�wiadczenia przedemerytalne

Warunki wymagane do przyznania �wiadczenia przedemerytalnego od 1 sierpnia 2004 r.

Zgodnie z przepisami ustawy z 30 kwietnia 2004 r. prawo do �wiadczenia przedemerytalnego przys�uguje osobie posiadaj�cej status bezrobotnego, kt�ra spe�nia warunki do przyznania �wiadczenia przedemerytalnego okre�lone w art. 2 ust. 1 tej ustawy oraz:

1. pobiera�a zasi�ek dla bezrobotnych, o kt�rym mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz. 1001 z p�n. zm.), przez co najmniej 6 miesi�cy, a po up�ywie tego okresu jest nadal zarejestrowana jako bezrobotna, przy czym do okresu tego wlicza si�:

• - okresy, za kt�re zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia prawo do zasi�ku dla bezrobotnych nie przys�ugiwa�o,
• - okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepis�w ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub rob�t publicznych podj�tego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po up�ywie 6-miesi�cznego okresu pobierania zasi�ku dla bezrobotnych, prawo do �wiadczenia przedemerytalnego przys�uguje, je�eli wniosek o przyznanie tego �wiadczenia zostanie z�o�ony w terminie 14 dni od ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepis�w o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub rob�t publicznych,

2. w okresie pobierania zasi�ku dla bezrobotnych nie odm�wi�a bez uzasadnionej przyczyny przyj�cia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub rob�t publicznych,

3. z�o�y wniosek o przyznanie �wiadczenia przedemerytalnego w okresie nieprzekraczaj�cym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urz�d pracy dokumentu po�wiadczaj�cego 6-miesi�czny okres pobierania zasi�ku dla bezrobotnych, a w przypadku wskazanym w pkt. 1b - wniosek ten z�o�y w ci�gu 14 dni od ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepis�w ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub rob�t publicznych

Warunki dodatkowe

W art. 2 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. zosta�y okre�lone warunki, kt�re - opr�cz wymienionych wy�ej - wymagane s� do przyznania �wiadczenia przedemerytalnego. Zgodnie z tym przepisem �wiadczenie przedemerytalne otrzyma osoba, kt�ra: do dnia rozwi�zania stosunku pracy lub stosunku s�u�bowego z powodu likwidacji lub niewyp�acalno�ci pracodawcy, w rozumieniu przepis�w o ochronie roszcze� pracowniczych w razie niewyp�acalno�ci pracodawcy, u kt�rego by�a zatrudniona lub pozostawa�a w stosunku s�u�bowym przez okres nie kr�tszy ni� 6 miesi�cy, kt�ra uko�czy�a co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat m�czyzna i posiada okres wymagany do emerytury, wynosz�cy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m�czyzn, lub do dnia rozwi�zania stosunku pracy lub stosunku s�u�bowego z przyczyn dotycz�cych zak�adu pracy, w rozumieniu przepis�w ustawy o promocji zatrudnienia, w kt�rym by�a zatrudniona przez okres nie kr�tszy ni� 6 miesi�cy, uko�czy�a co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat m�czyzna i posiada okres wymagany do emerytury, wynosz�cy co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla m�czyzn, lub do dnia og�oszenia upad�o�ci prowadzi�a nieprzerwanie i przez okres nie kr�tszy ni� 24 miesi�ce pozarolnicz� dzia�alno��, w rozumieniu przepis�w ustawy z 13 pa�dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze� spo�ecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z p�n. zm.) i za ten okres op�aci�a sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne oraz do dnia og�oszenia upad�o�ci uko�czy�a co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat m�czyzna i posiada okres uprawniaj�cy do emerytury wynosz�cy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m�czyzn, lub zarejestrowa�a si� we w�a�ciwym powiatowym urz�dzie pracy w ci�gu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat i do dnia, w kt�rym usta�o prawo do renty, uko�czy�a co najmniej 55 lat kobieta oraz 60 lat m�czyzna i osi�gn�a okres uprawniaj�cy do emerytury wynosz�cy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m�czyzn, lub do dnia rozwi�zania stosunku pracy z przyczyn dotycz�cych zak�adu pracy, w rozumieniu przepis�w ustawy o promocji zatrudnienia, w kt�rym by�a zatrudniona przez okres nie kr�tszy ni� 6 miesi�cy i posiada okres wymagany do emerytury, wynosz�cy co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla m�czyzn, lub do dnia 31 grudnia roku poprzedzaj�cego rozwi�zanie stosunku pracy lub stosunku s�u�bowego z powodu likwidacji lub niewyp�acalno�ci pracodawcy, w rozumieniu przepis�w o ochronie roszcze� pracowniczych w razie niewyp�acalno�ci pracodawcy, u kt�rego by�a zatrudniona lub pozostawa�a w stosunku s�u�bowym przez okres nie kr�tszy ni� 6 miesi�cy i posiada okres uprawniaj�cy do emerytury, wynosz�cy co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla m�czyzn.

