Przejdź do zawartości

Franciszek Leszczyński (1841–1904)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Leszczyński
Ilustracja
Data urodzenia

1 kwietnia 1841

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 1904
Olszanica

Narodowość

polska

Rodzice

Leopold, Malwina

Małżeństwo

Leopoldyna Leszczyńska z d. Walter

Dzieci

Franciszek Stefan, Jadwiga

Krewni i powinowaci

Emil (stryj) i Maria (stryjenka), Zygfryd Gölis (zięć), Michał Leszczyński, Jerzy Gölis, Maria Bieńkowska (wnuki)

Franciszek Leszczyński z Leszczyn herbu Korczak (ur. 1 kwietnia 1841, zm. 12 sierpnia 1904 w Olszanicy) – polski oficer, powstaniec styczniowy, kupiec.

Ogłoszenie sklepu Franciszka Leszczyńskiego w Tarnowie opublikowane w tygodniku „Pogoń” z 1898
Nagrobek Franciszka Leszczyńskiego

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 1 kwietnia 1841[1][2]. Wywodził się z rodu Leszczyńskich herbu Korczak[3]. Był synem Leopolda (właściciel dóbr Solina[2]) i Malwiny z domu Bobowskiej oraz bratankiem Emila[4].

Został oficerem Armii Cesarstwa Austriackiego, mianowany podporucznikiem 2 klasy w 1859 służył w szeregach 30 pułku piechoty we Lwowie[a][5]. Podczas wojny francusko-austriackiej uczestniczył bitwie pod Solferino 24 czerwca 1859, w której stracił prawą rękę[6][2]. W 1863 jako ochotnik przyłączył się do powstania styczniowego[2]. Informacja o wyprawie ochotników z Galicji od dowództwem Leona Czechowskiego na Lubelszczyznę była przed nim ukrywana, aby nie narażać go więcej w obliczu jego niepełnosprawności - jednak dowiedziawszy się o tym że ochotnicy wymaszerowali już, pospieszył za nimi[7]. Walczył w szeregach oddziałów Czechowskiego, Jana Żalplachty Zapałowicza[8][6], Franciszka Ksawerego Horodyńskiego, biorąc udział we wszystkich bitwach pod ich komendą[1][2].

W trakcie walk posługiwał się zarówno szablą, jak i rewolwerem używając lewej ręki[9]. W bitwie pod Radziwiłłowem (zakończonej niepowodzeniem 2 lipca 1863) został wzięty przez Rosjan do niewoli[1]. Został osadzony w twierdzy kijowskiej (uwięziono tam ponad stu powstańców spod Radziwiłłowa, pochodzących z obszaru Austro-Węgier, m.in. Seweryna Manasterskiego)[1][10]. Z guberni kijowskiej zimą wraz z innymi skazańcami w kajdanach był prowadzony pieszo aż do Moskwy, zaś wiosną z Niżnego Nowogrodu przez Kazań do Permu[11]. W tym mieście spotkał Feliksa Wiktora Riedla, swojego znajomego sprzed powstania i towarzysza walki w 1863[12] (który wspominał o nim w swoich pamiętnikach)[13]. Ostatecznie został zesłany na Syberię na obszar guberni irkuckiej[1][2].

Po powrocie na ziemie polskie osiadł w Tarnowie[2]. Został kupcem[1][14][15]. Prowadził jeden z ważniejszych sklepów w mieście trudniąc się handlem towarów kolonialnych i korzennych[16][17][18][19][20][21]. Był także poczmistrzem[1][2]. Był członkiem zarządu gminnego Tarnowa (od 4 kwietnia do 29 listopada 1877), radnym i asesorem VII kadencji Rady Miejskiej w Tarnowie, trwającej od 1 lipca 1890 do 3 stycznia 1900, jednak po trzech latach złożył mandat, jako że zgodnie z ustawą 1 lipca 1893 został wylosowany w grupie połowy liczby radnych przewidzianych do wymiany[22]. W Tarnowie w 1881 został członkiem Komitetu dla uczczenia gen. Józefa Bema[23]. Był współzałożycielem Towarzystwa Eskontowego w Tarnowie[24]. Na początku 1894 został wylosowany do składu pierwszej kadencji sądu przysięgłych w Tarnowie[25]. Na początku XX wieku (1901) jego sklep w Tarnowie został przejęty przez innego właściciela i odtąd nosił nową nazwę Szynki prawdziwe pragskie. K. Bednarski i spółka[26].

