Jump to content

Taivan

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
中華民國
Zhōnghúa míngúo
Lýðveldið Kina
Flagg Taivan
(Flagg Taivan)
Skjaldarmerki Taivan
(Skjaldarmerki Taivan)
Tjóðarslagorð: Onki
Tjóðsangur: Zhōnghúa míngúo gúogē
Alment mál Kinesiskt
Høvuðsstaður Taipei
Forseti Tsai Ing-wen
Varaforseti Lai Ching-te
Fullveldi 10. oktober 1911
7. desember 1949[1]
Vídd
 - tilsamans
 - vøtn (%)
 
36 179 km²
10,34 %
Íbúgvar
 - tilsamans 2013
 - tættleiki
 
23 367 320
639/km²
Gjaldoyra Taivanskur dollari (TWD)
Tíðarøki UTC +8
Økisnavn á alnetinum .tw
Telefonkota +886

Lýðveldið Kina (kinesiskt: 中華民國 Zhōnghúa míngúo) ella Taivan, Á hesi oyggj búgva um 23,5 mió. fólk.

Lýðveldið Kina hevur verið avbyrgt frá kinesiska meginlandinum síðan 1949, tá ið tjóðskaparstjórnin flýddi út í oynna, eftir at hon hevði tapt borgarakríggið ímóti kommunistunum. Stýrið í Taivan sigur seg enn verða lógliga stjórnarvaldið í øllum Kina, og Fólkalýðveldið Kina sigur Taivan verða kinverskan landslut. Fá lond hava viðurkent Taivan sum sjálvstøðugt ríki.

Stavseting

[rætta | rætta wikitekst]

Á føroyskum verður landið við hvørt stavað Teivan, men eftir føroyskum stavsetingarreglum eigur tað at verða stavað Taivan[2].

Landafrøði

[rætta | rætta wikitekst]

Oyggin liggur í Eysturkinesiska havinum, norðanfyri Filipsoyggjar og eystanfyri kinesiska meginlandið. Taivansundið skilur oynna frá meginlandinum.

Tá ið portugisiskir sjófarar fyrstu ferð komu til Taivan í 1590, nevndu teir oynna Ilha Formosa ("Oyggin Vakra"), tí hon var so fruktagóð, og fjøllini vóru so vøkur.[3]

Politikkur

[rætta | rætta wikitekst]

Hóast Taivan loysti frá Kina undir borgarakrígnum í 1949, so metir Kina enn, at Taivan er ein partur av Kinesiska Ríkinum, og landið hevur hótt Taivan, hvørja ferð tað hevur haft ætlanir um at taka formelt sjálvstýri.

Upprunafólkið

[rætta | rætta wikitekst]

Langt fyri at kinverjar komu til Taivans, búðu mong fólkasløg har. Tey talaðu egið mál, men mangir siðir og gerandislív líktist. Kinverjar komu hagar í 17. øld, og sum tíðin leið, løgdu teir oynna undir seg og trokaðu burtur upprunafólkið, ið nú á døgum bara er 2 % av fólkinum í Taivan. Fjølmentasta upprunafólkið nú er amifólkið, sum eru dugnaligir leirkerasmiðir og bøndur. Amifólkið býr í stórum bygdum, og heima eru tað konufólkini, ið ráða.

Átrúnaður

[rætta | rætta wikitekst]

Størstu átrúnaðirnir í Taivan eru buddisma, taoisma og konfusianisma. Hesir átrúnaðir líkjast nógv, og mong fólk trúgva á partar úr øllum trimum. Taoisman, ið tók seg upp í Kina um 300 f.Kr., er vegurin (tao) til einfalt lív og levnað leys av øllum jarðligum strevi. Endamálið hjá taoistum er at liva í samljóði við náttúruna, so at javnvág verður ímillum tann óvirkna kvinnupartin av likaminum (yin) og tann virkna mannpartin (yang).

Hygg eisini at

[rætta | rætta wikitekst]

Ávísingar úteftir

[rætta | rætta wikitekst]
  • Taiwan, wikivoyage.org (á enskum)
Wikimedia Commons logo
Wikimedia Commons logo
Sí miðlasavnið

Coordinates: 23°43′00″N 120°51′00″E / 23.71667°N 120.85000°E / 23.71667; 120.85000

  1. Eftir at Kuomintang tapti í kinesiska borgarakrígnum flýddu tey til Taiwan
  2. Lond og tjóðir - T Archived 2016-07-31 at the Wayback Machine, malrad.fo
  3. Taivan Archived 2019-07-27 at the Wayback Machine, snar.fo