Ustalenie prawa do �wiadczenia przedemerytalnego oraz jego wyp�ata

Prawo do �wiadczenia przedemerytalnego ustala si� od nast�pnego dnia po dniu z�o�enia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami.�wiadczenie przedemerytalne wyp�aca si� za miesi�c kalendarzowy w terminie p�atno�ci wskazanym w decyzji organu rentowego.

�wiadczenie przedemerytalne za niepe�ny miesi�c ustala si�, dziel�c kwot� �wiadczenia przez liczb� dni w miesi�cu kalendarzowym, a otrzyman� kwot� mno�y si� przez liczb� dni, za kt�re przys�uguje �wiadczenie.

Post�powanie o �wiadczenie, niezako�czone do dnia zgonu osoby ubiegaj�cej si� o takie �wiadczenie, podlega umorzeniu. �wiadczenia przedemerytalnego nie wyp�aca si� - odmiennie ni� emerytury i renty - w ramach �wiadcze� niezrealizowanych.

Przepisy okre�laj�ce zasady wyp�aty �wiadcze� dotycz� �wiadcze� przedemerytalnych przyznanych na podstawie przepis�w ustawy z 30 kwietnia 2004 r., a tak�e �wiadcze� przedemerytalnych i zasi�k�w przedemerytalnych przyznanych na podstawie przepis�w o zatrudnieniu i przeciwdzia�aniu bezrobociu.

�wiadczenia przedemerytalne przyznane na podstawie ustawy wyp�aca si� w terminie p�atno�ci wskazanym w decyzji przyznaj�cej to �wiadczenie, natomiast �wiadczenia i zasi�ki przedemerytalne przej�te przez Zak�ad z powiatowych urz�d�w pracy wyp�aca si� w terminie p�atno�ci wskazanym w zawiadomieniu, kt�re ZUS wys�a� do ka�dego uprawnionego.

Ustanie prawa do �wiadczenia i zasi�ku przedemerytalnego

Prawo do �wiadczenia i zasi�ku przedemerytalnego ustaje w przypadku zaistnienia jednej z okoliczno�ci wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r., a wi�c:

1. na wniosek osoby pobieraj�cej �wiadczenie przedemerytalne,
2. w dniu poprzedzaj�cym dzie� nabycia prawa do emerytury,
3. z dniem osi�gni�cia wieku 60 lat przez kobiet� i 65 lat przez m�czyzn�,
4. z dniem nabycia prawa w�asno�ci lub obj�cia w posiadania nieruchomo�ci rolnej o powierzchni u�ytk�w rolnych przekraczaj�cych 2 ha przeliczeniowe albo wsp�w�asno�ci nieruchomo�ci rolnej, je�eli udzia� w nieruchomo�ci przekracza 2 ha przeliczeniowe,
5. wraz ze �mierci� osoby uprawnionej.

Osoba pobieraj�ca �wiadczenie lub zasi�ek przedemerytalny jest obowi�zana zawiadomi� organ rentowy wyp�acaj�cy to �wiadczenie o okoliczno�ciach powoduj�cych ustanie prawa do tego �wiadczenia lub zasi�ku.

�wiadczenie lub zasi�ek przedemerytalny pobrane po zaistnieniu jednej z wymienionych okoliczno�ci s� �wiadczeniami nienale�nymi i podlegaj� zwrotowi w trybie art. 138 i nast�pnych ustawy emerytalnej.

Zawieszenie prawa do �wiadczenia i zasi�ku przedemerytalnego

Prawo do �wiadczenia ulega zawieszeniu w przypadku nabycia prawa do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy lub renty inwalidzkiej, a tak�e w przypadku podj�cia wyp�aty renty strukturalnej lub �wiadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.

Zbieg prawa do �wiadcze�

W razie nabycia przez osob� uprawnion� do �wiadczenia prawa do renty rodzinnej lub uposa�enia rodzinnego wyp�aca si� jedno z tych �wiadcze� - wy�sze lub wybrane przez uprawnionego.

