What do you think?
Rate this book
Rozkład. O niedemokracji w Ameryce
CO GROZI AMERYCE
Dlaczego w Stanach Zjednoczonych wybory często wygrywają ci, którzy mają mniejsze poparcie? Tak jak Donald Trump, który został prezydentem, choć zdobył o 3 miliony głosów mniej niż Hillary Clinton. Jak to możliwe, że głosy z Kalifornii i Teksasu mają mniejszą wagę niż głosy z Wyoming i Alaski? Na czym polega amerykańska wersja liberum veto, czyli filibuster?
Piotr Tarczyński, amerykanista, współautor zyskującego coraz większą popularność „Podkastu amerykańskiego”, w przystępny i błyskotliwy sposób wyjaśnia, dlaczego „najwspanialsza demokracja świata” coraz częściej okazuje się jedynie fasadą. I dlaczego radykalizująca się partia konserwatywna oddala Amerykę od demokracji i kieruje ją w stronę bratobójczej wojny. Atak na Kapitol i zanegowanie legalnych wyników wyborów mogą okazać się dopiero początkiem.
Stany Zjednoczone wielokrotnie wymyślały się na nowo. O tym też jest ta książka. Może czas na nowe otwarcie?
WSZYSTKO, CO MUSICIE WIEDZIEĆ O POLITYCE USA, ŻEBY JĄ ZROZUMIEĆ.
Dlaczego w Stanach Zjednoczonych wybory często wygrywają ci, którzy mają mniejsze poparcie? Tak jak Donald Trump, który został prezydentem, choć zdobył o 3 miliony głosów mniej niż Hillary Clinton. Jak to możliwe, że głosy z Kalifornii i Teksasu mają mniejszą wagę niż głosy z Wyoming i Alaski? Na czym polega amerykańska wersja liberum veto, czyli filibuster?
Piotr Tarczyński, amerykanista, współautor zyskującego coraz większą popularność „Podkastu amerykańskiego”, w przystępny i błyskotliwy sposób wyjaśnia, dlaczego „najwspanialsza demokracja świata” coraz częściej okazuje się jedynie fasadą. I dlaczego radykalizująca się partia konserwatywna oddala Amerykę od demokracji i kieruje ją w stronę bratobójczej wojny. Atak na Kapitol i zanegowanie legalnych wyników wyborów mogą okazać się dopiero początkiem.
Stany Zjednoczone wielokrotnie wymyślały się na nowo. O tym też jest ta książka. Może czas na nowe otwarcie?
WSZYSTKO, CO MUSICIE WIEDZIEĆ O POLITYCE USA, ŻEBY JĄ ZROZUMIEĆ.
384 pages, Paperback
First published March 20, 2023
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 42 reviews
April 9, 2024
4.5
Tl;dr: niech wszystkie siły na niebie i ziemi, chronią nas przed tym, by to USA broniło demokracji, wolności i stanowiło ich wzór dla innych krajów.
Świetna robota. Nie daję 5 tylko dlatego, że nie dowiedziałam się aż tylu nowych rzeczy, jak się spodziewałam. Marzy mi się teraz, żeby autor napisał coś podobnego, ale „dla zaawansowanych” w polityce USA. Jednocześnie nie wydaje mi się, żeby była to książka dla całkowicie początkujących. Pewnie da radę, ale jednak dobrze się orientować w podstawach, gdy się zaczyna ją czytać. Pójdzie zdecydowanie sprawniej, nie trzeba będzie tyle guglować.
Pogłębiona analiza stanu amerykańskiej demokracji (spoiler: jest źle) i powodów z czego to wynika (spoiler: głownie z tego, że politycy siedzą z głowami we własnych tyłkach). Jest napisana w taki sposób, jak tę odpowiedzi w subreddicie „wyjaśnij mi to, jakbym miał 5 lat”, co jest dużym plusem, bo niektóre zagadnienia naprawdę są skomplikowane.
Jeśli zastanawiacie się, co do diabła jest nie tak ze Stanami, to ta książka Wam odpowie i gwarantuję: nie będziecie mogli uwierzyć, że ten kraj, kraj, w którym można zablokować prawie wszystkie nowe ustawy, dzięki zasadzie sprzed 200 lat, bez poddawania żadnych konstruktywnych argumentów, jest uznawany za światową potegę i mekkę demokracji. Jeśli ten kraj ma nas prowadzić, to jesteśmy zgubieni.
/ jest na Empik Go
/ topka 2024
Tl;dr: niech wszystkie siły na niebie i ziemi, chronią nas przed tym, by to USA broniło demokracji, wolności i stanowiło ich wzór dla innych krajów.
Świetna robota. Nie daję 5 tylko dlatego, że nie dowiedziałam się aż tylu nowych rzeczy, jak się spodziewałam. Marzy mi się teraz, żeby autor napisał coś podobnego, ale „dla zaawansowanych” w polityce USA. Jednocześnie nie wydaje mi się, żeby była to książka dla całkowicie początkujących. Pewnie da radę, ale jednak dobrze się orientować w podstawach, gdy się zaczyna ją czytać. Pójdzie zdecydowanie sprawniej, nie trzeba będzie tyle guglować.
Pogłębiona analiza stanu amerykańskiej demokracji (spoiler: jest źle) i powodów z czego to wynika (spoiler: głownie z tego, że politycy siedzą z głowami we własnych tyłkach). Jest napisana w taki sposób, jak tę odpowiedzi w subreddicie „wyjaśnij mi to, jakbym miał 5 lat”, co jest dużym plusem, bo niektóre zagadnienia naprawdę są skomplikowane.
Jeśli zastanawiacie się, co do diabła jest nie tak ze Stanami, to ta książka Wam odpowie i gwarantuję: nie będziecie mogli uwierzyć, że ten kraj, kraj, w którym można zablokować prawie wszystkie nowe ustawy, dzięki zasadzie sprzed 200 lat, bez poddawania żadnych konstruktywnych argumentów, jest uznawany za światową potegę i mekkę demokracji. Jeśli ten kraj ma nas prowadzić, to jesteśmy zgubieni.
