W maju 2024 r. pierwsi ukraińscy żołnierze ukończyli szkolenie z obsługi amerykańskich myśliwców F-16. Na początku czerwca prezydent Francji Emmanuel Macron ogłosił zamiar wysłania samolotów Mirage 2000-5 do Ukrainy oraz przeszkolenia pilotów i personelu.
W obliczu bezwzględnego użycia ciężkiej broni przez wroga nigdy nie ma wystarczającej ilości sprzętu wojskowego — zwłaszcza do użycia w powietrzu.
Mirage 2000 to francuski myśliwiec wielozadaniowy. Pierwsza modyfikacja została wyprodukowana w latach 70. Podobnie jak amerykański F-16, samolot ma tylko jeden silnik, co daje przewagę w manewrowaniu i konserwacji. Jednocześnie oznacza to, że myśliwiec jest mniej niezawodny — jeśli silnik ulegnie awarii, straty nie można zrekompensować.
W ciągu ponad trzech dekad samolot przeszedł kilka modernizacji, a na rynku pojawiły się: Mirage 2000, Mirage 2000B, Mirage 2000C, Mirage 2000D, Mirage 2000E, Mirage 2000ED, Mirage 2000N, Mirage 2000R, Mirage 2000S i Mirage 2000-5.
Różne warianty, różne możliwości
Produkcja Mirage 2000 została wstrzymana w 2007 r. Przemysł obronny rozpoczął produkcję najnowszych myśliwców Dassault Rafale, które są obecnie podstawą francuskich sił powietrznych.
Samolot, który Macron obiecał przekazać Ukrainie, jest najnowocześniejszą modernizacją Mirage 2000-5. Jednak nawet ta wersja ma kilka modyfikacji. Podstawowy Mirage 2000-5F jest wyposażony w nowoczesne wielofunkcyjne wyświetlacze zamiast analogowych instrumentów używanych w poprzednich wersjach samolotu. Nowoczesna awionika umożliwiła wykorzystanie pojemników celowniczych, które są niezbędne do korzystania z szerokiej gamy broni kierowanej powietrze-powietrze.
Kolejną modyfikacją myśliwca Mirage 2000-5 był Mirage 2000-5 Mk 2. W przeciwieństwie do poprzedniej wersji posiada on ulepszony radar RDY-2, nową wielofunkcyjną jednostkę komputerową oraz nowy inercyjny system nawigacji TOTEM 3000, który wykorzystuje lasery.
Najnowocześniejsze modyfikacje francuskiego myśliwca są w stanie korzystać z szerokiej gamy różnych rodzajów amunicji — w tym znanych już w Ukrainie pocisków manewrujących Storm Shadow/SCALP. Samolot może zostać również wyposażony w bomby, broń strzelecką oraz pociski powietrze-powietrze i powietrze-ziemia.
Nie bez znaczenia dla ukraińskich losów
Jeśli chodzi o ważne dla Ukrainy pociski powietrze-powietrze, francuski samolot ma maksymalny zasięg 80 km. Oznacza to, że mówimy o użyciu pocisku MICA.
Jedną z ważnych cech samolotu jest liczba punktów podwieszania uchwytów na broń. Może on przenosić dziewięć pocisków jednocześnie (podobnie jak amerykański myśliwiec F-16).
Mirage 2000-5 z pewnością jest w stanie zwiększyć ograniczone możliwości techniczne ukraińskich sił powietrznych. Francuski samolot — ze swoją charakterystyką techniczną i w warunkach współczesnej wojny — może być postrzegany nie tylko jako myśliwiec, ale także jako samolot uderzeniowy zdolny do przenoszenia ciężkiego uzbrojenia i wystrzeliwania pocisków manewrujących na cele naziemne. Obecnie w ukraińskich siłach powietrznych tę funkcję pełni radziecki bombowiec Su-24. Jego aktywne wykorzystanie było możliwe dzięki integracji francusko-brytyjskich pocisków manewrujących Storm Shadow/SCALP.
Liczba bombowców Su-24 w służbie ukraińskich sił powietrznych jest ograniczona, podobnie jak ich żywotność operacyjna. Dlatego Mirage 2000-5 może być dobrą alternatywą.
Szansa dla Kijowa
Aby zrozumieć zalety francuskiego myśliwca, porównajmy go z MiG-29 — jedną z głównych jednostek bojowych ukraińskich sił powietrznych. MiG-29 ma ładowność nieco ponad 2 t, podczas gdy Mirage 2000-5 — prawie 7 t.
