Przejdź do zawartości

Lucien Febvre

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lucien Febvre
ilustracja
Państwo działania

 Francja

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1878
Nancy

Data i miejsce śmierci

26 września 1956
Saint-Amour

Alma Mater

École normale supérieure

Uczelnia

Uniwersytet Strasburski

Okres zatrudn.

1919-1933

Uczelnia

Collège de France

Okres zatrudn.

1933-1949

Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Lucien Febvre (ur. 22 lipca 1878 w Nancy[1], zm. 26 września 1956 w Saint-Amour) – historyk francuski, współtwórca Szkoły Annales.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem licealnego nauczyciela gramatyki[1][2]. Jego matka pochodziła z rodziny zegarmistrzów z Besançon[1]. Młodość spędził w Lotaryngii[2]. Uczęszczał do szkół w Nancy, a następnie do Lycée Louis-le-Grand w Paryżu[2][1]. Po odbyciu służby wojskowej studiował na École normale supérieure w latach 1899–1902[1]. Jednym z jego przyjaciół podczas pobytu w Paryżu był Henri Wallon[1]. Wraz z Wallonem Febvre nauczał przez krótki czas w liceum w Bar-le-Duc[1]. Około 1903 otrzymał kilkuletnie stypendium Fondation Thiers[1]. Publikował w "Revue de Synthèse historique" Henriego Berra[1]. Od 1907 nauczał w liceum w Besançon[1]. W latach 1907–1911 publikował też w czasopismach "Bulletin de la Société de l'Histoire du Protestantisme Français" oraz "Revue historique"[1].

W 1911 obronił doktorat na podstawie pracy pt. Philippe II et la Franche - Comté: la crise de 1567, ses origines et ses consé quences, étude d’histoire politique, religieuse et sociale[1]. Książka rok później ukazała się w druku[1]. Stanowi obszerną monografię geograficzno-historyczną regionu, warsztatowo inspirowaną szkołą Paula Vidala de la Blache[1]. Jego druga praca doktorska (these secondaire) dotyczyła reformacji i inkwizycji w regionie Franche Comté[1].

W 1912 uzyskał posadę na uniwersytecie w Dijon[1]. Włączył się wówczas w prace nad wielotomową pracą L'Évolution de l'humanité redagowaną przez Henriego Berra[1]. W trakcie I wojny światowej służył początkowo jako sierżant piechoty, a później w kompanii karabinów maszynowych; został zdemobilizowany w 1919 w stopniu kapitana[2][1]. Otrzymał za służbę między innymi order Legii Honorowej[1]. W latach późniejszych był awansowany na oficera i komandora Legii[1].

Po wojnie (1919) podjął pracę na uniwersytecie w Strasburgu, na ziemiach przywróconych Francji, gdzie przebywał do 1933[1][2]. W 1921 ożenił się[1]. Miał łącznie troje dzieci, urodzonych w latach 1922, 1924 i 1927[1].

W 1922, po dziesięciu latach przygotowań, wydał pracę pt. La terre et l’évolution humaine, w której rozwinął zapoczątkowane w pracy doktorskiej zagadnienie związków między geografią i historią[1][2]. Dzieło to w znacznym stopniu, w sposób polemiczny, odnosiło się do deterministycznych tez postawionych przez Friedricha Ratzela[2]. W tej oraz innych pracach (np. Le Rhin. Problèmes d'histoire et d'économie, napisana wraz z Albertem Demangeonem w 1935) zwracał uwagę na symboliczny charakter bytów geograficznych, takich jak rzeki czy kontynenty, które odgrywały w dziejach role konstruktów łączących bądź dzielących społeczeństwa[2].

W 1929 wraz z Markiem Blochem utworzył czasopismo „Annales d'histoire économique et sociale[2]. Rolą periodyku miało być upowszechnienie szerokich, interdyscyplinarnych badań historycznych; Febvre i Bloch promowali wizję perspektywy historycznej rezygnującej z podziału na specjalizacje epokowe oraz silnie związanej z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi[2].