/ jest na Empik Go
/ topka 2024
July 21, 2024
Świetna książka, ale czytanie jej… wkurza, oj wkurza. To niesamowite, że wciąż w głowach ludzi jest ten mityczny American Dream, a tak na prawdę to państwo to jedno wielkie gruzowisko pod względem polityki.
July 16, 2023
To jest non-fiction w najlepszej odsłonie. Rzetelne, pełne źródeł i odnośników, przygotowane perfekcyjnie. Tłumaczy wszystkie zawiłości polityki USA w sposób, który jest do ogarnięcia przez osobę jedynie pobieżnie interesującą się tematem.
Na pewno nie na start ze Stanami Zjednoczonymi - tutaj lepszym pomysłem byłaby książka Kohuta "Ameryka. Dom podzielony", ale jeśli ktoś już plus minus cokolwiek wie, to książka Tarczyńskiego świetnie rozbudowuje, porządkuje, nadaje kontekst i wyjaśnia.
Uważam, że dla zainteresowanych tematyką Stanów Zjednoczonych od strony polityczno-medialno-społecznej - pozycja absolutnie obowiązkowa!
Na pewno nie na start ze Stanami Zjednoczonymi - tutaj lepszym pomysłem byłaby książka Kohuta "Ameryka. Dom podzielony", ale jeśli ktoś już plus minus cokolwiek wie, to książka Tarczyńskiego świetnie rozbudowuje, porządkuje, nadaje kontekst i wyjaśnia.
Uważam, że dla zainteresowanych tematyką Stanów Zjednoczonych od strony polityczno-medialno-społecznej - pozycja absolutnie obowiązkowa!
June 13, 2023
Autor imponuje przygotowaniem (przypisy pod każdym rozdziałem robią wrażenie) i świetnym stylem. Ponieważ książkę czyta się bardzo szybko. A nie jest to optymistyczna lektura. Rządy religijnej prawicy w USA są przykładem na to, jak ludzi pozbawia się wolności a demokrację zamienia się w wydmuszkę. I mimo że u nas jest tak samo (jak wszędzie, gdzie rządzi religijna prawica) to jednak USA mimo swojej skomplikowanej historii też są toczone przez być może śmiertelną chorobę. Instytucje mają tam silniejsze niż my w Polsce, więc upadek trwa dłużej.
Mnóstwo ciekawych faktów potwierdzających tezę, że Amerykanie mitologizują i zakłamują swoją historię nie gorzej niż Polacy swoją. Co mimo wszystko skłania do dodatkowej szydery z religijnej prawicy powołującej się tam na Ojców Założycieli, których myśli i idei w ogóle nie znali albo celowo je zakłamują. Znowu: jak to religijna prawica. Kłamstwo i brak zasad moralnych to ich DNA.
Nie żeby Demokraci byli święci, ale nie mam zamiaru bawić się w symetrystę, gdyż z tej postawy też drę łacha bezlitośnie.
Piotr Tarczyński świetnie pisze, ze swadą, merytorycznie do bólu i bez zacietrzewienia. Warto przeczytać. I słuchać Podkastu amerykańskiego, którego jest współautorem.
Mnóstwo ciekawych faktów potwierdzających tezę, że Amerykanie mitologizują i zakłamują swoją historię nie gorzej niż Polacy swoją. Co mimo wszystko skłania do dodatkowej szydery z religijnej prawicy powołującej się tam na Ojców Założycieli, których myśli i idei w ogóle nie znali albo celowo je zakłamują. Znowu: jak to religijna prawica. Kłamstwo i brak zasad moralnych to ich DNA.
Nie żeby Demokraci byli święci, ale nie mam zamiaru bawić się w symetrystę, gdyż z tej postawy też drę łacha bezlitośnie.
Piotr Tarczyński świetnie pisze, ze swadą, merytorycznie do bólu i bez zacietrzewienia. Warto przeczytać. I słuchać Podkastu amerykańskiego, którego jest współautorem.
April 1, 2023
Niezwykle ciekawa książka o dysfunkcyjnym amerykańskim systemie politycznym. Początkowo zastanawiałem się, czy osoby znające Podkast Amerykański znajdą w tej książce coś nowego. Okazało się, że tak. Oprócz znanych już słuchaczom tez (zebranych w jednym miejscu i uporządkowanych) dochodzi ich pogłębienie, ale także nowe perspektywy i źródła. Później zaś zacząłem się zastanawiać, czy osoby nie znające Podkastu Amerykańskiego będą w stanie zrozumieć cały wywód, szczególnie, że ten jest miejscami "gęsty". No i tu również wydaje mi się, że tak, bowiem autor pisze bardzo dobrze i stara się każdorazowo wyjaśniać meandry amerykańskiej polityki oraz tłumaczyć co mniej zrozumiałe pojęcia. Książkę więc mogę polecić wszystkim, a szczególnie tym, którzy chcą zrozumieć, co teraz dzieje się w USA i jakie są tego przyczyny, a także tym, którzy w swoim życiu nasłuchali się o doskonałym amerykańskim systemie politycznym. Jedyne minusy to lekki chaos pod kątem treści (początkowe rozdziały mogą sprawiać wrażenie, że książka może być o czymś innym niż rzeczywiście jest) oraz brak wytłumaczenia takiego a nie innego układu tejże treści.
August 27, 2023
Ta książka stała się nie tylko lekturą, nie tylko poszerzaniem wiedzy o USA, ona sprowokowała mnie i zainspirowała do czytania o Ameryce inaczej.
Ale „Rozklad” to nie tylko zapalnik do poznawania historii i polityki USA, to przede wszystkim przykład tego jak non fiction może być dobrze i rzetelnie zrobione. Tu nie mamy półśrodków i niedomówień, ogrom źródeł, odnośników, wyjaśnień, taką literaturę faktu czyta się z ogromną przyjemnością
Ale „Rozklad” to nie tylko zapalnik do poznawania historii i polityki USA, to przede wszystkim przykład tego jak non fiction może być dobrze i rzetelnie zrobione. Tu nie mamy półśrodków i niedomówień, ogrom źródeł, odnośników, wyjaśnień, taką literaturę faktu czyta się z ogromną przyjemnością
April 9, 2023
4,5. Widać niesamowitą pracę autora włożoną w jak najdokładniejsze przedstawienie problemów Stanów Zjednoczonych w jak najbardziej przystępny sposób. Jako fanka Podkastu amerykańskiego odkryłam kilka nowych rzeczy dla siebie, ale bardzo podobał mi się język tej opowieści po meandrach systemu politycznego USA, jak i klarowność argumentów i rozwiązań omawianych przez autora.
