Dit is alweer het vierde deel van de boeken over taalfouten. Het begon op Facebook en het werd een hit. Het bevat tal van foute of dubbelzinnige opschDit is alweer het vierde deel van de boeken over taalfouten. Het begon op Facebook en het werd een hit. Het bevat tal van foute of dubbelzinnige opschriften en teksten, afgewisseld door quizvragen, waaruit je merkt zelf ook missers te begaan. Kortom, maak je niet alleen vrolijk over de missers van anderen, maar kijk ook zelf in de spiegel. Het is een amusant boekje dat ook diverse columns bevat van onder meer Nelleke Noordervliet, Meester Bart en René van Meurs. Pikant is dat op de achterflap gesproken wordt van colums in plaats van columns. Nederlands is moeilijker dan je denkt!...more
Marjolijn Hof schreef dit charmante boekje deels op IJsland, temidden van ruige natuurlijke omstandigheden. Dat komt het verhaal ten goede. Het gaat oMarjolijn Hof schreef dit charmante boekje deels op IJsland, temidden van ruige natuurlijke omstandigheden. Dat komt het verhaal ten goede. Het gaat over Twan en zijn tweelingzus Linde, zijn moeder, oma en vooral zijn stokoude overgrootvader Kas, die als een vrijbuiter heeft geleefd en ook zo wil sterven. Hij wil zich niet laten betuttelen door zijn dochter en kleindochter en probeert zijn achterkleinkinderen medeplichtig te maken aan zijn vlucht, de bergen in.je voelt als lezer deze vlucht al aankomen, maar je voelt het ook niet als een drama. Het verhaal werkt wel naar een climax toe. Twan en Kas zijn de mannelijke hoofdfiguren die tegenover de twee volwassen vrouwen staan. Linde verbindt zich met de twee mannen door in de samenzwering mee te gaan. Zij weten dat Kas gaat ontsnappen en verbergen dat voor de vrouwen. Liever dood in het onherbergzame hooggebergte dan in een Nederlands verpleeghuis. ...more
In deze in de Salamanderreeks uitgegeven bundel staan negen verhalen van Thomas Mann. Het eerste verhaal heet ‘gevallen’ en gaat over een jonge studenIn deze in de Salamanderreeks uitgegeven bundel staan negen verhalen van Thomas Mann. Het eerste verhaal heet ‘gevallen’ en gaat over een jonge student die verliefd wordt op een meisje en daarover opschept tegen zijn vrienden.Hij idealiseert haar totdat hij haar betrapt met een oudere man die voor geld met haar naar bed gaat.
Het tweede verhaal heet ‘de wil tot geluk’. Het gaat over Paolo, een vriend van de ikfiguur die overlijdt nadat hij zijn liefde eindelijk heeft gevonden. Sterven op een dramatisch hoogtepunt!
Het derde verhaal heet Paljas en het lijkt mij een autobiografisch verhaal. De ikfiguur is zoon van een koopman die creatieve aspiraties heeft, waar zijn vader niet zo veel in ziet.Hij noemt hem een paljas. De moeder heeft meer waardering voor de talenten van haar zoon. Hij maakt diverse reizen en komt na jaren in Duitsland terug, waar hij bij een meisje een blauwtje loopt. Dan begint hij zichzelf een paljas te vinden en hij raakt depressief. Het is een heerlijk verhaal om te lezen, een van de langste uit de bundel.
Het verhaal Thomas Mindernickel gaat over een eenzame man en zijn hond die hij soms liefheeft en soms mishandelt. Het loopt slecht af met de hond en ook met het baasje.
Loekie is een verhaal over een ongezond dikke advocaat, die door zijn echtgenote wordt bedrogen. De minnaar en zij proberen hem publiekelijk te vernederen en slagen daar op gruwelijke wijze in. Het is verhaal dat je als een film voor je ziet.
In de weg naar het kerkhof volgen we meneer Piepsam die op weg is naar het kerkhof. Hij is aan lager wal geraakt en gaat zijn einde tegemoet.
Het wonderkind gaat over een muzikaal wonderkind dat door de burgers uit de stad niet begrepen wordt
In het treinongeluk maakt de ikfiguur een nachtelijke treinreis van Munchen naar Dresden. Alles loopt normaal totdat de trein ineens op een andere trein botst. Hij zit in het achterste deel van de trein waar de schade relatief meevalt. In het donker kon hij niet precies onderscheiden wat er aan de hand was. Maar je voelt wel de schrik en de angst.
Het laatste verhaal uit de bundel, het tweegevecht tussen Japie en Do Escobar gaat over een bokswedstrijd tussen jonge mannen en de bloedige afloop daarvan.
