Postępowania
W celu eliminowania praktyk ograniczających konkurencję Prezes UOKiK prowadzi 2 rodzaje postępowań administracyjnych: wyjaśniające i antymonopolowe w sprawie praktyk ograniczających konkurencję.
Postępowania wyjaśniające
Są one wszczynane w przypadku podejrzenia, że mogło dojść do naruszenia reguł konkurencji. Prowadzone są w sprawie, a nie przeciwko konkretnym podmiotom. Oznacza to, że na tym etapie sprawy nie są formułowane zarzuty w odniesieniu do przedsiębiorców ani osób zarządzających. W postępowaniach wyjaśniających nie ma też stron, a przedsiębiorcom nie przysługuje prawo wglądu do akt sprawy.
W ramach tych postępowań UOKiK może kierować do przedsiębiorców wezwania do przedstawienia dokumentów i informacji. Wezwania mogą otrzymać również osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym przepisy odrębne przyznają zdolność prawną. Urząd może również zdecydować o przeprowadzeniu kontroli lub przeszukania pomieszczeń i rzeczy u przedsiębiorcy.
Jeśli zebrany materiał potwierdzi podejrzenia UOKiK, jego rezultatem może być wszczęcie postępowania antymonopolowego w sprawie praktyk ograniczających konkurencję.
Postępowania antymonopolowe w sprawie praktyk ograniczających konkurencję
Prowadzone są w związku z zarzutem naruszenia prawa konkurencji. Mogą być one wszczęte przeciwko przedsiębiorcom, związkom zawodowym, a w określonych przypadkach również przeciwko osobie lub osobom zarządzającym przedsiębiorstwem.
Podmiot, przeciwko któremu toczy się postępowanie, jest jego stroną i korzysta z przysługujących jej praw. Oznacza to możliwość wglądu do akt sprawy, przedstawienia dowodów istotnych dla rozpatrzenia sprawy oraz prezentacji swojego stanowiska.
UOKiK, zarówno w ramach prowadzonych postępowań, jak i niezależnie od nich, może pozyskiwać od przedsiębiorców dane, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa i zaliczyć posiadane przez siebie dokumenty w poczet dowodów danego postępowania.
W tej sytuacji przedsiębiorca może złożyć wniosek o ograniczenie stronom postępowania prawa wglądu do zawartych w dokumentach informacji, jeśli stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa.
W przypadku, gdy w postępowaniu występuje więcej niż jedna strona (np. zmowa dwóch lub większej liczby przedsiębiorców), każda może wnioskować o ochronę przekazywanych przez siebie informacji przed udostępnieniem ich pozostałym stronom.
Więcej informacji oraz wzór wniosku można znaleźć w instrukcji dla przedsiębiorców w zakresie składania wniosków o ograniczenie prawa wglądu.
Prawo ochrony konkurencji przewiduje dwa rozwiązania o charakterze ugodowym: dobrowolne poddanie się karze oraz wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji zobowiązującej przedsiębiorcę do podjęcia konkretnych działań.
Dobrowolne poddanie się karze
Z propozycją dobrowolnego poddania się karze może wyjść zarówno strona postępowania, jak i UOKiK.
Przedsiębiorca uzyskuje możliwość obniżki kary pieniężnej o 10 proc. (w stosunku do kary, jaka byłaby nałożona, gdyby strona nie brała udziału w procedurze) pod warunkiem, że złoży oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się karze, potwierdzi jej wysokość określoną przez Prezesa UOKiK oraz fakt, że został poinformowany o zarzutach i miał możliwość ustosunkowania się do nich.
Procedura ta zakłada, że przedsiębiorca rezygnuje z odwołania się od decyzji do sądu, dzięki czemu postępowanie szybciej się kończy.
Korzyści wynikające z ugodowego zamknięcia sprawy:
- obniżenie kary o 10 proc. (co w przypadku jednoczesnego obniżenia kary w ramach programu łagodzenia kar o 50 proc. może prowadzić do łącznej obniżki kary o 60 proc.),
- wcześniejsze zamknięcie postępowania, co umożliwia przedsiębiorcy szybszy powrót do normalnej działalności,
- uniknięcie prowadzenia długotrwałego i często uciążliwego procesu sądowego oraz kosztów z nim związanych,
- zminimalizowanie kosztów związanych z postępowaniem.
Szczegółowe informacje można znaleźć w Wyjaśnieniach w sprawie procedury dobrowolnego poddania się karze.
Decyzja zobowiązująca
Na każdym etapie postępowania przedsiębiorca może przedstawić UOKiK propozycję podjęcia konkretnych działań, które doprowadzą do usunięcia negatywnych skutków zarzucanej mu praktyki ograniczającej konkurencję.
Po zaakceptowaniu treści zobowiązania przez Prezesa UOKiK wydawana jest decyzja, w której na przedsiębiorcę nakładane są określone warunki, do wykonania których się zobowiązał. Podstawową korzyścią dla przedsiębiorcy jest to, że nie stwierdza się wówczas stosowania przez niego zarzucanej mu praktyki i nie jest nakładana kara finansowa.
Ze szczegółowymi informacjami można zapoznać się w Wyjaśnieniach w sprawie wydawania decyzji zobowiązującej w sprawach praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Prezes UOKiK co do zasady nie wydaje decyzji zobowiązującej w przypadku zarzutów zawarcia najcięższych porozumień ograniczających konkurencję. Ich uczestnicy mogą uniknąć lub otrzymać niższą karę pieniężną dzięki udziałowi w programie łagodzenia kar, a także skorzystać z procedury dobrowolnego poddania się karze.