Vai al contenuto

India

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

L'India a l'é 'n pais dl'Asia meridional.

La capital a l'é New Delhi.
Për surfassa (3.166.414 km²) a l'é 'l pais nùmer set dël mond, lë scond për popolassion (un miliard e dosent milion d'abitant - ël 17% ëd la popolassion mondial - dont lë 70% a l'é sota ij 35 agn) e la pì popolosa an tra le democrassìe liberaj.
L'alfabetisassion a l'é al 62%.

National symbols of the Republic of India (Official)
National animal
National bird
National tree
National flower
National heritage animal
National aquatic marine mammal
National reptile
National heritage mammal
National fruit
National temple
National river
National mountain

Anté ch'as treuva

[modìfica | modifiché la sorgiss]


L'India a confin-a con ël Pakistan a òvest; la Cin-a, ël Nepal e ël Bhutan a nòrd-est; ël Bangladesh e ël Myanmar a est.
Ant l'Océan Indian, l'India a l'ha davzin lë Sri Lanka, le Maldive e l'Indonesia.
La còsta dl'India a l'é longa pì 'd setmila chilòmeter e a dà an sl'Océan Indian a sud, ël Mar Aràbich a òvest e ël Gòlf dël Bengala a est.

La conquista britànica dl'India a l'ha ancaminà dël 1715.
Ël darié vice-re anglèis dl'India a l'é stàit Lord Mountbatten.

Dël luj 1947, a Londra a l'é stàit votà ël papé d'indipendensa; la comission Radcliffe a l'avìa studià na frontera për la creassion ëd doi stat: l'Union Indian-a, a magioransa indó, e ël Pakistan, a magioransa mussulman-a.

L'indipendensa a l'é stàita proclamà ai 15 d'ost dël 1947. La constitussion dl'India a l'é dël 1950.

L'India a l'é stàita quatr vire an guèra contra ël Pakistan: dël 1948, 1965, 1971, 1999.

L'81% ëd la popolassion a l'é 'd religion indó.

La moneda dl'India a l'é la rupia.
L'anflassion a l'é anviron dël 10%. Ant l'ann fiscal 2011-2012 ël passiv ëd bilansi a l'é stàit dël 5,1%.

L'India a l'é ël pais pi grand esportator ëd ris dël mond: dël 2012 a l'ha esportane 9,5 milion ëd tonëlà.

Organisassion polìtica

[modìfica | modifiché la sorgiss]

L'India (nòm ofissial: भारत गणराज्य, Bhārat Gaṇarājya visadì Repùblica dl'India, an hindi) a l'é na repùblica federal.
Ël President a l'é Ram Nath Kovind (dal 2017).
Ël Prim Ministr a l'é Narendra Modi (dal 2014).

La republica indian-a a l'é formà da 28 Stat Federaj e da 7 Teritòri dl'Union; tùit jë stat federaj, ël Teritòri dla Capital ëd Delhi e ël Teritòri ëd Pondicherry a l'han un goern elegiù; ij teritòri restant a l'han n'aministrassion soasìa dal goern nassional sentral e a fan arferiment për via direta al President ëd la Republica. Jë stat e ij teritòri a son a lor vira dividù an distret (a-i na son apopré 600). Ij distret a conten-o ij tehsil (o, a scond dla lenga, tahsil, taluka, taluk, mandal), eventualment ëdcò an vilagi.

Nùmer Stat Còdes Capital
1 Andhra Pradesh AP Hyderabad
2 Arunachal Pradesh AR Itanagar
3 Assam AS Dispur
4 Bihar BR Patna
5 Chhattisgarh CG Raipur
6 Goa GA Panaji
7 Gujarat GJ Gandhinagar
8 Haryana HR Chandigarh
9 Himachal Pradesh HP Shimla
10 Jammu e Kashmir JK Jammu (invern)
Srinagar (istà)
11 Jharkhand JH Ranchi
12 Karnataka KA Bangalore
13 Kerala KL Thiruvananthapuram
14 Madhya Pradesh MP Bhopal
15 Maharashtra MH Mumbai
16 Manipur MN Imphal
17 Meghalaya ML Shillong
18 Mizoram MZ Aizawl
19 Nagaland NL Kohima
20 Orissa OR Bhubaneswar
21 Punjab PB Chandigarh
22 Rajasthan RJ Jaipur
23 Sikkim SK Gangtok
24 Tamil Nadu TN Chennai
25 Tripura TR Agartala
26 Uttar Pradesh UP Lucknow
27 Uttarakhand UL Dehradun
28 West Bengal WB Kolkata
Number Union Territories Code Capital
A Ìsole Andaman-e e Nicòbare AN Port Blair
B Chandigarh CH Chandigarh
C Dadra e Nagar Haveli DN Silvassa
D Daman e Diu DD Daman
E Lakshadweep LD Kavaratti
F Teritòri dla Capital Nassional ëd Delhi DL New Delhi
G Pondicherry PY Pondicherry