Thomas Mann beheerste ook het schrijven van verhalen naast de dikke romans zoals de Toverberg. Hier leer je hem ook op een andere manier kennen, meer ironisch en lichtvoetig. ...more
Dankzij het lezen van dit boek weet en begrijp ik meer van het Nederland van mijn (bet)0vergrootouders, de tweede helft van de negentiende eeuw. De maDankzij het lezen van dit boek weet en begrijp ik meer van het Nederland van mijn (bet)0vergrootouders, de tweede helft van de negentiende eeuw. De maatschappelijke veranderingen in die periode waren enorm. Er gingen treinen rijden, er kwam in de steden een waterleiding, het kunstlicht werd uitgevonden, mensen konden op gas gaan koken. In de eerste helft van de 19e eeuw had de koning nog veel macht. Met name door Thorbecke kwam er een nieuw grondwet, waardoor de macht van de koning werd getemperd. In de tweede helft van de 19e eeuw heerste er bij het gros van de bevolking een onvoorstelbare armoede. Men at slecht en te weinig voedsel en woonde in de steden in krotten. In het westen van het land lag de gemiddelde levensverwachting onder de dertig jaar, vooral ook door de massale kindersterfte. In 1901 werd de woningwet aangenomen die geleidelijk aan verbetering met zich bracht. Ook de verbetering van het drinkwater was essentieel. Wetenschappelijk onderzoek hielp ook. Het boek beschrijft de toestanden en ook de grote veranderingen. De bevolking nam toe en geleidelijk nam de armoede iets af. Er was overigens een groot verschil tussen arm en rijk. In die tijd mochten alleen de rijkere mannen stemmen, Pas in 1919 kwamen kwam her algemeen kiesrecht. Auke van der Woud maakt dit verhaal voor een breder publiek toegankelijk. Het boek telt 51 hoofdstukken en ook 51 passende foto’s....more
Bert Schierbeek was het in jaren oudste lid van de dichters en schrijversgroep De Vijftigers. Hij legde zich toe op experimenteel schrijven, iets tussBert Schierbeek was het in jaren oudste lid van de dichters en schrijversgroep De Vijftigers. Hij legde zich toe op experimenteel schrijven, iets tussen proza en poëzie in. Hij voelde zich verwant met de Cobragroep en je merkt dat hij veel met beelden werkt, met associaties. Het heeft voor mij geen zin om te proberen na te vertellen wat hij zegt, je moet als het ware meegaan met zijn vrije associaties, die meer een beroep doen op je fantasie dan op je gevoel van logica. In de bundel Het dier heeft een mens getekend komen fragmenten voor uit tien eerdere publicaties van Schierbeek, waaronder Het boek Ik, De gestalte der stem, De tuinen van Zen, Inspraak en Ezel mijn bewoner. Aan het einde van het boekje staat een korte levensschets, door Schierbeek zelf geschreven. Zijn moeder stierf kort na de geboorte. Hij groeide op in Twente en Groningen, eerst bij zijn grootouders, later bij zijn vader en diens nieuwe echtgenote. Het zou niet best zijn als alle schrijvers zo experimenteel schrijven als hij, maar Schierbeek komt wel de verdienste toe dat hij de deuren naar vele taalregisters openzette.
Een fragment:
want kijk zei de man dit is het land dit is hemel hier de regen wij blijven geloven zeg ik wij mensen wij staan weer op en strelen de aarde met mooie bomen wij die de aarde ons geeft en de vogels nietwaar de aarde geeft ons alles ook de vogels en het kruipend gedierte en alles aan ons de aarde jij voor ons ook de schaduwen en de vogels wij vliegen naar jou, etc.