Zamieszkując w Tarnowie odwiedzał swoje rodzinne strony w Bieszczadach[2]. Zamieszkał w gminie Olszanica. Był właścicielem rodzinnego majątku w Solinie. Zmarł 12 sierpnia 1904 w Olszanicy podczas odwiedzin krewnych[b][14][15][2]. Został pochowany w Uhercach[27][28]. Został pochowany przy kościele św. Stanisława Biskupa w Uhercach Mineralnych.

Był żonaty[29] z Leopoldyną z domu Walter (1852-1929, do końca życia zamieszkiwała w Sanoku i pochowana na tamtejszym cmentarzu)[4]. Mieli syna Franciszka Stefana[30], córkę Jadwigę (1878-1952, zamężna z Zygfrydem Gölisem[31][32]).

  1. Zarówno w publikacji Józefa Białyni Chołodeckiego, jak i w „czasopismach „Pogoń” nr 33/1904 i „Głos Rzeszowski” nr 34/1904 podano, że był porucznikiem 40 pułku piechoty.
  2. W publikacjach prasowych donoszących o zgonie Franciszka Leszczyńskiego poinformowano, iż zmarł w wieku 68 lat.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Nieco szczegółów biograficznych, dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki z r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 281.
  2. a b c d e f g h i j Augustyn 1999 ↓, s. 162.
  3. Herbarz polski (14) 1911 ↓, s. 144.
  4. a b Herbarz polski (14) 1911 ↓, s. 147.
  5. Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1859, s. 141.
  6. a b Riedl 1981 ↓, s. 161.
  7. Celina Dominikowska: IX. Wyprawa Czechowskiego. W: Jakub Gordon: Obrazki galicyjskie. Sanok: Drukarnia Karola Pollaka, 1869, s. 101.
  8. Udział ziemi sanockiej w powstaniu styczniowem. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 9, s. 2, 3 marca 1912. 
  9. Riedl 1981 ↓, s. 170.
  10. Nieco szczegółów biograficznych, dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki z r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 307–308.
  11. Riedl 1981 ↓, s. 271–272.
  12. Riedl 1981 ↓, s. 154, 190, 272.
  13. Riedl 1981 ↓, s. 154, 161, 170, 173, 177, 178, 190, 271.
  14. a b Kronika miejscowa i zamiejscowa. Zmarli. „Pogoń”. Nr 33, s. 2, 14 sierpnia 1904. 
  15. a b Kronika. Zmarli. „Głos Rzeszowski”. Nr 34, s. 3, 21 sierpnia 1904. 
  16. Kronika miejscowa i zamiejscowa. Jeszcze o markach pocztowych. „Pogoń”. Nr 1, s. 5, 6 stycznia 1884. 
  17. Kronika miejscowa i zamiejscowa. „Pogoń”. Nr 3, s. 6, 17 stycznia 1892. 
  18. Z księgi życzeń i zażaleń. „Pogoń”. Nr 50, s. 3–4, 14 grudnia 1895. 
  19. Ogłoszenie. „Pogoń”. Nr 43, s. 4, 30 maja 1900. 
  20. Ogłoszenie. „Pogoń”. Nr 13, s. 9, 27 marca 1898. 
  21. Zabagnione sprawy. Pomnik jenerała Bema. „Pogoń”. Nr 38, s. 7, 1898. 
  22. Franciszek Herzig: Tarnów od r. 1567 do r. 1907. Tarnów samorządne miasto. W: Dzieje miasta Tarnowa. Tarnów: 1911, s. 214, 230, 236.
  23. Zabagnione sprawy. Pomnik jenerała Bema. „Pogoń”. Nr 14, s. 3, 3 kwietnia 1898. 
  24. Obwieszczenie. „Pogoń”. Nr 31, s. 8, 21 października 1888. 
  25. Kronika miejscowa i zamiejscowa. „Pogoń”. Nr 6, s. 5, 11 lutego 1894. 
  26. Reklama. „Pogoń”. Nr 13, s. 6, 31 marca 1901. 
  27. Augustyn 1999 ↓, s. 162, 163.
  28. Relacja. bdk.lesko.pl, 2013. [dostęp 2021-04-15].
  29. Kronika miejscowa i zamiejscowa. „Pogoń”. Nr 44, s. 6, 1896. 
  30. Herbarz polski (14) 1911 ↓, s. 147. Tu podano rok jego urodzenia w 1889.
  31. Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 333 (poz. 64).
  32. Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 83. ISBN 978-83-61043-09-6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]