Su-24 może konkurować z Mirage 2000-5 pod względem ładowności, ale to właśnie tutaj pojawia się kolejna przewaga francuskiego samolotu. Jest to samolot znacznie bardziej zwrotny: Su-24 może wytrzymać przeciążenie do +6,5 kg, podczas gdy Francuz może wytrzymać do +9 kg.
Jednak jedną z głównych zalet francuskiego myśliwca nad radzieckim Su-24 jest jego zasięg: 1550 km w porównaniu do 560 km. Ta cecha ma kluczowe znaczenie w realiach współczesnej wojny. Ze względu na niewielki zasięg ukraińskie samoloty wystrzeliwujące pociski Storm Shadow/SCALP są zmuszone do korzystania z lotnisk zlokalizowanych bliżej linii frontu. Siły wroga wykorzystują to, nieustannie próbując uderzać w nie systemami Iskander i śledząc je za pomocą dronów zwiadowczych. Francuskie samoloty mogłyby bezpiecznie startować i lądować na lotniskach w znacznie bezpieczniejszych regionach Ukrainy.
Pomimo swojej przewagi nad radzieckimi samolotami, które posiada Ukraina, francuski Mirage 2000-5 nie jest lepszy od F-16. Amerykański myśliwiec nie pozostaje w tyle za swoim odpowiednikiem z Francji pod żadnym względem. Co więcej, pod wieloma względami F-16 jest lepszy od Mirage 2000-5.
Amerykańska przewaga
Przede wszystkim, jeśli chodzi o technikę. Na przykład pociski powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM, które są używane w amerykańskich samolotach, nie są zintegrowane z francuskim myśliwcem. Jednak to dzięki nim Ukraina będzie w stanie odepchnąć rosyjskie bombowce od swoich granic, ponieważ zasięg takiego pocisku sięga 180 km.
Jednak główną zaletą F-16 jest strategiczny rozwój ukraińskich sił powietrznych. Amerykański samolot jest nadal produkowany (ostatnie samoloty zostały wyprodukowane w 2018 r.) i modernizowany. Najnowsze wersje F-16 — w szczególności F-16 Block 70/72 — mają podobne cechy do samolotów piątej generacji — amerykańskiego F-35 i rosyjskiego Su-57.
Przejście ukraińskich sił powietrznych na F-16 będzie miało pozytywny wpływ nie tylko na obecne możliwości Ukrainy na niebie, ale także stworzy dobrą podstawę do dalszego rozwoju.
Jednocześnie Mirage 2000 nie jest produkowany od 2007 r. Obecnie myśliwce te służą we Francji, Egipcie, Indiach, Grecji, Tajwanie, Peru i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Jednak większość z tych krajów (z wyjątkiem Tajwanu i Peru) zaczęła już przechodzić na bardziej nowoczesne Dassault Rafale. Tym samym dalszy rozwój i wsparcie tej maszyny przez producenta stają się problematyczne.
Szybkie rezultaty na polu bitwy
Kolejnym pytaniem bez odpowiedzi są zasoby ludzkie. Logiczne jest, że wszyscy dostępni ukraińscy piloci i technicy, którzy mówią po angielsku i mają inne niezbędne umiejętności, powinni zostać skierowani na szkolenie na F-16 jako najbardziej obiecującej i wysokiej jakości platformie.
Jeśli jednak Ukraina otrzyma Mirage 2000, znaczna liczba osób będzie musiała zostać wysłana na szkolenie na francuskich samolotach. To może jeszcze bardziej spowolnić przejście ukraińskich sił powietrznych na F-16. Biorąc pod uwagę, że francuskie myśliwce nie są najlepszym wyborem dla Ukrainy, jaki jest tego sens?
Jedynym logicznym wytłumaczeniem może być powolne i niewielkie przekwalifikowanie ukraińskich pilotów na amerykańskie myśliwce. W związku z tym, że kolejne kraje przechodzą na samoloty F-35, wielu instruktorów jest zaangażowanych w te procesy. Ponadto instruktorzy, którzy pozostali, aby szkolić się na F-16, również biorą udział nie tylko w przekwalifikowaniu ukraińskich pilotów, ale także osób z innych krajów, które przechodzą na F-16.
W tym przypadku decyzja powinna być postrzegana jako posunięcie taktyczne, którego celem jest osiągnięcie szybkich rezultatów na polu bitwy. Jednak ze strategicznego punktu widzenia myśliwce F-16 powinny stać się w przyszłości główną platformą ukraińskich sił powietrznych.