Je ziet, je kunt het niet navertellen, maar het zegt toch wel iets, roept wel emotie op....more
Ik kende het verhaal van de kunstenaarskolonie in Volendam al een beetje, maar het boek van Jan Brokken weet daar veel aan toe te voegen. Het gaat om Ik kende het verhaal van de kunstenaarskolonie in Volendam al een beetje, maar het boek van Jan Brokken weet daar veel aan toe te voegen. Het gaat om veel meer dan lokale folklore, namelijk om een belangrijk hoofdstuk in de kunstgeschiedenis dat werd bepaald door de magneetwerking van hotel Spaander op tal van artiesten. Het hoogtepunt lag tussen 1880 en 1916 toen veel schilders daar gastvrijheid genoten en het hotel zelf een soort museum werd. Ik ben daar zelf ook wezen kijken en heb er honderden schilderijen gezien. Jan Brokken is een echte verteller, hij vindt duidelijk dat het hier gaat om een stuk vergeten geschiedenis en om kunst die je niet mag onderschatten. Veel van de in Volendam ontstane werken zijn in prominente musea in allerlei landen terecht gekomen. Volendam was een trekpleister voor tal van beroemdheden. Het boek is mede tot stand gekomen door de dichter Hans Tentije met wie Brokken hotel Spaander voor het eerst bezocht. Vlak voor het boek uitkwam, is hij overleden. Het is een plezierig en ook ontspannend boek om te lezen. Brokken schrijft aanstekelijk en met een voelbare passie. Ik heb verschillende malen een lezing van hem meegemaakt en ook dan weet hij de toehoorders enthousiast te maken. Nieuwsgierigheid is het begin van wijsheid....more
Dit is een boek van internationale allure, zowel vanwege de thematiek als vanwege de kennis van zaken en het inlevingsvermogen waarmee het is geschrevDit is een boek van internationale allure, zowel vanwege de thematiek als vanwege de kennis van zaken en het inlevingsvermogen waarmee het is geschreven. Het gaat over niets meer of minder dan de ondergang van het Oost-Europese socialisme en het onnoemelijke menselijke leed als gevolg daarvan. De titel de onzichtbaren slaat op deze naamloze massa. De ikfiguur Dani was bevriend met Pavel, die eerst in het socialisme geloofde en later afhaakte en als een kluizenaar verder leefde. Dani probeert hem te vinden en ziet hem terug in verloederde omstandigheden. Het lezen van het boek maakt ook wel iets duidelijk over hoe het Rusland van Poetin zo’n verstard land is kunnen worden met een genadeloos en leugenachtig regime. Mensen proberen toch te overleven, ook al zijn ze vol cynisme. Frank Nellen maakt de grote geschiedenis herkenbaar en je voelt het verdriet omdat je het lijden van mensen herkent. Wat ver weg is, brengt hij dichtbij de lezer, misschien wel meer dan televisierapportages vermogen....more
Het Boekenweekgeschenk van 2024 is een product van één gezin, Bart en Yolande Chabot en hun vier zonen, waarvan Splinter als mediapersoonlijkheid de bHet Boekenweekgeschenk van 2024 is een product van één gezin, Bart en Yolande Chabot en hun vier zonen, waarvan Splinter als mediapersoonlijkheid de bekendste is. Ook de hond Bril, vernoemd naar Martin Bril, komt als personage aan het woord. Je krijgt een inkijkje in het leven van de Chabotten, hun huis in Den Haag, hun schrijfgewoonten, hun jaarlijkse vakantie naar Zweden, hun wandeltochten met de hond. Allemaal liefdevol beschreven, hier en daar wat zoetelijk. De hond was vroeger vitaal maar wordt ouder en krijgt een kleinere actieradius. Na dertien jaar komt zijn einde. De vergankelijkheid van het leven en van het gezin Chabot wordt in de hond Bril zichtbaar gemaakt. Bart en Yolande krijgen namelijk ook met ouderdomsklachten te maken en worden eerder moe. De vier zoons leiden hun eigen leven maar komen nog regelmatig in het ouderlijk huis. Een huis dat voor buitenstaanders niet open staat, het is een bastion vol boeken en verzamelde spullen, al lezend krijg je daarvan een beeld....more
Ter gelegenheid van de Boekenweek in 2024 bewerkte Bart Chabot een aantal gedichten en voegde er enkele nieuwe aan toe, passend binnen het thema ‘famiTer gelegenheid van de Boekenweek in 2024 bewerkte Bart Chabot een aantal gedichten en voegde er enkele nieuwe aan toe, passend binnen het thema ‘familie’. Hij begint met enkele gedichten over zijn ouders. Hij had geen goede relatie met zijn vader en zag hem vele jaren niet, maar toch nog een keer vlak voor zijn dood in een ontluisterende toestand. De mooiste zin vind ik: het onzegbare was gezegd, het verzwegene verzwegen. Dit laatste bezoek duurde nog geen half uur.
Ook zijn er aantal gedichten opgedragen aan zijn toen nog jonge kinderen. Een van de nieuw geschreven gedichten heet ‘Black cadillac’ waarin Bart beschrijft hoe hij in ambulance van huis naar het ziekenhuis wordt vervoerd
Een fragment:
We reden door Den Haag Langs de mij vertrouwde plekken ( de trams sponnen een web boven de stad) En koersten via de Scheveningseweg Op Scheveningen aan Ik zag de zee en de zee zag mij Maar de zee wenste niet te worden gestoord En had het te druk om me gedag te zeggen: Het water werkte zich om de vissen heen Bovendien moest de zee nogal wat schepen Op sleeptouw nemen, Iets wat ze nog eeuwenlang zou moeten doen: Met pensioen zat er voor de Noordzee niet in Niet getreurd: Een stel meeuwen nam de honneurs waar En zwaaide me uit.