July 1, 2024
Ugh. A very good (and depressing) primer on American politics for readers from abroad (and, if the data cited here is correct, for plenty of Americans). Finally I understood what the fillibuster is! And gerrymandering! Now, generally I prefer my non-fiction to be at least trying to pretend that it's objective and unbiased and here the author wasn't hiding that his sympathies lie entirely on one side. True, he criticized the Democratic Party (and especially the last two Democratic presidents) quite a lot, but majority of the book was listing the various dirty tricks Republicans use to disenfranchise voters, swing elections their side and so on. While I generally agree with his assessment and the examples of Republican hypocrisy he lists were just painful to read, I'd prefer some more objectivity. I'm sure it would annoy me much more, however, if I were leaning more in the Republican/Trump direction. Where the book shines, however, is at describing how the US history led to the situation that the country is facing now.
April 9, 2023
Fascynująca książka. Napisana tak, że trudno się od niej oderwać. Pokazuje czarno na białym, jak bardzo zdegenerowany i archaiczny jest system polityczny i demokracja w USA. Że od samego zarania zbudowany był na kłamstwie, rasizmie i zgniłych kompromisach, a od tamtego czasu jest tylko... gorzej. Życie polityczne opiera się przestarzałych i absurdalnych zasadach, a Partia Republikańska robi wszystko, żeby rozsadzić kraj od środka. Obecnie Ameryka jest na zakręcie, a jeśli upadnie, cały zachodni świat, może upaść razem z nią.
June 7, 2023
Bardzo dobrze napisana dzięki czemu mimo tego, że poruszane tematy bywają skomplikowane to czyta się ją lekko i łatwo pojąć zawiłości amerykańskiego systemu politycznego i wyborczego. Autor doskonale obnaża absurdy tego systemu, pokazuje jak kreuje się nierówności i jak daleko od demokracji są dzisiejsze Stany Zjednoczone. Jeśli ktoś chce zrozumieć dlaczego USA w obecnym kształcie może się wkrótce zawalić, jak doszło do radykalizacji Republikanów oraz czemu mają oni przewagę nad Demokratami (nawet jeśli większość wyborców popiera tych drugich), to zdecydowanie warto sięgnąć po tę pozycję.
I chociaż USA to zupełnie inna para kaloszy niż Polska, to jednak procesy związane z polaryzacja społeczeństwa przebiegają podobnie. Lektura pomaga więc zrozumieć nie tylko co dzieje się tam, ale i co wydarza się na naszym podwórku.
I chociaż USA to zupełnie inna para kaloszy niż Polska, to jednak procesy związane z polaryzacja społeczeństwa przebiegają podobnie. Lektura pomaga więc zrozumieć nie tylko co dzieje się tam, ale i co wydarza się na naszym podwórku.
June 11, 2023
Jedna z najwspanialszych książek jakie przeczytałam (lepszym byłoby tutaj użycie sformułowania „połknęłam”). Wybitnie napisana, ukazująca głębokie podziały kraju, który uważany jest za kolebkę demokracji oraz absurd polaryzacji politycznej. Chapeau bas dla Piotra Tarczyńskiego i ogromu rzetelnej wiedzy, którą jest w stanie przekazać w tym świetnie napisanym tekście!
July 22, 2023
Ciekawa książka, choć rzeczywiście poglądy autora wyzierają z niemal każdego zdania. Przedstawione jednak tak (z odpowiednimi źródłami), że ciężko się nie zgodzić.
Całość to - moim zdaniem - nic szczególnie odkrywczego, jeżeli ktoś już choć trochę orientuje się w obecnej sytuacji w Stanach Zjednoczonych, ale to nie szkodzi; Rozkład to dobre kompendium podstawowej wiedzy o amerykańskiej "demokracji" i o tym, co w tym systemie kuleje. Autor przystępnie tłumaczy pojęcia, które przewijają się praktycznie we wszystkich newsach o wyborach w Stanach, ale które niekoniecznie są zrozumiałe dla osób spoza tego kraju (zresztą, jak się okazuje, dla samych Amerykanów również) - system elektorski, filibuster, gerrymandering... Poza tym jest to też całkiem w porządku przegląd losów amerykańskiej demokracji od początków jej powstania aż do dnia dzisiejszego.
Całość to - moim zdaniem - nic szczególnie odkrywczego, jeżeli ktoś już choć trochę orientuje się w obecnej sytuacji w Stanach Zjednoczonych, ale to nie szkodzi; Rozkład to dobre kompendium podstawowej wiedzy o amerykańskiej "demokracji" i o tym, co w tym systemie kuleje. Autor przystępnie tłumaczy pojęcia, które przewijają się praktycznie we wszystkich newsach o wyborach w Stanach, ale które niekoniecznie są zrozumiałe dla osób spoza tego kraju (zresztą, jak się okazuje, dla samych Amerykanów również) - system elektorski, filibuster, gerrymandering... Poza tym jest to też całkiem w porządku przegląd losów amerykańskiej demokracji od początków jej powstania aż do dnia dzisiejszego.
January 20, 2024
Bardzo przyjemnie napisana książka o niezbyt przyjemnej treści. Wyłania się z niej obraz kraju, który samo siebie uważa za wzór, a tymczasem jego archaiczny i dysfunkcjonalny system rządów prowadzi go ku tytułowemu rozkładowi. Te dysfunkcje autor jedną po drugiej opisuje w bardzo przystępny sposób. Z mojej perspektywy bardzo ciekawe było myślenie o tym, jak pod wieloma względami podobnie, a pod innymi zupełnie inaczej, urządzony jest system rządów w Unii Europejskiej.
