İçeriğe atla

Mavi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mavi
 
Renk koordinatları
Hex #0000FF
RGB (r, g, b) (0, 0, 255)
CMYK (c, m, y, k) (100, 100, 0, 0)
HSV (h, s, v) (240°, 100%, 100%)

Mavi, çakır veya gök, resim boyamada ve geleneksel renk teorisi ve RGB renk modelindeki üç ana renkler pigmentlerinden biridir. Görünür ışığın tayfı üzerinde menekşe ve yeşil arasında uzanır. Göz yaklaşık 450 ile 495 nanometre arasında baskın dalga boyu olan ışığı gözlemlerken maviyi algılar. Çoğu mavi, diğer renklerin hafif bir karışımını içerir; gök mavisi biraz yeşil içerirken lacivert biraz menekşe içerir. Açık gündüz gökyüzü ve derin deniz Rayleigh saçılması olarak bilinen optik bir etki nedeniyle mavi görünür. Tyndall etkisi adı verilen bir optik etki, mavi gözler 'i açıklar. Havadan perspektif adı verilen başka bir optik etki nedeniyle uzaktaki nesneler daha mavi görünür. Karşıt rengi turuncu'dur.

Genellikle 400-490 nm arasındaki dalga boyları mavi kabul edilir. RGB renk düzeninin üç ana renginden en kısa dalga boylu olanıdır. HSV renklendirmesine göre karşıt rengi sarıdır. RYB renklendirmesine göre ise karşıt rengi turuncudur. Kökeni Arapçadaki mai kelimesidir.

Sözcüğün kökeni

[değiştir | kaynağı değiştir]

Arapça "ma" su anlamına gelmektedir. Mavi sözcüğü Arapça "su gibi" anlamına gelen Ma'i sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Kâşgarlı Mahmud'un 1073 yılında Araplara Türkçe öğretmek için yazdığı sözlük olan Divân-ı Lügati't-Türk adlı yapıtında çaqır (çakır) ve gök (kök) sözcükleri mavi anlamında kullanılır. Bu sözcükler günümüzde de zaman zaman mavi anlamında kullanılır.

Göğün ve denizin rengi mavidir. Gökyüzü, Güneş ışığının Rayleigh dağılımına uğraması sonucu mavi gözükür. Suyun mavi gözükmesi ise suyun kırmızı civarındaki dalga boylarını soğurması sebebi iledir.

  • Blues (maviler) bir tür müzik türüdür. Siyahi Amerikalıların çıkardığı bu müzik türüne maviler isminin verilmesinin sebebi, şarkıların üzüntüyü ifade etmesindendir.

Çeşitli kültürlerde mavi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tonlar ve değişimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Mavi, görünür ışık spektrumunda mor ve yeşil arasındadır
Mavi, görünür ışık spektrumunda mor ve yeşil arasındadır

Mavi, görünür spektrum üzerindeki menekşe ile yeşil arasındaki ışığın rengidir. Mavinin tonları arasında çivit mavisi ve menekşe yakın ultramarin; diğer renklerin karışımı olmadan saf mavi; Camgöbeği, mavi ve yeşil arasındaki spektrumun ortasında yer alır ve diğer mavi-yeşiller turkuaz, tatlısu ördeği ve akuamarin dir.

Mavi ayrıca gölge veya renk tonu bakımından da değişir; daha koyu mavi tonları siyah veya gri içerirken, daha açık tonlar beyaz içerir. Mavinin daha koyu tonları arasında ultramarin, kobalt mavisi, lacivert ve Prusya mavisi bulunur; daha açık tonlar arasında gök mavisi, azur mavisi ve Mısır mavisi bulunur. (Daha eksiksiz bir liste için Renk Listesi 'ne bakın).

Mavi pigmentler başlangıçta lapis lazuli, kobalt ve azurit gibi minerallerden yapılmıştır ve bitkilerden mavi boyalar yapılmıştır; Avrupa'da genellikle woad ve Asya ve Afrika'da Indigofera tinctoria veya gerçek çivittir. Günümüzde çoğu mavi pigment ve boyalar kimyasal bir işlemle yapılmaktadır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Web renkleri siyah gümüş gri beyaz kırmızı pembe bordo mor galibarda yeşil çim zeytin sarı altunî turuncu mavi lacivert ördekbaşı turkuaz
                                     
Yazılış black silver gray white red pink maroon purple fuchsia green lime olive yellow gold orange blue navy teal aqua
  Mavi renk tonları  
Alice mavisi Gök mavisi Bebek mavisi Mavi Cerulean Cerulean blue Kobalt mavisi Peygamber çiçeği mavisi Koyu mavi Kot rengi Dodger blue Çivit mavisi
                       
International Klein Blue Açık mavi Gece mavisi Lacivert Cezayir menekşesi rengi Acem mavisi Toz mavi Prusya mavisi Kraliyet mavisi Safir rengi Çelik mavisi Deniz mavisi