„Z cierpienia można się wyzwolić”. Nie słuchała Madonny. Potem poświęciła jej lata

Zanim Madonna szturmem zawojowała show-biznes, nie było drugiej takiej piosenkarki. Nikomu nie udało się w aż takim stopniu wpłynąć nie tylko na świat muzyki, ale także inne dziedziny sztuki, obyczajowość społeczną, a nawet… politykę!

Rozwiąż quiz o przebojach lat 2000. Jesteś mistrzem, jeśli zgarniesz 100 proc. punktów! Dalszą część artykułu znajdziesz pod quizem…

Zanim Mary Gabriel zaczęła pracę nad biografią piosenkarki, nie interesowałą się jej twórczością, nie mówiąc o życiu prywatnym. Dopiero w trakcie prac nad „Madonna. A rebel life. Biografia” zrozumiała, że nawet najwierniejsi fani nie znają wszystkich twarzy „królowej popu”. Poświęciła więc kilka lat, by stworzyć kompedium wiedzy o jednej z najważniejszych kobiet nie tylko XX wieku, ale – w historii w ogóle.

Artystka, a nie rzemieślniczka

Czy Madonna nadal jest w stanie zaoferować branży muzycznej coś świeżego i przełomowego?

Jestem tego pewna. Madonna to artystka, a nie tylko rzemieślniczka, więc nieustannie się rozwija, szuka nowego sposobu wyrażania siebie, inspiracji. Powód, dla którego przez czterdzieści lat przyciągała uwagę świata, to właśnie jej „artystyczny niepokój”.

Zobacz także: Maryla Rodowicz poświęciła się dla fanów. „Za ciężka, za długa i za duża”

Na czym on polega?

Nie tworzy muzyki, nie organizuje tras koncertowych ani nawet nie nagrywa teledysków – chyba że może przy okazji dać światu coś zupełnie nowego. Od „Like a Prayer” i „Erotica”, przez „Ray of Light” czy „Confessions on a Dance Floor”, aż po „Madame X”. Przełamuje dotychczasowe schematy branżowe, a jej pomysły szybko stają się nowymi standardami. Jeśli ona coś zrobi, niedługo później zajmują się tym wszyscy. Spodziewam się, że za kilka lat zobaczymy na scenie kolejne wersje jej wzruszającej trasy koncertowej „Celebration”, ale z udziałem innych wykonawców oraz, jeśli się oni odważą, przesłaniem politycznym i społecznym.

Jak wyglądał dom rodzinny Madonny?

Do piątego roku życia miała szczęśliwe dzieciństwo, ale potem jej życie rodzinne stało się pasmem udręk. Matka zmarła, ojciec ożenił się ponownie, a sama Madonna była, jak określiła w jednym z wywiadów, wściekła, samotna i spragniona ucieczki.

I właśnie wtedy zaczął się jej bunt?

Jej bunt rozpoczął się, gdy była jeszcze szczęśliwym dzieckiem. Kiedy dorastała, nauczyła się wyrażać go poprzez sztukę – najpierw taniec, a potem muzykę pop. Młodzi ludzie, którzy ją słyszeli – zwłaszcza kobiety i homoseksualiści – pomimo pozornie optymistycznych tekstów słyszeli ból. Potrafiła im pokazać, że choć i oni go czują, z cierpienia można się wyzwolić.

W jaki sposób?

Będąc sobą i żyjąc bez strachu. Myślę, że to najważniejsza lekcja, jaką Madonna dała fanom. Wzniosła się ponad swój ból, bo miała do tego odwagę. Udowodniła, że oni też mogą, a miliony z nich jej uwierzyły.

Madonna nie chodziła na kompromisy

Co najbardziej panią zaskoczyło w toku pracy nad biografią Madonny?

Często pisałam o artystkach, więc podejmując się tego projektu wiedziałam, jak trudno kobietom przebić się ze swoją twórczością. W sztukach wizualnych nie otrzymują takich samych możliwości co mężczyźni, a w muzyce i filmie traktowane są jako obiekty seksualne. Mają występować, ale nie wyrażać własne opinie, tylko odzwierciedlać męską wizję. Dopiero kiedy przestudiowałam życie Madonny, zdałam sobie sprawę, jakiej siły potrzeba, aby pokonać te przeszkody.

To znaczy?

Postąpiła wbrew sobie zaledwie dwa lub trzy razy w życiu. Chociaż bywała tak biedna, że czasem ​​musiała nawet sypiać na sali prób i podkradać jedzenie, wielokrotnie odrzucała możliwości, które mogły zakończyć się pieniędzmi i sławą. Po prostu nie chciała działać wbrew sobie. Studiowanie jej życia pozwoliło mi przyjrzeć się własnym wyborom i uświadomić sobie, ile kompromisów poczyniłam po drodze.

