İçeriğe atla

Slovakya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Slovakya
Slovenská republika (Slovakça)
Slovak Cumhuriyeti
Slovakya haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Bratislava
48°09′K 17°07′D / 48.150°K 17.117°D / 48.150; 17.117
Resmî dil(ler)Slovakça
DemonimSlovak, Slovakyalı
HükûmetParlamenter cumhuriyet
Peter Pellegrini
• Başbakan
Robert Fico
Tarihçe 
• İlan
1 Ocak 1993
• Tanınma
1993
• Avrupa Birliği'ne giriş
1 Mayıs 2004
Yüzölçümü
• Toplam
49.035 km2 (127.)
• Su (%)
0,08
Nüfus
• 2020 tahminî
5.464.060[1] (119..)
• 2011 sayımı
5.397.036
• Yoğunluk
111/km2 (88.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
190,277 milyar $[2] (70.)
• Kişi başına
34.815 $[2] (41..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
117,664 milyar $[2] (59.)
• Kişi başına
21.529 $[2] (40.)
Gini (2018) 20.9[3]
düşük · 8.
İGE (2019)artış 0.860[4]
çok yüksek · 39.
Para birimiEuro (€, EUR)
Zaman dilimiUTC+1 (OAS)
• Yaz (YSU)
UTC+2 (OAYS)
Telefon kodu421
İnternet alan adı.sk

Slovakya (SlovakçaSlovensko (dinle)) ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (SlovakçaSlovenská republika (dinle)), Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

48.845 km² yüz ölçümüne sahip ülkenin Avusturya ile 91, Çekya 215, Macaristan ile 515, Polonya ile 444, Ukrayna ile 90 olmak üzere toplam 1.355 km sınır uzunluğu vardır. Denize kıyısı yoktur.

İklimi ılımandır. Orta kısımlar ve kuzeyde dağlar, güneyde alçak araziler yer alır. En alçak noktası Bodrog Nehri 94 metre rakımlıdır. En yüksek noktası ise Gerlachovsky Stit 2.655 metredir.

12. yüzyılda inşa edilmiş Spiš Kalesi
Kadife Devrimi (1989)

Slavlar 5. yüzyılda günümüzdeki Slovakya topraklarına yerleşmişlerdir. 8. yüzyılda bölgede kurulan Nitra Prensliği komşusu olan Moravya'yla birlikte Büyük Moravya İmparatorluğu'nu oluşturdu. 1000 yılından sonra Slovakya'nın büyük bir bölümü Macaristan Krallığı'nın bir parçası haline geldi. Çek toprakları da Almanya tarafından işgal edildi.

1526 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın komutasındaki Osmanlı ordusu'nun Mohaç Muharebesi'ni kazanarak Budin (Budapeşte) kentini ele geçirmesi sonucu Macaristan'ın büyük bir bölümü Osmanlı Devleti'ne katıldı. Macarların geri kalan bölümü Habsburgların himayesi altında Slovakya topraklarında yaşadılar ve Bratislava bu bölgenin başkenti rolünü oynadı. 1663 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katılan Slovakya 1685 yılında Avusturyalıların eline geçinceye kadar Uyvar Eyaleti şeklinde varlığını sürdürdü. 1683-1699 yılları arasındaki Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nı kaybeden Osmanlılar, Macaristan ve Slovakya'dan geri çekilmek zorunda kaldılar. Bu tarihten sonra Slovakya'nın önemi azaldı. Ama Slovakya 20. yüzyıla kadar Macaristan'ın bir parçası olarak Avusturya İmparatorluğu'nun içinde yaşadı.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu I. Dünya Savaşı sonunda yıkılınca 1918 yılında Slovakya, Bohemya, Moravya, Silezya ve Karpat Rutenya ile birleşerek Çekoslovakya adında bir ülke haline geldi. II. Dünya Savaşı'nın başlamasından sonra Slovakya Nazi Almanyası'yla anlaşarak Çekoslovakya'dan ayrıldı. Nihayet 9 Mayıs 1945 tarihinde Sovyet ve Amerikan birlikleri ülkeye girerek Alman işgaline son verdiler. Çekoslovakya tekrar birleşti. 1948 yılında yönetim komünistlerin eline geçti. Bu tarihten sonra, 41 yıl boyunca Çekoslovakya Doğu Bloku'nda yer aldı.

5 Ocak 1968 tarihinde iktidara gelen Alexander Dubček siyasi bir liberalleşme dönemi başlattı. Ancak Prag Baharı adı verilen bu dönem aynı yılın 20 Ağustosunda Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefiklerinin (Romanya hariç) ülkeyi işgal etmesi ile sona erdi. Kasım 1989'da Çekoslovakya Kadife Devrimi adı verilen kansız bir devrimle kapitalizme geçti. 1 Ocak 1993 tarihinde ülke barışçı bir biçimde Çekya ve Slovakya olmak üzere iki ülkeye ayrıldı. Her iki ülkede geniş çaplı ekonomik reformlar yapıldı. Slovakya 29 Mart 2004 tarihinde NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne üye oldu.

Slovakya'nın en yüksek noktası olan Gerlachovský štít

Slovakya dağlık olmasıyla bilinen bir ülkedir, Karpatlar ülkenin neredeyse yarısını kaplar. Bu sıradağların arasında Tatra Dağları'nın yüksek zirveleri de mevcuttur.[5] Kuzeyde, Polonya sınırı yakınlarında Yüksek Tatralar çok sayıda göl ve vadiye, bunun yanı sıra 2.655 metre ile ülkenin en yüksek noktası olan Gerlachovský štít ile sembolik öneme sahip Kriváň Dağı'na ev sahipliği yapar.

Slovakya'nın en önemli nehirleri Tuna, Váh ve Hron nehirleridir. Tisa Nehri bazı bölgelerde Macaristan sınırını belirler.

Slovakya iklimi ılıman iklimle karasal iklimin arasında bulunur. Yazlar nispeten ılık, kışlar soğuk, bulutlu ve nemli geçer. Ülkede bölgeden bölgeye iklim farklılıkları vardır, bu farklılıklar Bratislava, Košice, Poprad ve Spiš yerleşimlerinde görülebilir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Stock of population in the SR on 30th September 2020". slovak.statistics.sk. 1 Haziran 2020. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  3. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2020. 
  4. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  5. ^ "Slovakia". The World Factbook. CIA. 2007. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2011. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]