August 22, 2023
Mega obszerna, ale intrygująco wyjaśniona opowieść o funkcjonowaniu całego systemu politycznego USA. Mnóstwo faktów, których nie znałem, pokazana geneza wielu instytucji i źródło konfliktów między ludźmi w dzisiejszej Ameryce. Bardzo pouczająca także w kontekście polskiej sytuacji.
April 17, 2024
topka, must read w tej tematyce
May 23, 2024
tak się powinno pisać nonfiction
November 22, 2023
Odcinek Podkastu Amerykańskiego na sterydach.
Połknęłam Rozkład w dwa wieczory. To chyba najbardziej kompletne i przekrojowe kompendium wiedzy na temat stanu amerykańskiego społeczeństwa i debaty politycznej, jakie ukazało się na polskim rynku. Chapeau bas dla Piotra Tarczyńskiego!
PS: więcej Richarda Nixona - czytelnicy wytrzymają!
Połknęłam Rozkład w dwa wieczory. To chyba najbardziej kompletne i przekrojowe kompendium wiedzy na temat stanu amerykańskiego społeczeństwa i debaty politycznej, jakie ukazało się na polskim rynku. Chapeau bas dla Piotra Tarczyńskiego!
PS: więcej Richarda Nixona - czytelnicy wytrzymają!
December 22, 2023
Skonczylem w koncu boze xd.
March 21, 2023
W 2018 roku sondaż Ipsosa pokazał, że “więcej Republikanów ma pozytywną opinię o Kim Dzong Unie niż o Nancy Pelosi”. Rok temu amerykańscy prawicowi wyborcy lepiej oceniali Putina niż Bidena. Pytanie “dokąd zmierzasz Ameryko?” zadaje wielu komentatorów, ale niewielu z nich odpowiada na nie w tak ciekawy sposób jak Tarczyński.
“Rozkład” jest dziełem olbrzymim i zdecydowanie wartym lektury, nawet jeśli nie potraficie wymienić dwóch ostatnich amerykańskich sekretarzy stanu. Dodam, że książkę miałem ochotę kilka razy porzucić nie dlatego, że mnie nudziła, ale po prostu wydawało mi się, że mam ciekawsze lektury niż ta “o niedemokracji w Ameryce”, a jednak niemal codziennie do niej wracałem. To dobrze świadczy o jej autorze.
Czymś trzeba się nie interesować, powiedziałem sobie kilkanaście lat temu i od tego czasu o amerykańskiej polityce wiem niewiele. Na szczęście z pomocą przychodzi Tarczyński i wyjaśnia mi krok po kroku dlaczego miałem rację, że nie spędzałem godzin nad rozwikłaniem mechanizmu filibustera, a poczekałem na jego książkę. Otóż to wszystko jest bardzo skomplikowane.
Wywód Tarczyńskiego jest niezwykle logiczny, perfekcyjnie zorganizowany i wciągający nawet wtedy, gdy autor odrobinę przesadza z nagromadzeniem informacji, z którymi uznał, że musimy się zapoznać. Jest bowiem “Rozkład” książką skierowaną zarówno do słuchaczy i słuchaczek jego - prowadzonego razem z Łukaszem Pawłowskim - “Podkastu amerykańskiego”, ale też dla takich jak ja, co to wiedzy mieli tak mało, że na widok gościa w “szamańskim” stroju łażącego po Kapitolu, śmiali się całkiem szczerze. Tarczyński pokazuje dlaczego nie ma się z czego śmiać. Przyszłość amerykańskiej demokracji - o ile stan obecny w ogóle można tak nazywać - maluje współtwórca Maryli Szymiczkowej i jej dzieł raczej w ciemnych barwach.
“Rozkład” to książka na przecięciu podręcznika, wykładu politologicznego i socjologicznego, a nawet reportażu. Tarczyński opowiada o kolejnych elementach amerykańskiej polityki - wyborach prezydenckich, uprawnieniach prezydentów, Kongresu, Senatu, czy właśnie o owym filibusterze, który jest jednym z kilku mechanizmów “zabijających” demokrację. Książka - trzeba to zauważyć - dość niebezpieczna dla czytających, którzy mają dostęp do sieci i lubią w trakcie lektury “sobie posprawdzać”. Ile ja się nasprawdzałem, naoglądałem i naczytałem przez Tarczyńskiego!
Czy wiecie, że na przełomie XIX i XX wieku w Stanach Zjednoczonych działała Partia Ludowa? Jej zaczynem były dwie organizacje. Pierwszą z nich był Grange (National Grange of the Patrons of Husbandry), jak to ładnie ujmuje wikipedia zajmująca się: “społecznym i politycznym rozwojem rolników”. Drugą - “Farmers Alliance” (Sojusze Rolnicze}, które miały pomagać nawiązywać współpracę między rolnikami, a w finale stały się organizacją lobbystyczną.
Pod koniec lat 80. XIX wieku amerykańskich rolników ze Środkowe Zachodu dotknęła susza, problemem były niskie ceny towarów rolnych spowodowane zwiększeniem wydajności rolnictwa i dostępności terenów rolniczych (na marginesie marginesu to ciekawe, że rasistowska polityka wobec rdzennych Amerykanów miała też negatywne skutki wobec “osadników”). Do tego doszło zniesienie niewolnictwa i klientalny system własności terenów rolnych (właściciele - dzierżawcy - poddzierżawcy) sprawiły, że ludzie utknęli w spirali długów. W ciągu zaledwie kilkunastu lat do Granges przystąpiło ponad milion osób… A teraz przyspieszmy. Pod koniec lat 80. XIX wieku niezadowolonych rolników zagospodarowała Partia Populistyczna. W wyborach w 1890 udało im się zdobyć dwadzieścia miejsc w Kongresie. Podczas pierwszej konwencji populistów w 1892 roku delegaci zamierzali obalić system polityczny Stanów Zjednoczonych, który uznawali za beznadziejnie skorumpowany przez wielki kapitał. Nie brzmi to dla nas zaskakująco, zgodzicie się? Takimi słowami otwierano konwencję:
“Spotykamy się jako naród doprowadzony na skraj moralnej, politycznej i materialnej ruiny. Korupcja dominuje przy urnach wyborczych, w ciałach ustawodawczych, Kongresie i dotyka nawet sądów… Z tego samego płodnego łona rządowej niesprawiedliwości wyhodowaliśmy dwie wielkie klasy – włóczęgów i milionerów”.