W 1930 przeżył ciężki wypadek samochodowy[1]. W 1933 został zatrudniony w Collège de France[2]. Był współredaktorem zapoczątkowanej w latach 30. serii Encyclopédie française[1]. Opublikował wiele prac w latach 30. i 40., w tym trzy książki w latach II wojny światowej[2]. Spośród nich najbardziej znaną jest Le problème de l’incroyance au XVIe siècle: la Religion de Rabelais, na kartach której Febvre zaproponował między innymi nową interpretację Życia Gargantui i Pantagruela Rabelais'a oraz zbadał tak biografię autora jak i problematykę ateizmu w XVI stuleciu[2].

Wojny nie przeżył Marc Bloch (rozstrzelany przez Gestapo w 1944[2]), Febvre stał się tym samym głównym kontynuatorem "Annales" w okresie powojennym, później zastąpił go uczeń, Fernand Braudel[1]. Febvre podjął się dzieła dokończenia i publikacji książki Blocha pt. Apologie pour l'histoire ou Métier d'historien (1949) (polski tytuł: Pochwała historii, czyli o zawodzie historyka)[2]. Należał do francuskiej delegacji na konferencję w Londynie formującą UNESCO[1]. Współtworzył szóstą sekcję École Pratique des Hautes Études, otwartą w 1948[1][2]. Był autorem ok. 1300 recenzji naukowych[2]. W 1949 przeszedł na emeryturę[1]. Otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Brukselskiego[1]. W latach 90. wydano drukiem jego obszerną korespondencję z Markiem Blochem, tyczącą się głównie spraw związanych z „Annales”[1].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Philippe II et la Franche-Comté. Étude d'histoire politique, religieuse et sociale, Paris, Honoré Champion, 1911, 808 p. Réédité aux Éditions Perrin, Paris, 2009, 816 p. (avec une préface d'Emmanuel Le Roy Ladurie).
  • Notes et documents sur la Réforme et l'Inquisition en Franche-Comté, Paris, 1911, 336 p.
  • Histoire de la Franche-Comté, Paris, Boivin, 1912, 260 p.
  • La Terre et l'évolution humaine, Paris, Albin Michel, « L'évolution de l'Humanité », 1922.
  • Un Destin. Martin Luther, Paris, Presses Universitaires de France, 1928.
  • Civilisation. Évolution d'un mot et d'un groupe d'idées, Paris, Renaissance du livre, 1930, 56 p.
  • (en coll. avec Albert Demangeon) Le Rhin. Problèmes d'histoire et d'économie, Paris, Armand Colin, 1935.
  • (dir.) : Encyclopédie française, 11 volumes parus de 1935 à 1940.
  • Le problème de l’incroyance au XVI. La religion de Rabelais, L’évolution de l’humanité, Paris, Albin Michel, 1947, 549 p.
  • Origène et Des Périers ou l'énigme du Cymbalum Mundi, Paris-Genève, Droz, 1942, 144 p.
  • Autour de l'Heptaméron. Amour sacré, amour profane, Paris, Gallimard, 1944, 300 p.
  • Les Classiques de la liberté : Michelet, Lausanne, Traits, 1946, 162 p.
  • Combats pour l'histoire, Paris, Armand Colin, 1952, 456 p.
  • Au cœur religieux du XVIe, Paris, SEVPEN, 1957, 359 p.
  • Pour une histoire à part entière, Paris, SEVPEN, 1962, 860 p.
  • Honneur et patrie : Texte établi, présenté et annoté par Thérèse Charmasson et Brigitte Mazon, Librairie académique Perrin, 1996, 324 pp., ISBN 978-2-262-01176-5.
  • De la « Revue de synthèse » aux « Annales ». Lettres à Henri Berr, 1911-1954, Paris, Fayard, 1997 (édition par Jacqueline Pluet et Gilles Candar).

Publikacje w języku polskim

[edytuj | edytuj kod]
  • (współautor: Henri-Lucien Martin), Narodziny książki, przeł. Anna Kocot, Maria Wodzyńska-Walicka, posłowie Paweł Rodak, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2014.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Wallace Kirsop, Lucien Febvre (1878 – 1956), [w:] Philip Daileader, Philip Whalen (red.), French Historians 1900-2000. New Historical Writing in Twentieth-Century France, Wiley-Blackwell, 2010, s. 218-238, DOI10.1002/9781444323658.ch15, ISBN 978-1-405-19867-7 (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q Lucien Febvre 1878–1956, [w:] Marnie Hughes-Warrington, Fifty Key Thinkers on History, wyd. 3, Routledge, s. 84-90, ISBN 978-0-203-76262-2 (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]