De eigen vergankelijkheid in contrast met de eeuwige zee, zonder dat met zoveel woorden te zeggen....more
Dit boek van amper 90 bladzijden bevat 21 verhalen, merendeels korte verhalen dus. Ze ademen de sfeer van eind jaren vijftig, begin jaren zestig, de tDit boek van amper 90 bladzijden bevat 21 verhalen, merendeels korte verhalen dus. Ze ademen de sfeer van eind jaren vijftig, begin jaren zestig, de tijd van petticoats en de jeugdige popheld Elvis Presley. Mensje schrijft realistische verhalen, enigszins mistroostig, over een rauwe maatschappelijke werkelijkheid. Het langste en volgens mij sterkste verhaal is Tigertits Rosie, over de ikfiguur en haar vroegrijpe vriendin die wegens dronkenschap door politiemannen naar het bureau worden meegenomen. Een van de agenten zit aan haar borsten te friemelen. Als ze er later wat van zegt krijgt ze op haar kop omdat ze een politieman beledigt. Het was ‘laster’. Mensje schrijft dit op zonder te moraliseren, maar als lezer voel je dat dit echt zo gebeurd is en dat een jong meisje gewoon niet geloofd werd en dus niet serieus werd genomen. De verhalen zijn portretjes, inkijkjes in een wereld van zo’n zestig jaar geleden, met armoede en kleinburgerlijkheid en jonge mensen die hun eigen weg probeerden te vinden....more
Ik ben begonnen met 'de meeste mensen' deugen. Rutger Bregman poneert de titel als een stelling, omdat 'we' vaak intuïtief van het tegendeel overtuigdIk ben begonnen met 'de meeste mensen' deugen. Rutger Bregman poneert de titel als een stelling, omdat 'we' vaak intuïtief van het tegendeel overtuigd zijn. Als je het nieuws volgt hoor en zie je veel ellende, oorlogsslachtoffers, geweld, oplichting, nooit het is vrede in Purmerend. Een sterk hoofdstuk gaat over de roman 'Heer van de Vliegen' van Golden waarin zes jongens na een vliegtuigongeluk elkaar naar het leven staan. Bregman zocht of deze fictie zich ook wel eens in werkelijkheid heeft voorgedaan en vond het verhaal van zes jongens die met een gammele boot op een eiland waren aangespoeld en na ruim een jaar door een kapitein waren opgepakt. Ze hadden elkaar gesteund en geen kwaad gedaan. Bregman bezocht de inmiddels oude kapitein en een van de zes jongens. Bregman noemt twee invloedrijke filosofen met een tegenstrijdig wereldbeeld: Hobbes en Rousseau. Hobbes, de pessimist die uitgaat van het egoïsme van de mens, Rousseau die meent dat de mens in aanleg goed is. Hobbes speelt een belangrijke rol in ons economisch denken, Rousseau in ons pedagogisch denken.
Ik vind het een leerzaam boek is en het is ook toegankelijk geschreven. Ik ga de komende dagen verder met lezen. Niet zo lang geleden las ik het boek 'de apenplaneet' die sterk op onze aarde lijkt, maar waar de apen het voor het zeggen hebben en de mensen in kooien worden opgesloten. Heel realistisch beschreven allemaal. Als de revolutie net iets anders was gelopen had het zo maar gekund! Overigens weet ik ook van psychologische experimenten waarbij proefpersonen werden aangemoedigd een hen niet bekende persoon een stroomstoot te geven. Die stroomstoot was niet echt, maar de proefpersonen wisten dit niet. Sommigen waren bereid een 'dodelijke' stoot te geven, alleen maar om de proefleider te gehoorzamen. Dit 'bevel is bevel denken is helaas ook iets menselijks. Maar: er zijn mensen die dan weigeren.
De kracht van het tweede deel vind ik zitten in het opnieuw kijken naar de onderzoeksopzet en de verzameling van data uit enkele onderzoeken die tot de 'canon' van de sociale psychologie zijn gaan behoren. Het is al weer ruim vijftig jaar geleden dat ik dit vak studeerde. Het gaat om studies naar de bereidheid van mensen om onder omstandigheden andere mensen te martelen door hen pijn te doen, om de neiging van omstanders bij een ongeluk om niet in te grijpen en om een experiment waarbij studenten werden verdeeld in 'gevangenen' en 'bewakers'. In alle drie de experimenten kwam niet zo'n positief mensbeeld naar voren. Bregman ging terug naar de bronnen en kwam tot de conclusie dat ijdelheid en de zucht naar roem bij wetenschappers en journalisten een belangrijke rol bij hun iconische verhalen hebben gespeeld. De onderzoeksleiders hadden bijvoorbeeld erg veel druk op mensen uitgeoefend om stroomstoten toe te dienen. Ook de studenten die bewakers moesten spelen werden onder druk gezet. Het omstandereffect blijkt in de praktijk ook genuanceerder te liggen. Ik vind dat Bregman interessant materiaal aanreikt, Maar dat is nog niet voldoende om het idealisme van Rousseau te omarmen, 'de mens is van nature goed'. Ik geloof meer in vele potenties in de zin van goed en kwaad. Als mensen elkaar uitsluiten en zichzelf superieur achten, ligt het kwaad op de loer. Ik lees verder! Ik merk dat ik niet denk dat de mens van nature goed is en ook niet dat de mens van nature slecht is.