Zawieszanie prawa do �wiadczenia i zasi�ku przedemerytalnego oraz zmniejszanie ich wysoko�ci z uwagi na osi�ganie przychodu

Pocz�wszy od dnia 1 sierpnia 2004 r. obowi�zuj� zasady zawieszania i zmniejszania wysoko�ci �wiadcze� i zasi�k�w przedemerytalnych, okre�lone w art. 5 i 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r.

Organ rentowy zawiesi lub zmniejszy wysoko�� �wiadczenia lub zasi�ku przedemerytalnego, w przypadku gdy osoba uprawniona do jednego z tych �wiadcze� wykonuje prac� podlegaj�c� obowi�zkowo ubezpieczeniom spo�ecznym na podstawie ustawy systemowej lub osi�ga przych�d z tytu�u s�u�by pe�nionej w tzw. s�u�bach mundurowych.

Przy ustalaniu przychodu wp�ywaj�cego na zawieszenie lub zmniejszenie �wiadczenia (zasi�ku) przedemerytalnego stosuje si� art. 104 ustawy emerytalnej.

Ustawa wprowadzi�a dwa progi zarobkowe. Pierwszy z nich okre�la dopuszczaln� kwot� przychodu. Jest to kwota stanowi�ca 50% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzaj�cym termin waloryzacji, og�oszonego przez Prezesa GUS do cel�w emerytalnych.

Ostateczne rozliczenie przychodu uzyskanego przez osob� uprawnion� do �wiadczenia nast�puje po zako�czeniu roku rozliczeniowego, ustalonego od 1 marca do ostatniego dnia lutego nast�pnego roku kalendarzowego. Przeprowadzane jest ono w formie rozliczenia rocznego, a jego wynik zale�y od tego, jaki przych�d uzyska�a osoba uprawniona w ca�ym rozliczanym roku i w jakiej wysoko�ci by�o wyp�acane �wiadczenie lub zasi�ek przedemerytalny.

Obowi�zki uprawnionego i p�atnika sk�adek

Osoba pobieraj�ca �wiadczenie lub zasi�ek przedemerytalny obowi�zana jest niezw�ocznie powiadomi� organ rentowy o osi�ganiu przychodu oraz o jego wysoko�ci. Wskazanie wysoko�ci przychodu jest konieczne z uwagi na to, �e w zale�no�ci od tej wysoko�ci organ rentowy b�dzie wyp�aca� �wiadczenie (zasi�ek) przedemerytalne w pe�nej wysoko�ci, zmniejszy jego wysoko�� lub te� zawiesi prawo do �wiadczenia (zasi�ku). Obowi�zek powiadomienia ZUS o zatrudnieniu lub zawarciu umowy, z tytu�u kt�rej jej wykonawca obj�ty jest obowi�zkiem ubezpieczenia spo�ecznego, spoczywa odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pe�ni�cej s�u�b�, na w�a�ciwej jednostce organizacyjnej.

Z uwagi na to, �e przy ustalaniu kwoty zmniejszenia, kwot� przekroczenia przychodu pomniejsza si� o obowi�zkowe sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne nale�ne od ubezpieczonego, osoby prowadz�ce pozarolnicz� dzia�alno�� powinny wskaza� procentow� wysoko�� sk�adki na ubezpieczenie wypadkowe oraz potwierdzi�, czy op�aca sk�adk� na ubezpieczenie chorobowe. O ile bowiem sk�adka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest jednakowa dla wszystkich i wynosi odpowiednio 19,52% i 13%, o tyle sk�adka na ubezpieczenie wypadkowe jest zr�nicowana (ustalana jest w granicach 0,97% do 3,86% podstawy wymiaru), a op�acanie sk�adki na ubezpieczenie chorobowe zale�y od decyzji ubezpieczonego. Natomiast po zako�czeniu roku rozliczeniowego, w terminie do ko�ca maja nast�pnego roku �wiadczeniobiorcy s� zobowi�zani powiadomi� organ rentowy o wysoko�ci przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym.

Obowi�zek powiadomienia organu wyp�acaj�cego �wiadczenie przedemerytalne czy te� zasi�ek przedemerytalny o wysoko�ci przychodu spoczywa - w zale�no�ci od rodzaju wykonywanej dzia�alno�ci podlegaj�cej obowi�zkowemu ubezpieczeniu spo�ecznemu odpowiednio - na pracodawcy lub zleceniodawcy, a w przypadku osoby pe�ni�cej s�u�b�, na w�a�ciwej jednostce organizacyjnej.