Dzisiaj, gdy mówimy o tym, że najbogatsi nie płacą podatków, a tysiące Amerykanów - co pokazała w “Nomadland” Jessica Bruder - wybiera niemal koczowniczy tryb życia - te słowa zupełnie nie zaskakują. Tak właśnie rodzi się populizm.
Rozwój Partii Populistycznej został zahamowany dzięki poprawie sytuacji finansowej kraju po odkryciu złóż złota na Alasce, a także wybuchowi w 1898 roku wojny hiszpańsko-amerykańskiej. Wszystkiego tego doszperałem się, gdy Tarczyński w “Rozpadzie” napisał, że William Jennings Bryan, kandydat na prezydenta z ramienia Partii Ludowej był “pierwszym populistą z prawdziwego zdarzenia”. Bo chyba właśnie to w książce Tarczyńskiego jest najcenniejsze - że daje nam mnóstwo okazji do poznawania historii, za każdym razem pokazując, jak bardzo wydarzenia z przeszłości są podstawą tego, co dzieje się współcześnie.
Tarczyński wielokrotnie podkreśla, że sprawą, która najbardziej wpłynęła na wygląd amerykańskiej demokracji współcześnie było niewolnictwo. Choć często nie mówiono o nim wprost, to właśnie kwestia posiadania, lub nieposiadania niewolników najbardziej dzieliła Amerykanów, a jednocześnie ich łączyła. “Poszerzenie zakresu praw nie odbiera praw innym” - pisze autor “Rozkładu”, ale jak zauważą - przyczynia się do “osłabienia pozycji białych mężczyzn - grupy dominującej gospodarczo, kulturowo i politycznie od początku istnienia kraju (a nawet wcześniej)”.
Innym tematem, któremu poświęcono w “Rozkładzie” wiele uwagi jest przesuwanie się granicy tego, co w polityce dopuszczalne i przechodzenie - zwłaszcza republikanów - na do coraz skrajniejszych pozycji. Centryści są szantażowani o zdradę ideałów (dodajmy, że ideałów i tradycji, które nieraz narodziły się w ostatnich dziesięcioleciach). Problemem amerykańskiej demokracji, ale też każdego innego, populistycznego systemu władzy, jest też to, że często partie nie są w stanie ze sobą współpracować nawet w sprawach, wobec których są ze sobą zgodne. W Stanach prowadzi to do absurdów godnych komedii pomyłek. Ale wszystko to nie jest zabawne, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że mówimy o kraju, który ma ambicje dowodzenia światem.
Jeśli chcecie w końcu zrozumieć co i dlaczego wydarza się “za oceanem”, dlaczego kiedyś to demokraci byli na “Południu”, dlaczego liberalnych Republikanów spotkał “los bizonów”, jakie motto widnieje na prezydenckiej Bestii i czemu świadczy o niemocy amerykańskiego wyborcy, oraz dlaczego Kalifornijczycy wierzą, że do wszystkiego doszli dzięki temu, że matczakowali i pracowali po szesnaście godzin, a nie dzięki “rządowym kontraktom i rządowym inwestycjom”, książka Tarczyńskiego przychodzi wam z pomocą. Jeśli chcecie spędzić wiele godzin z wyszukiwarką i przyswajaniem wiedzy pozornie bezużytecznej - to lektura idealna dla was.
“Rozkład” jest dziełem olbrzymim i zdecydowanie wartym lektury, nawet jeśli nie potraficie wymienić dwóch ostatnich amerykańskich sekretarzy stanu. Dodam, że książkę miałem ochotę kilka razy porzucić nie dlatego, że mnie nudziła, ale po prostu wydawało mi się, że mam ciekawsze lektury niż ta “o niedemokracji w Ameryce”, a jednak niemal codziennie do niej wracałem. To dobrze świadczy o jej autorze.
Czymś trzeba się nie interesować, powiedziałem sobie kilkanaście lat temu i od tego czasu o amerykańskiej polityce wiem niewiele. Na szczęście z pomocą przychodzi Tarczyński i wyjaśnia mi krok po kroku dlaczego miałem rację, że nie spędzałem godzin nad rozwikłaniem mechanizmu filibustera, a poczekałem na jego książkę. Otóż to wszystko jest bardzo skomplikowane.
Wywód Tarczyńskiego jest niezwykle logiczny, perfekcyjnie zorganizowany i wciągający nawet wtedy, gdy autor odrobinę przesadza z nagromadzeniem informacji, z którymi uznał, że musimy się zapoznać. Jest bowiem “Rozkład” książką skierowaną zarówno do słuchaczy i słuchaczek jego - prowadzonego razem z Łukaszem Pawłowskim - “Podkastu amerykańskiego”, ale też dla takich jak ja, co to wiedzy mieli tak mało, że na widok gościa w “szamańskim” stroju łażącego po Kapitolu, śmiali się całkiem szczerze. Tarczyński pokazuje dlaczego nie ma się z czego śmiać. Przyszłość amerykańskiej demokracji - o ile stan obecny w ogóle można tak nazywać - maluje współtwórca Maryli Szymiczkowej i jej dzieł raczej w ciemnych barwach.
“Rozkład” to książka na przecięciu podręcznika, wykładu politologicznego i socjologicznego, a nawet reportażu. Tarczyński opowiada o kolejnych elementach amerykańskiej polityki - wyborach prezydenckich, uprawnieniach prezydentów, Kongresu, Senatu, czy właśnie o owym filibusterze, który jest jednym z kilku mechanizmów “zabijających” demokrację. Książka - trzeba to zauważyć - dość niebezpieczna dla czytających, którzy mają dostęp do sieci i lubią w trakcie lektury “sobie posprawdzać”. Ile ja się nasprawdzałem, naoglądałem i naczytałem przez Tarczyńskiego!
