İçeriğe atla

Somaliland

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Somaliland
Jamhuuriyadda Soomaaliland
جمهورية أرض الصومال
Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl
Republic of Somaliland
Somaliland Cumhuriyeti
Slogan
(Arapça)
"La ilâhe illallah, muhammedün resūlullah"
"Allah'tan başka ilâh yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir"

Aynı zamanda: "Herkes için Adalet, Barış, Özgürlük, Demokrasi ve Başarı"[kaynak belirtilmeli]
Millî marş
Sama ku waar
Somaliland haritadaki konumu
Somaliland konumu
BaşkentHargeisa
Resmî dil(ler)Somalice, Arapça, İngilizce
HükûmetÜniter cumhurbaşkanlığı sistemli cumhuriyet
• Devlet Başkanı
Musa Bihi Abdi
• Başkan Yardımcısı
Abdurahman Saylici
Tarihçe 
• İlan
18 Mayıs 1991
Yüzölçümü
• Toplam
137600 km2
Nüfus
• 2014 tahminî
3.500.000[1]
• Yoğunluk
25[1]/km2
GSYİH (SAGP)2022 tahminî
• Toplam
2,5 milyar $[2][3][4]
Para birimiSomaliland şilini
Zaman dilimiUTC+3 (Doğu Afrika saati)
Trafik akışısağ
Telefon kodu252

Somaliland, resmî olarak Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda tanınmayan fiili bir egemen devlettir. Kuzeybatıda Cibuti, güneyde ve batıda Etiyopya ve doğuda Somali ile sınır komşusudur. İddia edilen bölgesi, 2021 itibarıyla yaklaşık 5,7 milyon sakinle 176.120 kilometrekarelik (68.000 mil kare) bir alana sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Hargeisa'dır. Somaliland hükûmeti, kısa bir süre bağımsız olan Somaliland Devleti olarak 1960'tan 1991'e kadar Somali Vesayet Bölgesi (eski İtalyan Somaliland) ile birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturan İngiliz Somaliland'ın halefi devlettir.

Berbera ve Hargeisa şehirlerinden Somaliland motoyolları, şehirleri birbirine bağlayan ana yol ağı
Resim Somaliland çiftliklerini ve ekim alanlarını göstermektedir
Bölge, Doğu Afrika'da 1,1 milyon nüfuslu Hargeisa şehrini gösteriyor

Neolitik çağda, insanlar yaklaşık 10.000 yıl önce Somaliland bölgesinde yaşadılar. Eski çobanlar, ineklere ve diğer hayvanlara bakarken renkli kaya resimleri çizdiler. Ifat Sultanlığı ve Adal Sultanlığı, Orta Çağ boyunca bölgenin ticaretine hükmeden iki Somali hanedanıydı. Adal Sultanlığı'nın düşüşünün ardından, daha sonra Somaliland olacak bölge, kültürel sürekliliği ve mirası simgeleyen, otoritesi azalmış fahri unvanlar olarak bugün hâlâ var olan Sultan, Garaad, Ugaas gibi geleneksel Somali liderlerinin yönetimi altına girdi.

19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık, kabilelerin çoğunluğuyla (Habar Awal, Garhajis, Habr Je'lo, Warsangeli, Issa ve Gadabuursi kabileleri) bir Koruyuculuk kuran anlaşmalar imzaladı. Muhammed Abdullah Hasan liderliğindeki Dervişler, İngiltere ile Somali sultanları ile imzalanan koruma anlaşmalarına karşıydı. 20 yıl aradan sonra Dervişler nihayet 1920'de Afrika'daki ilk hava bombardımanlarından birinde yenildiler.

26 Haziran 1960'ta, himaye, Somaliland Devleti olarak bağımsızlığını kazandı ve beş gün sonra, ayrı bağımsızlığının ardından Somaliland Vesayet Bölgesi ile gönüllü olarak birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturdu. İki bölge arasında seçilmiş temsilcileri aracılığıyla yasal bir birlik oluştu. 27 Haziran 1960'da Somaliland Yasama Meclisi, oybirliğiyle, iki varlığın sonsuza kadar bir arada kalacağını belirten bir Somali ile Birlik Yasasını kabul etti.

1961'de Somali, kuzey bölgelerin (Somaliland) sıkıntılarından kaynaklanan siyasi huzursuzluğun körüklediği yerel subaylar tarafından yönetilen bir darbe girişimine tanık oldu. Darbe, güç ve kaynak dağılımında algılanan dengesizlikler nedeniyle anayasaya oy vermeyi reddeden yerel halkın boykotunun ardından geldi. Kuzeylilerin parlamentodaki orantısız temsili ve kurumlarda güneylilerin hakimiyeti, kuzeyli nüfusun hissettiği hoşnutsuzluğu daha da şiddetlendirdi. Ancak darbe girişimine rağmen hükûmet kontrolünü elinde tutmayı başardı ve darbe sonunda başarısız oldu.

Nisan 1981'de Somaliland Bağımsızlık Savaşı'na yol açan Somali Ulusal Hareketi (SNM) kuruldu. 1988'de, savaşın zirvesinde, Somali'de diktatör Siad Barre yönetimindeki rejim, Somali İç Savaşı'na yol açan olaylardan biri olan Hargeisa merkezli SNM ve diğer militan gruplara karşı baskı başlattı. Çatışma, Somali'nin ekonomik ve askeri altyapısının ciddi şekilde hasar görmesine neden oldu. 1991'in başlarında Barre rejiminin çöküşünün ardından, SNM liderliğindeki yerel makamlar, aynı yılın 18 Mayıs'ında tek taraflı olarak Somali'den bağımsızlıklarını ilan ettiler ve kısa ömürlü eski bağımsız Somaliland Devleti'nin sınırlarını eski haline getirdiler.

Hargeisa'dan bir görünüm

1991'den bu yana bölge, Somaliland Cumhuriyeti hükûmeti olarak uluslararası alanda tanınmak isteyen demokratik olarak seçilmiş hükûmetler tarafından yönetilmektedir. Merkezî hükûmet, Hargeisa'ya delegasyon gönderen bazı yabancı hükûmetlerle gayrı resmî ilişkiler sürdürüyor. Somaliland şu anda Çin Cumhuriyeti (Tayvan) tarafından tanınmaktadır ve başta Etiyopya olmak üzere diğer bazı ülkelerden temsilcilik ofislerine ev sahipliği yapmaktadır. Bununla birlikte, Somaliland'ın kendi kendini ilan ettiği bağımsızlığı, herhangi bir BM üye devleti veya uluslararası kuruluş tarafından resmî olarak tanınmadı. Fiili olarak kontrol edilen arazi alanı ile dünyanın en büyük tanınmayan devletidir.

Coğrafi konumu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Somaliland haritası

Toplam yüzölçümü 137.600 kilometrekare olup Somali topraklarının % 21,5'ini kaplamaktadır. Aşağı yukarı eski Britanya Somalisi (1884 - 1960) olarak bilinen koloniyle aynı sınırlara sahiptir. Batıda Cibuti, güneyde Etiyopya, doğuda Puntland ve kuzeyde Aden Körfezi ile çevrelidir. Başkenti Hargeisa'dır. Berbera eski bir liman kentidir. 3,5 milyon kişinin yaşadığı Somaliland'ın resmî dilleri Somalice, Arapça ve İngilizcedir. Günümüzde hiçbir ülke tarafından tanınmamaktadır.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Atlas'da Somaliland