Przejdź do zawartości

Europa Universalis

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Europa Universalis
Producent

Paradox Entertainment

Wydawca

Strategy First

Dystrybutor

PL: CODA[1]

Seria gier

Europa Universalis

Projektant

Henrik Strandberg

Artysta

Daniel Nygren

Główny programista

Johan Andersson

Data wydania

US: 22 lutego 2001
PL: 14 marca 2001[2]

Gatunek

RTS[2]

Tryby gry

gra jednoosobowa, gra wieloosobowa (do 8 graczy[3])

Kategorie wiekowe

ESRB: Everyone[4]
ACB: G8+[5]

Wymagania sprzętowe
Platforma

Windows

Nośniki

CD (1)

Wymagania

patrz sekcja Produkcja i wydanie gry

Kontrolery

klawiatura, mysz

Następna gra w serii

Europa Universalis II (2002)

Europa Universalis – komputerowa strategiczna gra czasu rzeczywistego osadzona w realiach epoki nowożytnej, wyprodukowana przez szwedzkie studio Paradox Entertainment i wydana na świecie przez Strategy First. Światowa premiera gry odbyła się 22 lutego 2001 roku. W 2002 roku została wydana jej kontynuacja, Europa Universalis II, w 2007 – Europa Universalis III, a w 2013 – Europa Universalis IV.

W Europie Universalis gracz kieruje jednym z kilku państw europejskich. Jego zadaniem jest doprowadzenie własnego kraju do potęgi gospodarczej i militarnej, co osiągalne jest poprzez prowadzenie wojen, dyplomację, kolonizację oraz handel. Inspiracją dla twórców była gra planszowa o tym samym tytule.

Europa Universalis spotkała się głównie z pozytywnym odbiorem recenzentów, uzyskując średnią ocen 86% według agregatora Metacritic. Redaktorzy zwracali uwagę na nowatorstwo gry, która oferowała niespotykane wcześniej w gatunku możliwości zarządzania imperium. Krytykowano natomiast nieprzyjazne wprowadzenie gracza w tajniki rozgrywki oraz stronę techniczną gry.

Rozgrywka

[edytuj | edytuj kod]

Akcja Europy Universalis jest osadzona w epoce nowożytnej, a okres gry obejmuje lata od 1492 do 1792. Możliwy jest wybór jednego z jedenastu scenariuszy, pozwalających na rozpoczęcie rozgrywki od wybranego okresu[6].

Gracz rozpoczyna rozgrywkę na dwuwymiarowej mapie, która podzielona jest na prowincje i strefy morskie. Część przedstawionego świata jest niewidoczna dla gracza (terra incognita) – można jednak odkrywać poszczególne prowincje[7].

Gracz kieruje jednym z ośmiu mocarstw europejskich dostępnych w danym scenariuszu, a reprezentuje poszczególnych władców historycznych. Zmieniają się oni wraz z upływem czasu według realiów historycznych i mają zróżnicowane umiejętności, które przekładają się na rozwój kraju. Przykładowo Jan III Sobieski ma w grze wysokie umiejętności wojskowe, a Sulejman Wspaniały jest postacią o wysokich zdolnościach administracyjnych[8]. W grze występuje szereg wydarzeń historycznych takich jak reformacja, podpisanie traktatu z Tordesillas czy powstanie w Niderlandach, które mają znaczący wpływ na przebieg gry[9].

Gracz może dbać o rozwój technologiczny we własnym państwie poprzez przeznaczanie części budżetu na badania. Postęp technologiczny jest liniowy i polega na osiąganiu coraz wyższych poziomów technologii w czterech dziedzinach: armii, flocie, infrastrukturze i handlu. Wraz z postępującym rozwojem gracz zyskuje nowe możliwości, na przykład ulepszone jednostki. Możliwe jest również zwiększenie wydatków na utrzymanie stabilności w państwie lub zaniechanie wszelkich dotacji na rzecz zwiększenia zasobności skarbca państwowego[8] kosztem rosnącej inflacji[10].

Problem w rozwoju wewnętrznym mogą stanowić bunty ludności. Rebelie mają miejsce w przypadku różnic między religią państwową a wyznawaną w danej prowincji (w grze istnieje kilka różnych wyznań i religii[11]), opodatkowania ludności poprzez ustanowienie urzędu poborcy podatkowego lub w wyniku aktywowanych przez grę wydarzeń. Buntownicy mogą nawet odłączyć się od państwa i ogłosić niepodległość[8]. Dlatego też w grze ważną rolę odgrywa system stabilności, który warunkuje ryzyko buntu w prowincjach, a także szybkość rozwoju miast i wysokość pobieranych podatków[12].

