Emerytura z urz�du

Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze� Spo�ecznych (Dz .U. nr 169, poz. 1412) wprowadzi�a szereg zmian do ustawy emerytalnej, tj. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze� Spo�ecznych (Dz.U. 2004 nr 39, poz. 353 z p�n. zm.).

Nowym uregulowaniem, okre�lonym w art. 27a, jest przyznawanie z urz�du prawa do emerytury zamiast pobieranej renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy. Przepis ten obowi�zuje od 1 stycznia 2006 r.

Emerytura przyznawana jest z urz�du, a wi�c osoba zainteresowana nie musi wyst�powa� z wnioskiem o jej przyznanie.

Dla osoby urodzonej przed 1 stycznia 1949 r., kt�ra osi�gn�a wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla m�czyzn, zamiast dotychczas pobieranej renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy przyznawana jest z urz�du emerytura, je�li osoba ta podlega�a ubezpieczeniu spo�ecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Przyk�ady

Pan J. Kowalski, urodzony 10 pa�dziernika 1940 r., pobiera rent� z tytu�u niezdolno�ci do pracy. Zainteresowany udowodni� 13-letni okres sk�adkowy. Kr�tki sta� pracy nie jest przeszkod� w przyznaniu prawa do emerytury. Pan J. Kowalski otrzyma� decyzj� informuj�c� o przyznaniu z urz�du prawa do emerytury. Pani A. Malinowska, urodzona 13 kwietnia 1945 r., pobiera tzw. rent� uczniowsk�. Przyznano prawo do tej renty, gdy� zainteresowana sta�a si� ca�kowicie niezdolna do pracy w czasie ucz�szczania do szko�y wy�szej przed uko�czeniem 25 roku �ycia. Pani A. Malinowskiej nie mo�e by� przyznane z urz�du prawo do emerytury, poniewa� nie udowodni�a �adnego okresu podlegania ubezpieczeniu spo�ecznemu ani ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Emerytur� przyznaje si� od dnia osi�gni�cia przez rencist� wieku uprawniaj�cego do emerytury, nie wcze�niej jednak ni� od 1 stycznia 2006 r.

Prawo za� do dotychczas pobieranej renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy ustaje z dniem przyznania prawa do emerytury.

W przypadku gdy wyp�ata renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy by�a wstrzymana - emerytur� z urz�du przyznaje si� od dnia, od kt�rego podj�to by wyp�at� renty, nie wcze�niej jednak ni� od osi�gni�cia wieku emerytalnego.

Przyk�ad

Pan L. Zbys�awski, urodzony 3 lutego 1941 r., jest uprawniony do renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy. Wyp�ata renty by�a zawieszona ze wzgl�du na osi�ganie przychod�w w wysoko�ci przekraczaj�cej 130% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia. W lutym 2006 r. L. Zbys�awski wyst�pi� z wnioskiem o odwieszenie wyp�aty renty. Prawo do emerytury zosta�o przyznane od 3 lutego 2006 r.

Osoba, kt�rej zamiast dotychczasowej renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy przyznano z urz�du emerytur�, mo�e pobiera� t� emerytur� bez wzgl�du na wysoko�� osi�ganego przychodu z tytu�u zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jak r�wnie� nie ma znaczenia, czy dotychczasowe zatrudnienie jest kontynuowane.

Mo�na wi�c powiedzie�, �e emerytura przyznana z urz�du traktowana jest w przypadku zawieszalno�ci na takich samych zasadach jak renta z tytu�u niezdolno�ci do pracy dla osoby uprawnionej do emerytury w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla m�czyzn.

Przyk�ad

Pani K. Lisi�ska, urodzona 30 kwietnia 1940 r., pobiera rent� z tytu�u niezdolno�ci do pracy i jednocze�nie wykonuje zatrudnienie w wymiarze 3 etatu. Od 1 stycznia 2006 r. uzyska�a uprawnienia do emerytury z urz�du. Wyp�ata emerytury b�dzie dokonywana, mimo faktu kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy, u kt�rego zainteresowana by�a zatrudniona przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Przyznan� z urz�du emerytur� oblicza si� na zasadach okre�lonych w art. 53 i 56 ustawy emerytalnej. Tak obliczona emerytura nie mo�e by� ni�sza od pobieranej dotychczas renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy.