. In dit derde deel gaat het tiende hoofdstuk over Amerikaans onderzoek hoe Duitse soldaten in de tweede wereldoorlog zo goed konden vechten. Waren zij verblind door een nazistische ideologie? Waren zij gedreven door vaderlandsliefde? Dat bleken niet de verklarende factoren te zijn. Het ging bij hen om vriendschap, om het je kameraden niet in de steek laten. Ook bij Amerikaanse militairen bleek de loyaliteit ten opzichte van je makkers een cruciale rol te spelen. Mensen hebben de neiging meer op te hebben met hun soortgenoten dan met ‘vreemdelingen’, dat kun je al constateren bij menselijke baby’s, Onbekend maakt onbemind. Dat kan tot xenofobie en racisme leiden. Mensen zijn makkelijker in staat iemand te doden of te verwonden die ver van hen afstaan. Mensen kunnen ook door indoctrinatie of drugs over hun grenzen gaan. Het elfde hoofdstuk gaat over Machiavelli en over hoe macht corrumpeert. Machthebbers kunnen zich arrogant en weinig invoelend gaan gedragen. Je hebt ook psychopathische machthebbers die voortdurend manipuleren en er van houden om andere te kleineren. Denk aan Donald Trump. Bregman vergelijkt mensen ook met apen, chimpansees en bonobo’s. De chimpansees zijn meer ‘machiavellistisch’ dan de meer vriendelijke bonobo’s. In hoofdstuk 12 besteedt Bregman aandacht aan de Verlichting, die de rede, het verstand op de voorgrond zette. Macht moest worden gecontroleerd door tegenmacht, wetten moesten ook de belangen van minderheden waarborgen. Bregman vindt dat de bestaande instituties nog te veel van wantrouwen uitgaan. Zouden ze niet meer van het goede in de mens moeten uitgaan? Dat wil hij in de volgende delen onderzoeken. Ik ben benieuwd naar zijn antwoorden.
In het vierde deel, ‘een nieuw realisme’ komt het belang van vertrouwen aan de orde. Als je mensen vertrouwt gaan ze zich ook betrouwbaarder gedragen. Als een onderwijzer denkt dat hij of zij met slimme kinderen te maken heeft, scoren ze beter op testen. Dat geldt ook voor werksituaties. Bregman portretteert Jos de Bok, die de kleinschalige en niet hiërarchische buurtzorg introduceerde. Daarmee oogste hij veel succes, omdat het in de praktijk bleek te werken. Als je mensen als domme schapen behandelt, gaan ze zich als kuddedieren gedragen, als je vertrouwen schenkt krijg je vertrouwen terug. Het veertiende hoofdstuk heeft als titel, ‘Homo Ludens’, de spelende mens, een begrip dat de historicus Huizinga in 1938 introduceerde. Kinderen speelden vroeger meer buiten dan nu. Ik kan me dat uit de jaren vijftig nog goed herinneren. Je zocht het avontuur op straat, bijvoorbeeld op een afgelegen zandveldje. Kinderen hebben behoefte hun fantasie uit te leven. Daar is het risico op pesten minder groot dan in een strak geordende omgeving. Bregman bespreekt als voorbeeld de Agoraschool in Roermond. Ook in de politiek kun je meer van vertrouwen uitgaan. Dat wordt besproken in hoofdstuk 15, ‘Zo ziet echte democratie er uit’. Hier worden voorbeelden besproken van echte bewonersparticipatie. Als burgers echte verantwoordelijkheid krijgen, nemen zij verantwoorde besluiten. Ze denken dan niet primair aan hun eigen belang. Er is alternatief voor de uitersten, het communisme en het kapitalisme. Een nieuw realisme is niet ‘links’ of ‘rechts’, zo houdt Bregman de lezer voor.
In dit laatste deel komt Bregman met voorbeelden hoe je polarisatie en verharding kunt doorbreken. In Noorwegen is er een gevangenis, Halden, waar de gevangenen relatief veel vrijheden hebben. Bewakers hebben veel contact met hem. Dat leidt tot betere resultaten dan het zo strenge Amerikaanse systeem. Minder recidive, minder agressie, betere integratie in de maatschappij. De zogenaamde zero tolerance benadering klinkt stoer, maar is weinig effectief. Mensen worden dan voor onzinnige vergrijpen veroordeeld. Een goed voorbeeld van de andere wang toekeren is Nelson Mandela, die actief toenadering zocht tot de blanke leiders en niet rancuneus handelde omdat hij tientallen jaren op het Robbeneiland gevangen had gezeten. Er ontstond respect tussen deze mannen. In de eerste wereldoorlog met de loopgravenoorlog ontstond er rond Kerstmis 1914 verbroedering tussen Duitsers en geallieerden, niet aan de militaire top maar bij gewone soldaten. Ze zongen samen kerstliedjes.