Szczególnym elementem gry jest kolonizacja niezasiedlonych terytoriów. Gracz przy użyciu konkwistadorów (w przypadku sił lądowych) oraz odkrywców (dla sił morskich) ma możliwość odkrywania nowych prowincji, a dzięki osadnikom może zasiedlać wybrane terytorium[8].

Ekonomia

[edytuj | edytuj kod]

Istotną rolę w grze odgrywa ekonomia, opierająca się głównie na podatkach, produkcji towarów oraz handlu. Dochody z podatków oraz produkcji pochodzą z każdej należącej do państwa prowincji i uzależnione są m.in. od liczby mieszkańców czy stabilności kraju. W przypadku produkcji ważny jest również rodzaj produkowanego towaru (przypisany jest on z góry do każdej prowincji i nie podlega zmianom). Zyski mogą być dodatkowo zwiększone poprzez budowę określonych obiektów, np. biura poborcy podatkowego czy manufaktur[13].

Handel w grze odbywa się za pośrednictwem tzw. centrów handlu, które rozmieszczone są w wybranych prowincjach. Wszystkie inne prowincje przypisane są do jednego z nich na podstawie określonych kryteriów (m.in. odległości), zwiększając ogólną wartość obrotów w danym centrum o wartość produkowanych w prowincji dóbr. Poszczególne państwa rywalizują ze sobą, wysyłając do centrów handlu kupców, dążąc do monopolizacji. Od liczby i przynależności państwowej kupców w danym centrum zależy podział zysków z handlu pomiędzy państwami[14].

Szczególne zasady gry dotyczą wojen oraz bitew. Gracz może dowodzić jednostkami armii (podzielonymi na piechotę, kawalerię i artylerię) oraz jednostkami floty (czyli okrętami wojennymi, galerami i statkami transportowymi). Do tych rodzajów wojska mogą dołączyć specjalni dowódcy – generałowie i admirałowie, którzy znacząco podnoszą wartość bojową kierowanych jednostek. Bitwa w grze polega na tym, że dwie wrogie siły walczą ze sobą do czasu upadku morale jednej ze stron. Wynik starcia zależy od technologii walczących stron, morale oraz liczebności obu sił[6]. Liczebność armii oraz floty spada nie tylko w wyniku działań wojennych, ale też podczas długich wypraw[8].

Wypowiedzenie wojny innemu państwu może wiązać się ze spadkiem poziomu stabilności. Spadek ten zostaje zmniejszony, gdy gracz ma casus belli wobec wrogiego państwa, na przykład z powodu nałożonego embarga handlowego lub odmowy uczestnictwa w wojnie[15].

Gra charakteryzuje się tym, że zajęcie danej prowincji nie oznacza od razu objęcia jej w posiadanie. By do tego doszło, muszą nastąpić rokowania pokojowe. Najczęściej polegają one na żądaniu kontrybucji lub przejęciu określonych prowincji. Na korzyść lub niekorzyść gracza w rokowaniach wpływają zajęte prowincje oraz wyniki starć. Przez określony czas po zawarciu pokoju nie można wypowiedzieć wojny, bo wiąże się to ze znacznym spadkiem stabilności[15]. Strona, która zażądała korzyści terytorialnych lub nawet anektowała małe państwo, otrzymuje punkty złej reputacji, które wpływają na relacje z innymi krajami. Wojownicza polityka wobec innych państw skutkuje odwetową agresją[12].

Dyplomacja

[edytuj | edytuj kod]

Podczas gry gracz może wchodzić w interakcje z komputerowymi monarchami, zawierając sojusze, wypowiadając wojny, zawierając pokój itp. Relacje między stronami rozmów są umownie oznaczone liczbami w skali od -200 do 200. Gracz może wpływać na stosunki z innymi państwami poprzez wysyłanie podarków bądź obelg. System sojuszy w grze jest złożony i może prowadzić do wojny na szeroką skalę, dlatego dużą rolę w grze odgrywa dyplomacja[6][15].

Cel gry

[edytuj | edytuj kod]

Głównym celem gry jest zdobywanie tzw. punktów zwycięstwa. Można je otrzymać za wygrywanie bitew, wykonywanie losowo postawionych celów misji, umiejętną dyplomację i ekspansję terytorialną. Państwo, które zdobyło największą ilość punktów do końca rozgrywki, wygrywa[16]. Gracz może również ustawić inne warunki zwycięstwa, na przykład podbój określonej ilości prowincji czy też osiągnięcie określonej liczby punktów zwycięstwa[3].

