Stare Zasady

Dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

Przy ustalaniu prawa do emerytury nie ma znaczenia d�ugo�� okresu, jaki up�yn�� od zako�czenia kariery zawodowej do osi�gni�cia wieku emerytalnego.
Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. nabywaj� prawo do emerytury po osi�gni�ciu wieku emerytalnego, wynosz�cego co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla m�czyzn, oraz po udowodnieniu okresu sk�adkowego i niesk�adkowego, wynosz�cego 20 lat dla kobiet i 25 lat dla m�czyzn.

Zachowana zosta�a tak�e dla tej grupy wiekowej mo�liwo�� przej�cia na emerytur� po osi�gni�ciu wymienionego wy�ej wieku emerytalnego, lecz przy skr�ceniu o 5 lat okresu sk�adkowego i niesk�adkowego (tj. po udowodnieniu 15 lat okresu sk�adkowego i niesk�adkowego - w przypadku kobiet i 20 lat - w przypadku m�czyzn).

W odr�nieniu od obowi�zuj�cych przed 1 stycznia 1999 r. przepis�w nie jest wymagane osi�gni�cie wieku emerytalnego w okresie zatrudnienia lub w okresie r�wnorz�dnym z okresem zatrudnienia. Emerytura ta, z uwagi na kr�tszy wymagany sta�, nie jest obj�ta gwarancj� podwy�szenia jej wysoko�ci do kwoty najni�szego �wiadczenia, w przypadku gdy po obliczeniu jej wysoko�� b�dzie ni�sza od najni�szej emerytury.

Okresami uwzgl�dnianymi przy ustalaniu prawa do emerytury s�:

okresy sk�adkowe, tj. okresy za kt�re op�acono sk�adk� na ubezpieczenie spo�eczne lub za kt�re nie by�o obowi�zku op�acenia sk�adki, uznane przez ustawodawc� za okresy sk�adkowe, okresy niesk�adkowe, tj. okresy bezczynno�ci zawodowej z okre�lonych przez ustawodawc� przyczyn, np. okres sprawowania opieki nad ma�ym dzieckiem; okresy niesk�adkowe nie mog� przekracza� 1/3 uwzgl�dnionych okres�w sk�adkowych, okresy uzupe�niaj�ce, tj. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, kt�re uwzgl�dnia si�, je�eli okresy sk�adkowe i niesk�adkowe s� kr�tsze od okresu wymaganego do uzyskania �wiadczenia; okresy uzupe�niaj�ce uwzgl�dnia si� w rozmiarze brakuj�cym do okresu wymaganego do uzyskania �wiadczenia, okresy pobierania, przys�uguj�cej z Funduszu, renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy. Okresy te uwzgl�dnia si� przy ustalaniu prawa do emerytury w zakresie niezb�dnym do jej przyznania dla osoby, kt�ra osi�gn�a wiek emerytalny wynosz�cy 60 lat dla kobiet i 65 dla m�czyzn i utraci�a prawo do tej renty.

Dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r.

Dla tej grupy os�b zachowano mo�liwo�� skorzystania z przej�cia na emerytur� na zasadach analogicznych jak dotychczasowe, je�eli zostan� spe�nione ��cznie nast�puj�ce warunki:

1. osoby te nie przyst�pi�y do otwartego funduszu emerytalnego,
2. warunki do uzyskania emerytury zostan� spe�nione do 31 grudnia 2007 r.,

Mo�liwo�� ta zosta�a zachowana dla:

1. pracownik�w,
2. ubezpieczonych b�d�cych pracownikami zatrudnionymi w szczeg�lnych warunkach lub szczeg�lnym charakterze,
3. os�b wykonuj�cych dzia�alno�� tw�rcz� lub artystyczn� bez wzgl�du na to, czy s� pracownikami czy te� ubezpieczonymi op�acaj�cymi sk�adki na w�asne ubezpieczenie z tytu�u wykonywania tej dzia�alno�ci,
4. g�rnik�w,
5. kolejarzy.

Ubezpieczeni mog� przej�� na emerytur�:

Kobiety: - po osi�gni�ciu 55 lat, je�eli udowodni�y co najmniej 30-letni okres sk�adkowy i niesk�adkowy albo - po osi�gni�ciu 55 lat, je�eli udowodni�y co najmniej 20-letni okres sk�adkowy i niesk�adkowy oraz jednocze�nie zosta�y uznane za ca�kowicie niezdolne do pracy, M�czy�ni: - po osi�gni�ciu 60 lat, je�eli udowodnili co najmniej 25-letni okres sk�adkowy i niesk�adkowy oraz zostali uznani za ca�kowicie niezdolnych do pracy. Poza podanymi warunkami wymagane jest, aby: ostatnio, przed zg�oszeniem wniosku o emerytur�, wnioskodawca by� pracownikiem oraz w okresie ostatnich 24 miesi�cy podlegania ubezpieczeniu spo�ecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawa� w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesi�cy, chyba �e w dniu zg�oszenia wniosku o emerytur� wnioskodawca jest uprawniony do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy.

Ostatnim wi�c ubezpieczeniem, jakiemu przed zg�oszeniem wniosku musia�a podlega� osoba ubiegaj�ca si� o emerytur�, musi by� ubezpieczenie pracownicze. Warunek pozostawania ostatnio pracownikiem nale�y uzna� za spe�niony tak�e w�wczas, gdy ubezpieczony pobiera�: zasi�ek dla bezrobotnych lub te� dobrowolnie kontynuowa� ubezpieczenie, je�li w okresie ostatnich 24 miesi�cy podlegania ubezpieczeniu spo�ecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawa� w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesi�cy.