In de epiloog geeft Bregman tien levenswijsheden, die tevens de hoofdlijnen van het boek samenvatten. Vermijd het nieuws als je dat niet vrolijk stemt. Wees realistisch, doe het goede, vertrouw jezelf en elkaar. Alles bijeen een indrukwekkend boek met veel invalshoeken. Af en toe daardoor overdonderend en het laat ook best veel vragen open. Maar de moeite van het lezen waard. Ik ben benieuwd naar jullie mening.
In dit boek volgen we het leven van Etty Hillesum die op haar 29e in Auschwitz om het leven werd gebracht. Judith Koelemeijer is er goed in geslaagd hIn dit boek volgen we het leven van Etty Hillesum die op haar 29e in Auschwitz om het leven werd gebracht. Judith Koelemeijer is er goed in geslaagd haar leven weer op te roepen en dichtbij je te brengen. Etty werd in 1914 geboren als oudste dochter van een Russische moeder en een Nederlandse vader. Haar vader was leraar klassieke talen en ook rector van een gymnasium. Etty volgde zelf ook het gymnasium en studeerde vervolgens in Amsterdam rechten en Russisch. Het gezin was joods en kreeg in de oorlog te maken met de vervolging van de joden. Etty wilde niet onderduiken en zo lang mogelijk blijven leven als een vrije vrouw. Ze had intieme relaties met diverse mannen met een voorkeur voor veel oudere mannen dan zijzelf. Zij woonde bij de weduwnaar Han Wegerif en kreeg ook een relatie met Julius Spier die zich had gespecialiseerd in het handlezen. Hij had veel, met name vrouwelijke volgingen, die hij ook graag aanraakte en waarmee hij wilde worstelen. Die seksuele toenaderingen zouden nu volstrekt taboe zijn, maar hij werd als een soort goeroe beschouwd. Hij was belangrijk omdat door hem Etty ging schrijven en stem ging geven aan het lot van vele joden. Etty ging in 1942 voor de Joodse Raad werken en kwam diverse keren in Westerbork en kon van daaruit nog enige keren teruggaan naar Amsterdam. Uiteindelijk moesten ook zij, haar ouders en jongste broer naar Auschwitz, de vernietiging tegemoet. Judith Koelemeijer heeft lang gewerkt aan de biografie, maar het resultaat mag er wezen. Het is een monumentaal werk, niet alleen over Etty, maar ook over de Joodse geschiedenis in Nederland, waarbij in ons land verreweg de meeste joden werden vermoord. ...more
Marjon van Royen schreef begin jaren negentig als jonge journaliste aanstekelijke portretten van Italië, een land vol drama. Ze reisde van Sicilië totMarjon van Royen schreef begin jaren negentig als jonge journaliste aanstekelijke portretten van Italië, een land vol drama. Ze reisde van Sicilië tot Milaan, van volkswijken tot luxe villa’s. Italië als rijk land, vol chaos en politieke instabiliteit waar toch een systeem in lijkt te zitten. Een land waar een pornoactrice lid van het parlement is, waar de maffia op Sicilië en in Napels aan de touwtjes trekt en de burger er niet op kan rekenen dat de politie of de rechter aan zijn kant staat. Marion beschrijft het met verve en uiteindelijk met liefde. De volwassen mannen voor wie hun moeder nog altijd op nummer een staat en tegelijkertijd de dubbele moraal en het machismo, zoals bij de mediamagnaat en ladykiller Silvio Berlusconi, die een groot imperium opbouwde en ook sociaal democratische politici voor zijn karretje wist te spannen. Marion zag veel tegenstellingen met het meer geordende Nederland. Ik denk en vrees dat Nederland in de laatste dertig jaar, dus sinds het verschijnen van dit boek, meer maffia-achtige trekken heeft gekregen, met minder vertrouwen in de politiek en veel gescheld op sociale media. Ik ben enkele keren in Italië geweest, in Rome, Bologna, Florence, Milaan, Venetië, Bolzano. In Bologna vonden in de jaren tachtig gewelddadige aanslagen plaats. Bij een aanslag in het station vielen toen tachtig doden. Het boek van Marion biedt een levendig portret met goede beschrijvingen. Nog altijd zeer leesbaar....more
