautomatyzowanych pr�do�erców, które spe�niaj� nasze oczekiwania.
To futurystyczna wizja przysz�o�ci. Utopijny/dystopijny �wiat pe�en algorytmów, które podejmuj� za nas decyzje. Same robi� zakupy, wybieraj� nam partnerów �yciowych... Wybór praktycznie jest ograniczony do klikni�cia ok! I autoryzacji buziakiem niczym odciskiem palca... O statusie spo�ecznym naszego �ycia decyduj� levele, w zale�no�ci od tego jak wysoko jeste�my to mo�emy odpowiednio do tego poziomu mie� prac�, i�� do restauracji czy domaga� si� leczenia...
Pozornie wszystko pi�knie i �adnie, do czasu a� Piotr Bezrobotny dostaje co� czego nie chce... I nie chc� przyj�� zwrotu twierdz�c, �e nie dosz�o do pomy�ki... Piotr rozpoczyna wojn� o to, �e jednak algorytmy nie s� nieomylne i �e ka�dy powinien mie� prawo do decydowania co chce a czego nie...
To zabawna ale i przera�aj�ca wizja, w której naszym �wiatem rz�dz� maszyny. Mamy w�tek polityczny, w którym na prezydenta startuje android z has�em, �e nie pope�nia b��dów w przeciwie�stwie do ludzi...
Relacje mi�dzyludzkie s� sp�ycone, dialogi prowadz� aplikacje.
To ciekawa wariacja odpowiedzi na pytanie Dok�d zmierzamy? W jakim kierunku idziemy? Czy damy si� ca�kiem op�ta� maszynom?
Mam troch� mieszane odczucia, z jednej strony pomys�owa, intryguj�ca ale i zbyt absurdalna. Z pocz�tku by�am zachwycona t� wizj�, tchn�a �wie�o�ci�, czym� nowym ale niestety pó�niej zbyt mocno mia�am wra�enie, �e jest przerysowana, groteskowy �wiat, w którym ludzie s� niczym marionetki sterowane przez maszyny, które wiedz� lepiej co oni chc�. My�l�, �e warto przeczyta�, dokona� refleksji nad w�asnym �yciem, zanalizowa� jak bardzo korzystamy z nowoczesnych technologii i tego jak widzimy przysz�o��, która nadejdzie szybciej ni� si� spodziewamy.

W poszukiwaniu niebagatelnej ksi��ki z humorem odkry�am Qualitylandi�. Spe�ni�a wszystkie moje oczekiwania. Satyra, nietuzinkowo��, historia, bohaterowie na medal. Mam ma�e pretensje, co do zako�czenia, ale mimo tego na pewno si� nie zawiod�am. Super inteligencja i �wiat cybernetyczny, który stanowi kreatywn� fantazj� autora, to jednak nie do ko�ca fantazja i sytuacje, które dziej� si� w powie�ci daj� silne wra�enie realno�ci. Fikcja, która wyra�nie jest podparta obserwacj� �wiata i polityki. Niemiecki pisarz i jego Quality city totalnie przypadli mi do gustu!