Czy wiecie, że na przełomie XIX i XX wieku w Stanach Zjednoczonych działała Partia Ludowa? Jej zaczynem były dwie organizacje. Pierwszą z nich był Grange (National Grange of the Patrons of Husbandry), jak to ładnie ujmuje wikipedia zajmująca się: “społecznym i politycznym rozwojem rolników”. Drugą - “Farmers Alliance” (Sojusze Rolnicze}, które miały pomagać nawiązywać współpracę między rolnikami, a w finale stały się organizacją lobbystyczną.
Pod koniec lat 80. XIX wieku amerykańskich rolników ze Środkowe Zachodu dotknęła susza, problemem były niskie ceny towarów rolnych spowodowane zwiększeniem wydajności rolnictwa i dostępności terenów rolniczych (na marginesie marginesu to ciekawe, że rasistowska polityka wobec rdzennych Amerykanów miała też negatywne skutki wobec “osadników”). Do tego doszło zniesienie niewolnictwa i klientalny system własności terenów rolnych (właściciele - dzierżawcy - poddzierżawcy) sprawiły, że ludzie utknęli w spirali długów. W ciągu zaledwie kilkunastu lat do Granges przystąpiło ponad milion osób… A teraz przyspieszmy. Pod koniec lat 80. XIX wieku niezadowolonych rolników zagospodarowała Partia Populistyczna. W wyborach w 1890 udało im się zdobyć dwadzieścia miejsc w Kongresie. Podczas pierwszej konwencji populistów w 1892 roku delegaci zamierzali obalić system polityczny Stanów Zjednoczonych, który uznawali za beznadziejnie skorumpowany przez wielki kapitał. Nie brzmi to dla nas zaskakująco, zgodzicie się? Takimi słowami otwierano konwencję:
“Spotykamy się jako naród doprowadzony na skraj moralnej, politycznej i materialnej ruiny. Korupcja dominuje przy urnach wyborczych, w ciałach ustawodawczych, Kongresie i dotyka nawet sądów… Z tego samego płodnego łona rządowej niesprawiedliwości wyhodowaliśmy dwie wielkie klasy – włóczęgów i milionerów”.
Dzisiaj, gdy mówimy o tym, że najbogatsi nie płacą podatków, a tysiące Amerykanów - co pokazała w “Nomadland” Jessica Bruder - wybiera niemal koczowniczy tryb życia - te słowa zupełnie nie zaskakują. Tak właśnie rodzi się populizm.
Rozwój Partii Populistycznej został zahamowany dzięki poprawie sytuacji finansowej kraju po odkryciu złóż złota na Alasce, a także wybuchowi w 1898 roku wojny hiszpańsko-amerykańskiej. Wszystkiego tego doszperałem się, gdy Tarczyński w “Rozpadzie” napisał, że William Jennings Bryan, kandydat na prezydenta z ramienia Partii Ludowej był “pierwszym populistą z prawdziwego zdarzenia”. Bo chyba właśnie to w książce Tarczyńskiego jest najcenniejsze - że daje nam mnóstwo okazji do poznawania historii, za każdym razem pokazując, jak bardzo wydarzenia z przeszłości są podstawą tego, co dzieje się współcześnie.
Tarczyński wielokrotnie podkreśla, że sprawą, która najbardziej wpłynęła na wygląd amerykańskiej demokracji współcześnie było niewolnictwo. Choć często nie mówiono o nim wprost, to właśnie kwestia posiadania, lub nieposiadania niewolników najbardziej dzieliła Amerykanów, a jednocześnie ich łączyła. “Poszerzenie zakresu praw nie odbiera praw innym” - pisze autor “Rozkładu”, ale jak zauważą - przyczynia się do “osłabienia pozycji białych mężczyzn - grupy dominującej gospodarczo, kulturowo i politycznie od początku istnienia kraju (a nawet wcześniej)”.
Innym tematem, któremu poświęcono w “Rozkładzie” wiele uwagi jest przesuwanie się granicy tego, co w polityce dopuszczalne i przechodzenie - zwłaszcza republikanów - na do coraz skrajniejszych pozycji. Centryści są szantażowani o zdradę ideałów (dodajmy, że ideałów i tradycji, które nieraz narodziły się w ostatnich dziesięcioleciach). Problemem amerykańskiej demokracji, ale też każdego innego, populistycznego systemu władzy, jest też to, że często partie nie są w stanie ze sobą współpracować nawet w sprawach, wobec których są ze sobą zgodne. W Stanach prowadzi to do absurdów godnych komedii pomyłek. Ale wszystko to nie jest zabawne, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że mówimy o kraju, który ma ambicje dowodzenia światem.
Jeśli chcecie w końcu zrozumieć co i dlaczego wydarza się “za oceanem”, dlaczego kiedyś to demokraci byli na “Południu”, dlaczego liberalnych Republikanów spotkał “los bizonów”, jakie motto widnieje na prezydenckiej Bestii i czemu świadczy o niemocy amerykańskiego wyborcy, oraz dlaczego Kalifornijczycy wierzą, że do wszystkiego doszli dzięki temu, że matczakowali i pracowali po szesnaście godzin, a nie dzięki “rządowym kontraktom i rządowym inwestycjom”, książka Tarczyńskiego przychodzi wam z pomocą. Jeśli chcecie spędzić wiele godzin z wyszukiwarką i przyswajaniem wiedzy pozornie bezużytecznej - to lektura idealna dla was.
March 17, 2024
Partia Republikańska odpowiada za całe zło świata, a za jej plecami wszędzie kryje się "skrajna prawica". Takie wnioski można wysnuć po lekturze tej książki, której autor nie kryje się w ogóle ze swoimi progresywnymi sympatiami. Debatę publiczną w Ameryce radykalizuje więc prawica broniąca tradycyjnych wartości, ale już nie lewica ze swoją polityczną poprawnością i coraz bardziej absurdalnymi postulatami w postaci "neutralnych płciowo toalet". Zamęt w USA sieją "prawicowe bojówki", natomiast problemem nie jest już plądrowanie sklepów przez sympatyków Partii Demokratycznej po śmierci George'a Floyda...