Dit tweede deel van de drie boeken over Ciske de Rat overtreft het eerste deel. Het drama dat Ciske als elfjarige jongen zijn moeder met een mes om heDit tweede deel van de drie boeken over Ciske de Rat overtreft het eerste deel. Het drama dat Ciske als elfjarige jongen zijn moeder met een mes om het leven bracht brengt hem in een tuchthuis in Nijmegen. Hij wordt daar onderworpen aan een streng regime en wordt de eerste twee weken zelfs alleen in een cel opgesloten. De onderwijzer, Bruis is ook zijn voogd, die zich over hem probeert te ontfermen. Ook pater de Goey die in het tuchthuis werkt als geestelijk verzorger is hem tot steun. Ciske komt in een nieuw gezin, bij zijn vader en de goedmoedige tante Jans die veel beter voor hem zorgt dan zijn moeder deed. Meester Bruis gaat van de volksschool naar een particuliere school waar de kinderen van de dokter en de notaris schoolgaan. Hij heeft daar 24 leerlingen in plaats van de 48 op de volksschool. Je proeft de maatschappijkritiek van Piet Bakker op deze maatschappelijke ongelijkheid. Zelf zat ik in 1954 ook in een klas met 54 kinderen, dat werd toen nog gewoon gevonden. Ciske wordt door een klasgenoot getreiterd, zelfs voor moordenaar uitgemaakt en hij wordt door hem pootje gelicht. Ciske is even ernstig ziek en hij wordt gekweld door angsten en door zelfverwijt. De kapelaan komt hem troosten. Het lijkt dat hij er overheen gaat komen, ook door enkele trouwe vriendschappen, onder andere van het meisje Betty. Misschien wordt zij wel de liefde van zijn leven. Meester Bruis heeft nu zelf ook een kind, dat geleidelijk gaat opgroeien. ,...more
Dit boekje bevat drie verhalen, waarvan het eerste, De brief me het meest aansprak. Het gaat over een brief aan een geliefde die via de uitgever ThomaDit boekje bevat drie verhalen, waarvan het eerste, De brief me het meest aansprak. Het gaat over een brief aan een geliefde die via de uitgever Thomas Rap bij een andere schrijver terecht komt. Nooteboom ontmoet deze man in Mexico. De betreffende geliefde is Simone Sassen waarmee Nooteboom nog altijd het leven deelt. In het tweede verhaal, ‘ De koning van Suriname’ vertelt Nooteboom over een reis in Suriname die hij lang geleden maakte. Hij werkte in de jaren vijftig als matroos. Het laatste verhaal, ‘Fantasma’ is een verhaal over reizen tussen droom en werkelijkheid. Niet erg concreet, een beetje hallucinerend. ...more
Maigret houdt zich bezig met de zoveelste inbraak van een oude inbreker, de pastoor genaamd. Maar dan komt er de melding van een moord op een van de eMaigret houdt zich bezig met de zoveelste inbraak van een oude inbreker, de pastoor genaamd. Maar dan komt er de melding van een moord op een van de eigenaren van een oude broodfabriek. Dit al 150 jaar bestaande bedrijf wordt in stand gehouden door het kapitaal van zijn schoonzus. Terwijl het huis er niet luxe uitziet is er toch veel verzwegen rijkdom. Maigret stuit op stugge getuigen die nauwelijks bereid zijn om hem te helpen en die al snel advocaten inhuren om Maigret op dwaalsporen te brengen. Uiteindelijk blijken jaloezie en verliefdheid de bron van het kwaad. De suggestie dat er een inbreker was blijkt een dwaalspoor. Maigret komt hier achter, deels door zijn intuïtie. Het is een sterke Maigret, mede ook aantrekkelijk door de Parijse couleur locale. Ik zie me dan over de Rue de Rivoli lopen of de Place Concorde oversteken. Het heeft niks met de clou te maken, maar Simenon wilde ongetwijfeld zijn lezers ook behagen. Daar slaagt hij zeker in....more
Ciske de Rat is een Amsterdamse jongen met een hardvochtige en onaangename moeder en een vaak afwezige vader, die als zeeman werkt. Ciske zit in de klCiske de Rat is een Amsterdamse jongen met een hardvochtige en onaangename moeder en een vaak afwezige vader, die als zeeman werkt. Ciske zit in de klas bij meester Bruis die zich over hem ontfermt. Bruis is nog een jonge onderwijzer die zich het lot van de kinderen in zijn klas sterk aantrekt. Het schoolhoofd vindt zijn idealisme te ver gaan en denkt dat het toch niks wordt met Ciske. Dit boek, het eerste deel van de Ciske-trilogie eindigt in een tragisch drama. Het gepest en getreiter door de zelfzuchtige moeder, maakt Ciske op een gegeven moment zo boos dat hij een mes naar haar gooit en zij overlijdt. Hij moet nu verder als moordenaar van zijn moeder. Bruis is dan inmiddels ook bewindvoerder van Ciske, een rol die eigenlijk slecht verenigbaar is met die van onderwijzer. Piet Bakker beschrijft de moeder in zo’n ongunstige termen dat je voor haar geen enkele sympathie voelt en ondanks alles wel voor Ciske. Je kan ook zeggen dat de karaktertekening wel erg zwart-wit is, door uitspraken als dat er aan de dood van die vrouw toch niks is verloren. Een andere schrijver die over school en leerlingen schreef was Theo Thijssen. Die gebruikte meer kleine voorvallen om een dramatisch effect te verkrijgen, je zou je bij hem geen moord kunnen voorstellen.