W przypadku gdy osoba uprawniona jest do renty z tytu�u cz�ciowej niezdolno�ci do pracy, a nie ma okresu sk�adkowego i niesk�adkowego wynosz�cego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla m�czyzny, emerytura przyznana z urz�du nie mo�e by� podwy�szona do kwoty najni�szej emerytury.

Przyk�ad

Pani J. Nowicka, urodzona 9 marca 1945 r., jest cz�ciowo niezdolna do pracy i pobiera rent� w wysoko�ci 520,00 z�. Przy ustalaniu wysoko�ci renty zosta� uwzgl�dniony 10-letni okres sk�adkowy. Od 1 stycznia 2006 r. p. J. Nowicka uzyska�a prawo do przyznanej z urz�du emerytury. Fakt przyznania emerytury nie wp�ynie na podwy�szenie kwoty �wiadczenia. Pani J. Nowicka nadal b�dzie otrzymywa�a 520,00 z�, a wi�c mniej ni� wynosi kwota minimalnej emerytury.

Przyznane z urz�du emerytury b�d� podlega�y waloryzacji. Waloryzowana b�dzie podstawa wymiaru i kwota obliczonej emerytury. W przypadku gdy emerytura z urz�du wyp�acana jest w gwarantowanej wysoko�ci r�wnej rencie z tytu�u niezdolno�ci do pracy, podwy�szeniu w ramach przeprowadzanej waloryzacji b�dzie podlega�a podstawa wymiaru i kwota emerytury wyp�acana w wysoko�ci gwarantowanej.

Emerytur� przyznan� z urz�du Zak�ad Ubezpiecze� Spo�ecznych oblicza od podstawy wymiaru renty. Na wniosek osoby, kt�rej przyznano emerytur� z urz�du, �wiadczenie mo�e by� jednak ponownie obliczone od podstawy wymiaru sk�adek z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z okresu ostatnich 20 lat poprzedzaj�cych rok zg�oszenia wniosku albo z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych przypadaj�cych przed rokiem zg�oszenia wniosku. W przypadku zg�oszenia wniosku w tej sprawie, do obliczenia podstawy wymiaru i wysoko�ci emerytury przyjmuje si� kwot� bazow� z miesi�ca zg�oszenia wniosku.

Istnieje r�wnie� mo�liwo�� ponownego ustalenia cz�ci socjalnej emerytury od nowej kwoty bazowej dla osoby, kt�ra po przyznaniu renty z tytu�u niezdolno�ci do pracy udowodni�a co najmniej 30 miesi�cy podlegania ubezpieczeniu spo�ecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Do emerytury przyznanej z urz�du maj� r�wnie� zastosowanie przepisy dotycz�ce przeliczania �wiadcze� emerytalno-rentowych. Taka emerytura mo�e wi�c by� przeliczona na zasadach okre�lonych w art. 110, 111, 112 i 113 ustawy emerytalnej. Mo�liwe jest ponowne ustalenie wysoko�ci emerytury w wyniku przeliczenia podstawy jej wymiaru (art. 110 i 111) b�d� poprzez doliczenie dodatkowo udowodnionego okresu sk�adkowego i niesk�adkowego (art. 112 i 113).

Do przyznanej emerytury z urz�du maj� zastosowanie przepisy dotycz�ce zbiegu �wiadcze�. Emerytura mo�e by� pobierana np. w zbiegu z rent� z tytu�u niezdolno�ci do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorob� zawodow� - w proporcji okre�lonej dla tego rodzaju �wiadcze�. Mo�e wi�c by� pobierana ca�a renta powi�kszona o po�ow� emerytury albo emerytura powi�kszon� o po�ow� renty.