Przejdź do zawartości

Z3

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Replika w Deutsches Museum w Monachium

Z3 – pierwszy działający, w pełni automatyczny komputer o zmiennym programie, zbudowany przez niemieckiego inżyniera Konrada Zusego w 1941 roku na bazie jego wcześniejszej, mechanicznej konstrukcji Z1. Maszyna była wykorzystywana w czasie wojny do obliczeń niezbędnych przy projektowaniu skrzydeł. Z1 był maszyną mechaniczną, a Z3 przekaźnikową, lecz posiadały identyczną organizację. Wykonywały tylko dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie i pierwiastkowanie na binarnych liczbach zmiennoprzecinkowych przechowywanych w 64 słowach pamięci. Program zapisany był na ośmiokanałowej taśmie perforowanej i wykonywany w miarę wczytywania. Dla realizacji pętli należało końce taśmy skleić w pętlę. Dane były wprowadzane przez klawiaturę, a wynik odczytywany z wyświetlacza.

Jedyny istniejący egzemplarz komputera został zniszczony przez Aliantów pod koniec wojny. W 1961 zbudowano jego replikę, którą można zobaczyć w Muzeum Techniki (Deutsches Museum) w Monachium[1].

Dane Z3

[edytuj | edytuj kod]

Kompletność Turinga

[edytuj | edytuj kod]

O maszynie mówimy, że jest kompletna w sensie Turinga, kiedy można za jej pomocą zrealizować każdy algorytm. Powszechnie uważano, że Z3 nie spełniał tych wymogów, ponieważ nie posiadał instrukcji warunkowych, pierwszeństwo przyznając amerykańskiemu komputerowi ENIAC z 1944 roku. W 1998 roku Raúl Rojas udowodnił, że na komputerze Z3 można zaimplementować maszynę Turinga, arytmetycznie symulując instrukcje warunkowe[2] i adresowanie pośrednie, co oznaczało, że komputer ten jest teoretycznie kompletny w sensie Turinga[3].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Z3 był maszyną wyprzedzającą swoją epokę[potrzebny przypis]. Współczesnym komputerom, mimo iż oparte są one na układach elektronicznych, pod względem działania bliżej jest właśnie do tego niemieckiego projektu, niż do amerykańskiego ENIAC-a[potrzebny przypis]. Powody, dla których nie był on szeroko znany, miały podłoże polityczne oraz społeczne – po wojnie głównym ośrodkiem rozwoju informatyki były Stany Zjednoczone i to właśnie tam, niezależnie, wynaleziono i spopularyzowano szereg rozwiązań wcześniej użytych w komputerach Z1 oraz Z3.

Współczesne rekonstrukcje

[edytuj | edytuj kod]
Rekonstrukcja Z3 Horsta Zuse z 2010

Współczesna rekonstrukcja pod kierownictwem Raúla Rojas i Horsta Zuse została rozpoczęta w 1997 i ukończona w 2003. Znajduje się w Muzeum Konrada Zuse w Hünfeld, Niemcy[4][5]. Pamięć danych została zmniejszona o połowę (do 32 słów). Waga to ok. 30 kg[6].

W 2008 Horst Zuse rozpoczął własną rekonstrukcję Z3[7]. Została ona zaprezentowana w 2010 w Muzeum Konrada Zuse[8][9].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 2. Computers in Germany: DESCRIPTION OF THE Z3, [w:] Paul E. Ceruzzi, Reckoners, ed-thelen.org, 1983, s. 30 [dostęp 2018-11-03].
  2. Przez wykonanie każdej możliwej ścieżki dla każdego z warunków. Obliczone zostały by wszystkie możliwe odpowiedzi, a niepotrzebne rezultaty były by anulowane (rodzaj wykonywania spekulatywnego).
  3. R. Rojas, How to make Zuse's Z3 a universal computer, „IEEE Annals of the History of Computing”, 20 (3), 1998, s. 51–54, DOI10.1109/85.707574, ISSN 1058-6180 [dostęp 2018-11-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-02] (ang.).
  4. Reconstruction of Konrad Zuse’s Z3 Computer | Raúl Rojas [online], dcis.inf.fu-berlin.de [dostęp 2018-11-03] (ang.).
  5. Reconstructing the calculating machine Z3 [online], zuse.zib.de (ang.).
  6. Z3-Nachbau-2001 [Replika Z3 2001] [online], www.horst-zuse.homepage.t-online.de [dostęp 2018-11-03] (niem.).
  7. Horst Zuse, Reconstruction of Konrad Zuse’s Z3, Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2013, s. 287–296, DOI10.1007/978-3-642-41650-7_26, ISBN 978-3-642-41649-1 [dostęp 2018-11-03] (ang.).
  8. Irene Zwernemann-Blech, Events during Zuse Year 2010 [online], www.horst-zuse.homepage.t-online.de [dostęp 2018-11-03].
  9. Z3-Präsentationen [Z3 - Prezentacje] [online], www.horst-zuse.homepage.t-online.de [dostęp 2018-11-03] (niem.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]