Dopiero w latach 90. świat akademicki zauważył, jak ogromnym fenomenem kulturowym była Madonna. Dlaczego właśnie wtedy nastąpił przełom?

W latach 90. nie można było już dłużej ignorować jej wpływu. Przed Madonną gwiazdy popu pojawiały się i odchodziły. Na koncie miały po kilka płyt, kilkakrotnie wspominano o nich w wiadomościach, a potem w publicznej wyobraźni zastępowała je „nowsza”, młodsza twarz. Madonna okazała się pierwszą gwiazdą popu, która przełamała ten schemat. Jej wpływ okazał się odczuwalny daleko poza światem muzycznym.

W jaki sposób się objawiał?

Zmieniła kulturę. Zmieniła ludzi. Poruszała tematy, o których zakłamane społeczeństwo nie chciało rozmawiać – jak np. AIDS. Mówiła o seksualności kobiet z ich własnego punktu widzenia.

Dlaczego było to aż tak przełomowe?

Społeczeństwo było przyzwyczajone do postrzegania kobiet przez pryzmat męskiej fantazji. A Madonna pokazała światu, jak wygląda kobieca fantazja. Podjęła ryzyko, na jakie nie odważyłaby się żadna inna gwiazda o jej pozycji. „Wyszła z szafy”, aby młodzi ludzie na całym świecie nie musieli odczuwać wstydu ani strachu. Kiedy to się zaczęło dziać, świat akademicki dostrzegł w niej kogoś więcej niż tylko „ładną buzię”. Była społecznym i kulturowym tsunami!

Nie przyjmowała ograniczeń do swojej wiadomości

Kiedy zaczęła się pani fascynacja Madonną?

Przed napisaniem książki nie byłam jej fanką. Nie słuchałam muzyki pop ani nie interesowałam się popkulturą. Jakimś cudem całkowicie ominąłem szał na Madonnę. Kiedy skończyłam moją ostatnią książkę, „Ninth Street Women”, o pięciu malarkach, zapragnęłam nadal pisać o artystkach. Bałam się jednak, że jeśli jeszcze raz pochylę się nad twórczyniami wizualnymi, nie dodam nic nowego. Zacząłem więc szukać kogoś o innej specjalizacji.

I tak trafiła pani na Madonnę?

Przypadkiem natknęłam się na przemówienie Madonny z okazji konkursu „Billboard Woman of the Year 2016”. Było tak mocne, surowe i ważne, bo miało miejsce niedługo po wyborze Donalda Trumpa, którego mizoginia została właśnie nagrodzona przez amerykańskich wyborców. Zacząłam przyglądać się jej życiu, słuchać jej muzyki i oglądać filmy z jej udziałem. Im dłużej patrzyłam i słuchałam, tym większego nabierałąm przekonania, że to osoba, o której chcę pisać przez następne pięć lat. Zamknęam projekt z poczuciem ogromnego szacunku oraz przekonaniem, że choć większość świata słyszała o Madonnie, tak naprawdę jej dobrze nie poznała.

Dała światu nowy model kobiecości

Madonna od początku nie pasowała do tradycyjnego modelu. Jaki nowy typ kobiecości reprezentowała?

Madonna była nastolatką w latach 70. XX wieku, kiedy w Stanach Zjednoczonych panował feminizm drugiej fali. Dziewczętom w jej wieku powiedziano, że mogą zrobić wszystko, co ich bracia, i że posiadają takie same możliwości. Ale to nie była prawda.

Dlaczego?

Jako nastolatki dziewczęta w wieku Madonny otrzymywały nadzieję, ale gdy tylko kończyły szkołę średnią lub studia, następowało bolesne zderzenie z rzeczywistością. Nie miały takich samych możliwości, jak ich bracia. Stanowiska, do których aspirowały, zajmowali mężczyźni. Nawet ich ciała nie należały do ​​nich. Sposób, w jaki wyrażały swoją seksualność, jak przedstawiano w reklamach, filmach i telewizji, był podyktowany przez patriarchalne społeczeństwo. Pokoleniu Madonny dano iluzję wolności, ale rzeczywistość była inna.

A jednak Madonnie udało się wyjść poza schemat!

Nawet nie zamierzała przyjmować tych ograniczeń do wiadomości. Uważała, że ​​może zrobić, co tylko zechce i… udało jej się. Nie wierzyła, że ​​zasady – zarówno te wyrażane wprost, jak i pozostające w strefie domysłów – odnoszą się do niej. Tak przeżyła swoje nastoletnie lata i tak się zachowywała, będąc dwudziestolatką. I tak żyje do dzisiaj! Jej wersja kobiecości opiera się na mocy, możliwościach, odwadze, przygodzie, kreatywności, ciężkiej pracy i mnóstwie zabawy. Zasadniczo jest to opowieść o wolności – a wolność jest zaraźliwa.