Produkcja i wydanie gry

[edytuj | edytuj kod]
Wymagania gry
Minimalne Zalecane
Microsoft Windows[17]
Procesor Pentium 200 MHz Pentium II 300 MHz
Pamięć operacyjna 64 MB 128 MB
Wolne miejsce na dysku twardym 180 MB
Karta graficzna 2 MB, kompatybilna z DirectX 7.0

Za tworzenie Europy Universalis odpowiadało szwedzkie studio Paradox Entertainment (obecnie Paradox Interactive). Głównym projektantem był Henrik Strandberg, zaś głównym programistą – Johan Andersson[18]. Inspiracją dla twórców była złożona w swej strukturze gra planszowa Europa Universalis z 1993 roku[7][6]. Na jej podstawie stworzono komputerową wersję mapy liczącej około 700 prowincji[6].

Pierwsze wzmianki o Europie Universalis pojawiły się w grudniu 2000 roku, kiedy pokazano pierwsze zrzuty ekranu z gry[19]. 23 stycznia 2001 roku wydawca gry, Strategy First, ogłosił ukończenie prac nad grą[20]. 22 lutego 2001 roku miała miejsce premiera gry w Stanach Zjednoczonych, a 14 marca 2001 roku Europa Universalis ukazała się w Polsce[2]; dystrybutorem była spółka Lemon Interactive[2].

Twórcy gry zainicjowali tworzenie przez graczy tzw. After Action Reports (AAR), czyli relacji z rozgrywki danym państwem. Były one początkowo publikowane na stronie Paradoksu, a później także na oficjalnym forum producenta[21].

Odbiór gry

[edytuj | edytuj kod]
 Odbiór gry
Recenzje
Publikacja Ocena
AllGame 3.5/5 gwiazdek[22]
Gry-Online 8,5/10[23]
GameSpot 8,1/10[6]
IGN 9,0/10[24]
„Computer Games Magazine” 4.5/5 gwiazdek[25]
FiringSquad 92%[26]
Kosmodrom 5/5 gwiazdek[27]
Spela.com 8/10[28]
Oceny z agregatorów
Agregator Ocena
GameRankings

79,4%[29]

Metacritic

86%[30]

Europa Universalis spotkała się z pozytywnym odbiorem krytyków, uzyskując średnią ocen 79% według agregatora GameRankings[29] i 86% według Metacritic[30]. Recenzenci zwracali uwagę głównie na nowatorstwo gry w ramach gatunku. Jakub Wojnarowicz ze strony FiringSquad zauważył, że Europa Universalis, w przeciwieństwie do innych strategii czasu rzeczywistego takich jak Command & Conquer, Warcraft: Orcs & Humans i Total Annihilation, nie koncentruje się jedynie na walce i zdobywaniu surowców, ale obejmuje szeroki zakres zarządzania państwem[31]. Zdaniem Sama Parkera z portalu GameSpot gra oferowała tak wielkie możliwości zarządzania państwem, że mogła wywoływać niechęć wśród początkujących graczy[6]. Ponadto stwierdził on, że Europa Universalis tchnęła nowe życie w gatunek[32]. Steve Butts z witryny IGN zwrócił uwagę na to, że zarządzanie państwem na tak wielką skalę dodało klimatu kierowania wielkim imperium[24].

Różne były opinie na temat poziomu trudności gry. Henrik Svensson ze szwedzkiej strony Kosmodrom oraz Steve Lieb z pisma „Computer Games Magazine” uznawali grę za przystępną i łatwą mimo wielkości dostępnych opcji[27][25]. Natomiast Sam Parker oraz Richard Gilliam z portalu Allgame zwracali uwagę na przesadę w rozbudowie mechanizmów rozgrywki, a także na zupełnie nieprzydatny samouczek i nieprzystępną instrukcję[22][32]. Parker oraz Butts pisali też, że gra nie została dobrze przystosowana do rozgrywki wieloosobowej, o czym świadczył brak zrównoważenia możliwości ekonomicznych i wojskowych krajów kierowanych przez graczy, a także brak aktywnej pauzy[24][32].

Negatywnie oceniano oprawę audiowizualną. Sam Parker twierdził, że oprawa graficzna jest niewyraźna przy choćby niewielkim oddaleniu mapy, a udźwiękowienie – ubogie[32]. Steve Butts uznał oprawę audiowizualną za niewyróżniającą się[24], a Jakub Wojnarowicz pisał, że paskudny wygląd Europy Universalis przywodził mu na myśl grę Imperialism z 1997 roku[33]. Zauważył on też nieliczne błędy w rozgrywce, na przykład niepoprawne nazwy prowincji czy też fakt, że wrogie państwa żądają od gracza prowincji, których nie zdobyły[34].