Szkoda, że Piotr Tarczyński tak mocno zideologizował swoją opowieść, bo ogółem jest w wielu momentach bardzo wartościowa książka o wadach amerykańskiego systemu politycznego. Zwłaszcza na końcu zamienia się jednak w nieobiektywny i mało wyszukaną agitkę przeciwko Republikanom.
Szkoda, że Piotr Tarczyński tak mocno zideologizował swoją opowieść, bo ogółem jest w wielu momentach bardzo wartościowa książka o wadach amerykańskiego systemu politycznego. Zwłaszcza na końcu zamienia się jednak w nieobiektywny i mało wyszukaną agitkę przeciwko Republikanom.
June 15, 2023
W prosty sposób wyjaśnia skomplikowane mechanizmy. Jednocześnie fascynująca i przerażająca.
Ogromny plus za dołączenie do audiobooka 68 stron bibliografii, to powinien być standard.
Ogromny plus za dołączenie do audiobooka 68 stron bibliografii, to powinien być standard.
May 4, 2024
Świetne kompendium wiedzy na temat (nie)demokratycznego systemu politycznego w USA. Książka od samego początku mrozi krew w żyła, a im dalej zagłębiamy się w jej zawartość tym bardziej poznajemy ekstremizm partii republikańskiej(GOP).
Tematem przewodnim książki jest wadliwość systemu politycznego, który działa od roku 1797 i doczekał się niewielu zmian. Ojcowie założyciele nie mieli prawa wiedzieć co czeka świat za 100, 150 czy 200 lat. Ewolucja systemu powinna być naturalną kolejnością rzeczy, chyba że zachowanie statusu quo jest na czyjąś korzyść. Radykalizacja GOP na przestrzeni lat i przejęcie partii przez alt-rightowe skrzydło MAGA zdecydowanie zdestabilizowało sytuacje w państwie oraz na dobre wstrzymało zmiany, których system potrzebował i nadal potrzebuje.
Po zdarzeniach z 6 stycznia i przerażająco wysokiej polaryzacji społeczeństwa USA z pełnej demokracji stały się demokracją wadliwą, ale w jak ogromnej skali dowiedziałem się dopiero w tej książce.
Przez fatalny system elektorski wybory prezydenckie wygrywają kandydaci z mniejszą ilością głosów. Amerykański odpowiednik liberum veto (filibuster) używany jest ponad 300 razy rocznie i zasadniczo uniemożliwia realną prace Senatu. Stanowe legislatury, posługując się gerrymenderingiem i manipulują okręgami wyborczymi na korzyść konkretnej partii(demokraci również się do tego przykładają). Efektem tego jest pogłębienie już i tak wysokiej polaryzacja społeczeństwa przez tworzenie okręgów tylko niebieskich lub tylko czerwonych. Państwo rządzone jest dzięki ustawom budżetowym i zmianom interpretacji wyroków przez Sąd Najwyższy do którego prezydent i senat w ostatnich latach mianują „wiernych” sędziów, którzy nie zawahają się zmienić prawa zgodnie z oczekiwaniami władzy. Budzi to szereg obaw obywateli przed nagłymi ograniczeniami praw obywatelskich (np. radykalizacja prawa aborcyjnego czy delegalizacja związków jednopłciowych w konkretnych stanach) i naraża fundamentalną zasadę trójpodziału władzy.
Temat wydaje się trudny, lecz dzięki niebywałej lekkości z jaką Tarczyński opisuje szereg zjawisk książkę czyta się z przyjemnością!
Tematem przewodnim książki jest wadliwość systemu politycznego, który działa od roku 1797 i doczekał się niewielu zmian. Ojcowie założyciele nie mieli prawa wiedzieć co czeka świat za 100, 150 czy 200 lat. Ewolucja systemu powinna być naturalną kolejnością rzeczy, chyba że zachowanie statusu quo jest na czyjąś korzyść. Radykalizacja GOP na przestrzeni lat i przejęcie partii przez alt-rightowe skrzydło MAGA zdecydowanie zdestabilizowało sytuacje w państwie oraz na dobre wstrzymało zmiany, których system potrzebował i nadal potrzebuje.
Po zdarzeniach z 6 stycznia i przerażająco wysokiej polaryzacji społeczeństwa USA z pełnej demokracji stały się demokracją wadliwą, ale w jak ogromnej skali dowiedziałem się dopiero w tej książce.
Przez fatalny system elektorski wybory prezydenckie wygrywają kandydaci z mniejszą ilością głosów. Amerykański odpowiednik liberum veto (filibuster) używany jest ponad 300 razy rocznie i zasadniczo uniemożliwia realną prace Senatu. Stanowe legislatury, posługując się gerrymenderingiem i manipulują okręgami wyborczymi na korzyść konkretnej partii(demokraci również się do tego przykładają). Efektem tego jest pogłębienie już i tak wysokiej polaryzacja społeczeństwa przez tworzenie okręgów tylko niebieskich lub tylko czerwonych. Państwo rządzone jest dzięki ustawom budżetowym i zmianom interpretacji wyroków przez Sąd Najwyższy do którego prezydent i senat w ostatnich latach mianują „wiernych” sędziów, którzy nie zawahają się zmienić prawa zgodnie z oczekiwaniami władzy. Budzi to szereg obaw obywateli przed nagłymi ograniczeniami praw obywatelskich (np. radykalizacja prawa aborcyjnego czy delegalizacja związków jednopłciowych w konkretnych stanach) i naraża fundamentalną zasadę trójpodziału władzy.
Temat wydaje się trudny, lecz dzięki niebywałej lekkości z jaką Tarczyński opisuje szereg zjawisk książkę czyta się z przyjemnością!