Warunek pozostawania w stosunku pracy przez okres co najmniej 6 miesi�cy w okresie ostatnich 24 miesi�cy ubezpieczenia nie jest wymagany, je�eli w dniu zg�oszenia wniosku o emerytur� wnioskodawca by� uprawniony do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy. Tak wi�c osoba, kt�ra przechodzi z renty na emerytur� nie musi legitymowa� si� sze�ciomiesi�cznym okresem ubezpieczenia pracowniczego, o kt�rym mowa wy�ej. Ubezpieczenie pracownicze musi by� jednak ostatnim ubezpieczeniem, jakiemu podlega� rencista.

Podane warunki musz� by� spe�nione w dniu poprzedzaj�cym dzie� zg�oszenia wniosku o emerytur�.

Warunku pozostawania ostatnio w stosunku pracy oraz warunku dotycz�cego 6 miesi�cy ubezpieczenia pracowniczego w okresie ostatnich 24 miesi�cy podlegania ubezpieczeniu spo�ecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie wymaga si� od wnioskodawcy, kt�ry podlega� ubezpieczeniu spo�ecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytu�u pozostawania w stosunku pracy przez ca�y okres wymagany do przyznania emerytury. Dotyczy to np. do 55-letniej kobiety, kt�ra ostatnio wykonywa�y np. pozarolnicz� dzia�alno�� gospodarcz�, ale udowodni�a 30- lub 20-letni (w razie ca�kowitej niezdolno�ci do pracy) okres ubezpieczenia pracowniczego; dla 60-letniego m�czyzny okres ten wynosi 25 lat (przy jednoczesnym stwierdzeniu ca�kowitej niezdolno�ci do pracy).

Warunki posiadania wymaganego wieku, sta�u pracy oraz ca�kowitej niezdolno�ci do pracy musz� by� spe�nione do 31 grudnia 2007 r. Nie oznacza to, �e zg�oszenie wniosku w sprawie emerytury musi r�wnie� nast�pi� do ko�ca 2007 r. Po tej dacie mo�na r�wnie� zg�osi� wniosek o emerytur�. Prawo do emerytury zostanie przyznane a podj�cie jej wyp�aty b�dzie uzale�nione od rozwi�zania stosunku pracy.

Na mocy przepis�w ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze� Spo�ecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz.U. nr 167, poz. 1397) uchylono przepis wymieniaj�cy w�r�d warunk�w wymaganych do przyznania prawa do emerytury rozwi�zanie umowy o prac�. Tak wi�c, obecnie (od 16 wrze�nia 2005 r.) w celu uzyskania prawa do emerytury nie jest wymagane rozwi�zanie umowy o prac�. Osoba spe�niaj�ca warunki wiekowe i sta�owe uzyska prawo do emerytury bez konieczno�ci rozwi�zywania umowy o prac�. Wyp�ata przyznanego �wiadczenia zostanie jednak zawieszona, bez wzgl�du na wysoko�� osi�ganego przychodu, poniewa� emeryt kontynuuje zatrudnienia bez uprzedniego rozwi�zania stosunku pracy z pracodawc�, na rzecz kt�rego by�o wykonywane zatrudnienie przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Na mocy przepis�w ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. zosta�y te� zmienione uregulowania dotycz�ce nauczycieli. Nauczyciele, urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r., maj�cy trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczeg�lnym charakterze, za� nauczyciele szk�, plac�wek, zak�ad�w specjalnych oraz zak�ad�w poprawczych i schronisk dla nieletnich - dwudziestopi�cioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczeg�lnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, po rozwi�zaniu na sw�j wniosek stosunku pracy, zachowuj� prawo do emerytury bez wzgl�du na wiek w ci�gu dziewi�ciu lat od dnia wej�cie w �ycie wymienionej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Mo�liwo�� skorzystania z wcze�niejszego przej�cia na emerytur� maj� wi�c ci nauczyciele, kt�rzy nie s� cz�onkami otwartego funduszu emerytalnego a warunki sta�owe, jak i dotycz�ce rozwi�zania stosunku pracy, spe�ni� do 31 grudnia 2007 r.

Szczeg�lne uregulowanie zosta�o stworzone (art. 184 ustawy) pracownikom tej grupy wiekowej:

• - zatrudnionym w szczeg�lnych warunkach lub w szczeg�lnym charakterze, w tym w g�rnictwie i na kolei, a tak�e
• - ubezpieczonym z tytu�u dzia�alno�ci tw�rczej lub artystycznej,

kt�rzy wymagany okres sk�adkowy i niesk�adkowy (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla m�czyzn) oraz wymagany dla danego stanowiska (bran�y) okres pracy w szczeg�lnych warunkach lub w szczeg�lnym charakterze osi�gn�li nie p�niej ni� do 31 grudnia 1998 r.

Osoby te b�d� mog�y przej�� na wcze�niejsz� emerytur� w wieku okre�lonym przez dotychczasowe przepisy (wiek ten waha si� od 40 do 55 lat dla kobiet i od 45 do 60 lat dla m�czyzn), pod warunkiem nieprzyst�pienia do jednego z otwartych funduszy emerytalnych, nawet gdy wiek osi�gn� po 31 grudnia 2007 r., i rozwi�zania umowy o prac�. W tym przypadku, w�r�d warunk�w wymaganych do przyznania prawa do emerytury zosta�o zachowane rozwi�zanie stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego b�d�cego pracownikiem.