Polska wersja gry, przetłumaczona przez spółkę CODA, została negatywnie przyjęta przez graczy[35]. Przemysław Bartula z portalu Gry-Online skrytykował dystrybutora za wyjątkowo nieudolne i pełne błędów językowych tłumaczenie[36].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Europa Universalis. „Click!”. 2/2001, s. 18-19. Wydawnictwo Bauer. 
  2. a b c d Europa Universalis ( PC ). GRY-OnLine. [dostęp 2011-12-27]. (pol.).
  3. a b Bruce Geryk: Europa Universalis Preview. GameSpot, 2000-12-23. s. 4. [dostęp 2011-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  4. Search Results (Europa Universalis). ESRB. [dostęp 2012-01-11]. (ang.).
  5. Classification Database – Europa Universalis (G8+). Australian Classification Board, 2001-11-29. [dostęp 2012-01-11]. (ang.).
  6. a b c d e f g Sam Parker: Europa Universalis Review. GameSpot, 2001-03-19. s. 1. [dostęp 2011-12-29]. (ang.).
  7. a b Bruce Geryk: Europa Universalis Preview. GameSpot, 2000-12-23. s. 1. [dostęp 2011-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  8. a b c d e Bruce Geryk: Europa Universalis Preview. GameSpot, 2000-12-23. s. 2. [dostęp 2011-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  9. Europa Universalis. Instrukcja obsługi. s. 33-34.
  10. Europa Universalis. Instrukcja obsługi. s. 64-65.
  11. Steve Butts: Europa Universalis. IGN, 2001-01-08. [dostęp 2012-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-27)]. (ang.).
  12. a b Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis Review. FiringSquad, 2001-04-30. s. 4. [dostęp 2011-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-06)]. (ang.).
  13. Europa Universalis. Instrukcja obsługi. s. 57-60.
  14. Europa Universalis. Instrukcja obsługi. s. 67-69.
  15. a b c Bruce Geryk: Europa Universalis Preview. GameSpot, 2000-12-23. s. 3. [dostęp 2011-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  16. Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis Review. FiringSquad, 2001-04-30. s. 3. [dostęp 2011-12-29]. (ang.).
  17. Europa Universalis – System Requirements. allgame. [dostęp 2012-01-11]. (ang.).
  18. Credits: Paradox Entertainment. Allgame. [dostęp 2012-01-02]. (ang.).
  19. Trey Walker: Europa Universalis Screens. GameSpot, 2000-12-15. [dostęp 2012-01-02]. (ang.).
  20. Trey Walker: Europa Universalis complete. GameSpot, 2001-01-23. [dostęp 2012-01-02]. (ang.).
  21. After Action Reports, Paradox Entertainment [zarchiwizowane] (ang.).
  22. a b Richard Gilliam: Europa Universalis Review. Allgame. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
  23. Przemysław Bartula: Europa Universalis – recenzja gry. GRY-OnLine, 2001-03-14. s. 1. [dostęp 2012-01-11]. (pol.).
  24. a b c d Steve Butts: Europa Universalis. IGN, 2001-03-20. [dostęp 2012-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-27)]. (ang.).
  25. a b Steve Lieb, Europa Universalis, Computer Games Online, 6 października 2000 [zarchiwizowane 2004-09-08] (ang.).
  26. Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis: Final Verdict. FiringSquad, 2001-04-30. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
  27. a b Henrik Svensson, Europa Universalis, Kosmodrom, 13 grudnia 2000 [zarchiwizowane 2001-04-13] (szw.).
  28. Oscar Heimburg, RECENSIONER – Europa Universalis, Spela.com, 1 listopada 2000, s. 2 [zarchiwizowane 2001-04-26] (szw.).
  29. a b Europa Universalis for PC. GameRankings. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
  30. a b Europa Universalis Critic Reviews for PC. Metacritic. [dostęp 2011-12-27]. (ang.).
  31. Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis Review. FiringSquad, 2001-04-30. s. 1. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
  32. a b c d Sam Parker: Europa Universalis Review. GameSpot, 2001-03-19. s. 2. [dostęp 2011-12-29]. (ang.).
  33. Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis Review. FiringSquad, 2001-04-30. s. 2. [dostęp 2011-12-29]. (ang.).
  34. Jakub Wojnarowicz: Europa Universalis Review. FiringSquad, 2001-04-30. s. 5. [dostęp 2012-01-03]. (ang.).
  35. Przemysław Bartula: Europa Universalis II – recenzja gry. GRY-OnLine, 2001-12-28. [dostęp 2012-01-07]. (pol.).
  36. Przemysław Bartula, Europa Universalis – recenzja gry, GRY-OnLine, 14 marca 2001, s. 3 [zarchiwizowane 2002-06-19] (pol.).