Het tweede deel van de drie boeken over Ciske de Rat overtreft het eerste deel. Het drama dat Ciske als elfjarige jongen zijn moeder met een mes om het leven bracht brengt hem in een tuchthuis in Nijmegen. Hij wordt daar onderworpen aan een streng regime en wordt de eerste twee weken zelfs alleen in een cel opgesloten. De onderwijzer, Bruis is ook zijn voogd, die zich over hem probeert te ontfermen. Ook pater de Goey die in het tuchthuis werkt als geestelijk verzorger is hem tot steun. Ciske komt in een nieuw gezin, bij zijn vader en de goedmoedige tante Jans die veel beter voor hem zorgt dan zijn moeder deed. Meester Bruis gaat van de volksschool naar een particuliere school waar de kinderen van de dokter en de notaris schoolgaan. Hij heeft daar 24 leerlingen in plaats van de 48 op de volksschool. Je proeft de maatschappijkritiek van Piet Bakker op deze maatschappelijke ongelijkheid. Zelf zat ik in 1954 ook in een klas met 54 kinderen, dat werd toen nog gewoon gevonden. Ciske wordt door een klasgenoot getreiterd, zelfs voor moordenaar uitgemaakt en hij wordt door hem pootje gelicht. Ciske is even ernstig ziek en hij wordt gekweld door angsten en door zelfverwijt. De kapelaan komt hem troosten. Het lijkt dat hij er overheen gaat komen, ook door enkele trouwe vriendschappen, onder andere van het meisje Betty. Misschien wordt zij wel de liefde van zijn leven. Meester Bruis heeft nu zelf ook een kind, dat geleidelijk gaat opgroeien. ,
Met Cis de man sluit Piet Bakker zijn triologie over Ciske de rat af. Cis is nu een volwassen man die nog altijd gekweld wordt door zijn jeugdtrauma, de moord op zijn moeder die hij als elfjarige pleegde. Het verhaal wordt opnieuw verteld door zijn vroegere onderwijzer, meester Bruis. Ze komen elkaar in een nieuwe rol tegen, als militairen tijdens de mobilisatie in 1939 en de militaire strijd in 1940 op de Grebbeberg bij Rhenen, waar het Nederlandse leger meer dan elders weerstand bood aan de Duitsers. Cis gedraagt zich hier zeer heldhaftig en geeft niet op en is daarbij een voorbeeld voor anderen, ook voor Bruis. Af en toe wordt het wel erg sentimenteel, maar dit derde deel maakt wel het verhaal compleet. Het biedt bovendien een inkijkje in het toenmalige Nederlandse leger. Piet Bakker laat in dit deel diverse personen uit de eerdere delen terugkomen. De belangrijkste is Bettie, die als een simpele maar trouwe ziel wordt beschreven. Cis brak eerst met haar, maar krijgt daar spijt van. Hij raakt op de Grebbeberg gewond, net als Bruis, maar ze herstellen. Ciske is er van overtuigd dat de Duitsers gaan verliezen. Het boek werd in 1942 en 1943 geschreven en de Duitse nederlaag was nog niet zeker....more
Hans van Straaten voerde in 1962 twee persoonlijke gesprekken met Willem Frederik Hermans. Deze zijn pas in 2002 uitgegeven, zeven jaar na Hermans dooHans van Straaten voerde in 1962 twee persoonlijke gesprekken met Willem Frederik Hermans. Deze zijn pas in 2002 uitgegeven, zeven jaar na Hermans dood. Hermans had geen gelukkige jeugd, een vader met veel frustraties en soms ook gewelddadig. Altijd zuinig, op het gierige af. Zijn oudere zus overleed op 14 mei 1940 door zelfmoord of mogelijk moord door haar minnaar, een veel oudere neef. Hermans wilde belangrijk worden in de exacte wetenschappen, maar hij ontwikkelde ook al jong een literaire belangstelling. Hij las boeken van Slauerhoff, Bordewijk, Multatuli en anderen. Op zijn achttiende werd voor het eerst een verhaal van hem gepubliceerd. Van Straten had kennelijk een goede vertrouwensrelatie met Hermans. Hij gaf openhartige antwoorden op persoonlijke vragen, ook bij pijnlijke onderwerpen. Je krijgt daardoor wat meer inzicht in zijn literaire voorkeuren. Zo had hij weinig waardering voor het werk van Simon Vestdijk, al bewonderde hij diens werklust....more
Loading...