Artyści wiele jej zawdzięczają

O wpływie Madonny na świat muzyki można by napisać osobną książkę, ale jaki wpływ miała ona na świat sztuki?

To bardzo ważny punkt w jej biografii. Jednym z najtrudniejszych aspektów pisania książki o Madonnie był ten, że jej twórczość i jej wpływy rozciągają się na wszystkie dziedziny sztuki: muzykę, film, wideo, modę, malarstwo, performance, fotografię i literaturę. Cała historia z łatwością mogłaby zapełnić pięć tomów.

A która z dziedzin, oczywiście poza muzyką, jest jej najbliższa?

Zainteresowanie sztuką wizualną – w szczególności malarstwem – to prawdziwa siła napędowa jej życia. Jest główną kolekcjonerką dzieł sztuki oraz często odwołuje się do nich w pracy. Podobnie jak w przypadku autorów piosenek i tancerzy, często odkrywa nieznanych malarzy lub fotografów. Później oferuje im globalną platformę w ramach koncertów lub teledysków, prosząc niekiedy nawet o reżyserię. To nowatorska artystka, więc pragnie pracować z ludźmi, którzy także wychodzą poza schematy.

Madonna jest uważana przez wiele osób wierzących za skandalistkę, a nawet bluźnierczynię. A jak wygląda prawda?

Madonna jest głęboko uduchowiona i bardzo regularnie się modli. Przyszła na świat w katolickiej rodzinie i została wychowana tak, aby przestrzegać wszystkich zasad wiary. Oczywiście już jako dziecko dostrzegała, że ​​kobiety wydają się być najgorszymi grzesznicami, tak surowo są rozliczane ze swojego postępowania. Chociaż przyznała, że w głębi duszy pozostaje katoliczką, przez całe życie poszukiwała innego wyznania, które poruszy jej serce.

I udało się?

Tak, ale dopiero pod koniec lat 90., w formie żydowskiego mistycyzmu zwanego kabałą. To i katolicyzm stanowią podstawę duchowości Madonny. Jest naprawdę zaangażowana w studiowanie religii świata oraz ma do nich głęboki szacunek. To zabawne, że jest oskarżana o bluźnierstwo – bluźnierstwo, które zwykle widzi tylko sam oskarżyciel, co dobitnie świadczy tak naprawdę o nim samym.

Kontrowersyjna artystka, ale surowa matka

Kiedy Madonna została matką, media plotkarskie regularnie donosiły o jej surowych metodach wychowawczych. To prawa, że chciała za wszelką cenę uchronić dzieci przed show-biznesem?

Tak, w tym przypadku prasa miała co do niej rację. Jako rodzic jest niezwykle surowa. Ma czworo dzieci i naciska je, aby ciężko pracowały na swoje wyniki w nauce. Stara się też ograniczyć ich kontakt z bezmyślną rozrywką. Przyznała, że żałuje decyzji o kupieniu dzieciom telefonów, zanim ukończyły 13 lat. Uczy je, aby zawsze były uprzejme. Kiedyś powiedziała swojemu synowi Rocco, że nie obchodzi jej, czy zostanie rewolucjonistą, byleby grzecznie odnosił się do innych.

Która dekada twórczości Madonna była najważniejszą w jej karierze?

Muszę podać dwie: lata 80. i 90.

Dlaczego akurat ten okres?

W tamtych dekadach Madonna miała największy wpływ na świecie, ponieważ jej przesłanie było tak nowe i silne. Trafiało do młodych kobiet walczących o realizację swoich marzeń oraz zmieniło miliony istnień. I to nawet w niektórych z najmroczniejszych miejsc dla kobiet – jak Arabia Saudyjska czy Pakistan.

Feministka i ikona LGBT+

Kluczowe było też przesłanie kierowane do mężczyzn homoseksualnych, ponieważ padało we wczesnych latach kryzysu AIDS. W okresie, gdy byli odrzucani za to, kim są i na co chorują, ona ich przyjęła i celebrowała. Trasa koncertowa „Blond Ambition” w 1990 roku i film, który powstał na jej podstawie, „Truth or Dare”, okazały się dwoma najważniejszymi punktami zwrotnymi we współczesnej kulturze gejowskiej.

Co działo się w trakcie tamtej pamiętnej trasy?

Pokazała swoich siedmiu tancerzy – sześciu było gejami, a trzej z nich zakażeni wirusem HIV – jako piękne, zdrowe, utalentowane osoby, dumne z tego, że są sobą. Ona również była z nich dumna! Tak wielu podobnych mężczyzn obejrzało koncert i wyszło z niego w euforii… Tak wielu mężczyzn obejrzało film i – po raz pierwszy w życiu – poczuło, że oni też są wspaniali!

Kliknij tutaj i słuchaj naszego radia na żywo bez żadnych opłat na zloteprzeboje.pl!