December 1, 2023
Dość solidny wykład o kształcie i wadach ustroju prawnego USA, któremu szkodzi przede wszystkim mierna redakcja (albowiem ZNAK, siła tradycji, tradycja siły). Zdarzyła się nawet literówka w nazwie jednego ze stanów, cóż. Są też jednak grubsze błędy, jak choćby okrutnie uproszczone i zatrącające już moim zdaniem o nieuczciwość intelektualną przedstawienie zajścia z Ruby Ridge jako, cytuję, "strzelaniny między policją i agentami FBI a grupą uzbrojonych ludzi nieuznających władzy państwowej". Wymiana ognia była mocno jednostronna, strzelenie w plecy czternastolatkowi nie należało do najchwalebniejszych epizodów w dziejach amerykańskich organów ścigania, dochodzenie przeprowadzone przez administrację - Demokratów! - wykazało szereg błędów w prowadzeniu sprawy, które doprowadziły do idiotycznej eskalacji sytuacji i śmierci trojga ludzi. To, że bojówkarze wzięli sobie potem Ruby Ridge na sztandary, jest kwestią zupełnie odrębną. Czasami raził mnie też usilnie luzacki ton wywodu, taki bardzo "hello, fellow kids".
April 13, 2023
Czytajac spis tresci przestraszylem sie ze to bedzie taki super basic zbior informacji dla ludzi nie znajacych tematu wcale. Ale okazuje sie ze wprost przeciwnie - to jest bardzo ciekawa historia, o duzych walorach literackich (to wcale nieoczywiste, nawet nagradzane u nas ksiazki nonfiction bywaja po prostu zbiorem zdan zlozonych), z masa informacji o ktorych nie mialem bladego pojecia, a co prawda zadnym tam specjalista od ameryki nie jestem, ale czytam sporo o polityce USA w zagranicznych mediach, pare ksiazek tez mi sie zdarzylo polknac. Mam nadzieje ze Autor pojdzie dalej, bo i z 10 kolejnych ciekawych ksiazek mozna by napisac poglebiajac temat, a ja chetnie poczytam!
January 15, 2024
Czy w USA jest jeszcze demokracja? Czy kiedykolwiek była?
Bardzo sprawnie napisana literatura faktu, która w przystępny sposób wyjaśnia zawiłości współczesnej amerykańskiej polityki wpisując je w szerszy rys historyczny.
Warto przeczytać zwłaszcza przed nadchodzącymi w tym roku wyborami prezydenckimi w USA - bo chociaż by się chciało od tego uciec, jednak nadal polityka Stanów ma wpływ na politykę międzynarodową.
Jedyne, co mogę zarzucić, to że (chociaż nie pisze tego wprost) autor ewidentnie w obecnej polaryzacji sceny politycznej USA opowiada się za jedną ze stron.
Największy plus za widoczny bardzo ogrom pracy włożony w książkę!
Bardzo sprawnie napisana literatura faktu, która w przystępny sposób wyjaśnia zawiłości współczesnej amerykańskiej polityki wpisując je w szerszy rys historyczny.
Warto przeczytać zwłaszcza przed nadchodzącymi w tym roku wyborami prezydenckimi w USA - bo chociaż by się chciało od tego uciec, jednak nadal polityka Stanów ma wpływ na politykę międzynarodową.
Jedyne, co mogę zarzucić, to że (chociaż nie pisze tego wprost) autor ewidentnie w obecnej polaryzacji sceny politycznej USA opowiada się za jedną ze stron.
Największy plus za widoczny bardzo ogrom pracy włożony w książkę!
April 2, 2023
Książka pokazuje, jak dziwaczny w porównaniu do innych krajów jest system wyborczy w przypadku wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Liczba elektorów zależy od liczby ludności w danym stanie, a i tak może wyjść na to, że wygrywa nie ten kandydat, który zdobył większą ilość głosów w głosowaniu powszechnych, ale ten, co zdobył więcej głosów elektorskich. Do tego jeszcze dochodzi fakt, że żeby zagłosować, najpierw trzeba się zarejestrować, a dopiero po rejestracji można głosować.
August 10, 2023
Świetnie napisana, w ciekawy i bardzo wciągający sposób, jednocześnie pokazująca bardzo dobrze wszystkie mankamenty obecnego systemu i sytuacji politycznej w Stanach Zjednoczonych oraz do czego to może prowadzić, jeśli nic się nie zmieni.
Wbrew temu co myśli wiele osób, Ameryka to w tym momencie nie jest "najlepsza demokracja na świecie", nie jest nawet blisko. Dlaczego? Książka Piotra Tarczyńskiego dostarcza wyczerpujących odpowiedzi. Serdecznie polecam tę pozycję.
Wbrew temu co myśli wiele osób, Ameryka to w tym momencie nie jest "najlepsza demokracja na świecie", nie jest nawet blisko. Dlaczego? Książka Piotra Tarczyńskiego dostarcza wyczerpujących odpowiedzi. Serdecznie polecam tę pozycję.
July 10, 2024
"Jeśli konserwatyści dojdą do przekonania, że nie mogą wygrać demkratycznie, nie porzucą konserwatyzmu, podrzucą demokrację".
Fenomenalna książka, która tłumaczy długoletni proces przygotowywania podatnego gruntu na rozkwit szaleńców politycznych pokroju Trumpa. Ogrom przypisów, naprawdę mrówcza i skrupulatna praca została wykonana nad tą książką. Pozostaje tylko ironicznie i z niepokojem skomentować "God bless America".
Fenomenalna książka, która tłumaczy długoletni proces przygotowywania podatnego gruntu na rozkwit szaleńców politycznych pokroju Trumpa. Ogrom przypisów, naprawdę mrówcza i skrupulatna praca została wykonana nad tą książką. Pozostaje tylko ironicznie i z niepokojem skomentować "God bless America".
July 15, 2024
Fantastyczna książka. Rzetelnie i dokładnie tłumaczy zawiłości amerykańskiej polityki, tak, że można zrozumieć najtrudniejsze zagadnienia. Do tego mamy błyskotliwą, żywą narrację Tarczyńskiego, tak że w trakcie czytania niejednokrotnie miałam wrażenie, że słucham kolejnych odcinków "Podkastu amerykańskiego".
Displaying 1 - 30 of 42 reviews