Przejdź do zawartości

Pytanie retoryczne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pytanie retoryczne – figura stylistyczna i retoryczna; pytanie zadane nie dla uzyskania odpowiedzi, lecz w celu skłonienia odbiorcy do przemyśleń na określony temat, podkreślenia wagi problemu; ewentualnie pytanie, na które odpowiedź jest oczywista.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pytanie retoryczne służy wzmocnieniu uwagi odbiorcy, zdobyciu przez nadawcę aprobaty poprzez budowanie wspólnej płaszczyzny refleksji ze słuchaczem. Może podkreślać punkt widzenia osoby mówiącej, w formie aporii wyrażać jej powątpiewanie. Jako figura stylistyczna ożywia intonację wypowiedzi. Może też pełnić funkcję kompozycyjną i być rodzajem przerywnika, nagłówka, oddzielającego poszczególne części i tematy, które nadawca porusza.

W życiu codziennym pytania retoryczne bywają używane m.in. w celu:

  • podtrzymania kontaktu, np.: Widzisz?
  • wyrażenie powątpiewania, np.: I po co to wszystko?

Przykłady użycia

[edytuj | edytuj kod]

Przykładem użycia pytania retorycznego jako chwytu krasomówczego może być fragment przemówienia radiowego Józefa Stalina z 1941 roku:

Czy naprawdę niemieccy żołnierze są niezwyciężeni, jak bezustannie trąbi dumna faszystowska propaganda? (pauza) Oczywiście nie! Historia pokazuje, że nie ma niezwyciężonych armii, i nigdy ich nie było. Armia Napoleona była uważana za niepokonaną, ale w końcu została pokonana

Jako figura stylistyczna pytanie retoryczne pojawia się np. w IV księdze Pana Tadeusza:

Któż zbadał puszcz litewskich przepastne krainy, / Aż do samego środka, do jądra gęstwiny?

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kurkowska H., Skorupka S., Stylistyka polska: Zarys, Warszawa 1959, s. 210.
  • Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Podręczny słownik terminów literackich, Warszawa, 1996, s. 205.